ТЕСТ 1. Тұлғасы өзгертілген біріккен сөздерді табыңыз А) Жарганат B) Өнеркәсіп C) Тоғызқұмалақ D) Аккутан E) Жолсерік 2. Бірге жазылатын сөзді көрсетіңіз A) еш кім, кей бір, бір келкі В) кей кезде, әр уақытта, еш адам С) әл ауқат, салт сана, тұрмыс салт D) оку жылы, кысы жаты, оқу құрал E) әр зат, кей адам, туған жер 3. Дефис арқылы жазылатын сөздерді табыңыз А) Ел-орда B) Х-том C) Болыпты-мыс D) 2021-жыл E) Әйтеке би 6. Екпіне тән қатар A) Буын үндестігі В) Тіркес C) Буын D) Дыбыс үндестігі E) Сингармонизм 2 || 7. Неологизмдер А) Жаңа сөздер B) Байырғы создер C) Кәсіби сөздер D) Нақыл сөздер Е) Көнерген сөздер 8. Белгілі бір аймақта тұратын тұрғындардың сөйлеу тілінде ғана қолданылатын сөздер қалай аталатынын табыңыз А) Кәсіби сөздер B) Конерген сөздер C) Диалект сөздер D) Кірме сөздер E) Неологизмдер 9. Көнерген сөзді табыңыз A) Үнтаспа B) Күті C) Әуежай D) Дарабоз E) Кереует 10. Термин сөзді табыңыз A) Бағдаршам B) Жарық C) Қызыл D) Пәрбі E) Дисфемизм 11. Ауыспалы мағыналы сөз тіркесін анықтаңыз. А) Жүректің кілті В) Ак орамал C) Тәтті тоқаш D) Қызыл гүл E) Қалың кітап ZHIMIN E ZHME 12. Диалект соці аныктанып A) Нагашы B) Жиен C) Әуе D) Құдаги E) Абысын 13. Кәсіби сөз түрлерін белгілеңіз А) Білімге байланысты В) Қолонерге байланысты C) Ғылымға байланысты D) Әдебиетке байланысты E) Ауыл шаруашылыкка байланысты 14. Жаңа сөздерді табыңыз А) Жолсерік B) Ана тілі C) Бау-бақша D) Tenis E) Жеделхат
1. Нұр-сұлтан қаласы өте жас,көркем қала. Бұл қала жастардың болашағы деп санаймын. Бұл қала Қазақстан Республикасының астанасы болып саналады. Мен Нұр-сұлтан қаласымен мақтанамын.
2. Нұр-сұлтан 1997 жылы 3желтоқсанда Қр-ның астанасы болды.
3. Нұр-сұлтан қаласында өте әдемі,биік ғимараттар өте көп. Мысалы, АҚОРДА, БЕЙБІТШІЛІК ПЕН КЕЛІСІМ САРАЙЫ, ХАНШАТЫР, ЭКСПО-2017, ТӘУЕЛСІЗДІК САРАЙЫ және т.б.
Нұр-сұлтан қаласының тұмары БӘЙТЕРЕК монументі.
4. Иә, мен Нұр-сұлтан қаласында болдым. Ол өте көрікті әсем қала. Маған ол қала өте қатты ұнады. Біздің астанамыз әрі қарай гүлдеп, жайқала береді деген сенімдемін.
Қазақ халқының ұлы ғалымы Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың кіндік қаны тамған Құсмұрын бекінісінің ескі жұрты қазіргі Қостанай облысы, Семиозер ауданы «Шөптікөл» совхозының Киров бөлімшесіне үш-төрт шақырым жерде. Шоқан туған жылы Аманқарағай дуанының (округінің) осында ауысуына орай, жаңа дуан да Құсмұрын болып аталып кеткен. Шоқанның әкесі Шыңғыс Уәлиханов сол кездері Құсмұрын дуанының аға сұлтаны болған. Анасы Зейнеп – қазақша хат таныған, өз заманының көзіқарақты қыз-келіншектерінің бірі. Шоқанның туған жері неліктен Құсмұрын деп аталатындығын жазушы Сәбит Мұқанов «Аққан жұлдыз» романының бірінші кітабында: «Бекіністің сырт желкесіндегі қырқаның тұмсығы сағымды күндері алыстан қараған адамға... қонғалы келе жатқан алып құстың тұмсығына ұқсауына қарай...» – деп түсіндіреді.
Шоқан қырғыз елінде 1857 жылы, Қашқария сапарының алдында болып, 1856-1857 жылдар аралығындағы сапарларының негізінде «Қырғыздар жайындағы жазбалар», «Ыстықкөл сапарының күнделігі», «Қытай империясының Батыс провинциясы және Құлжа қаласы», «Ыстықкөлге бару сапары» атты ел назарын өзіне бірден аударған әйгілі еңбектерін жазған. Шоқанның бізге тікелей қолжазба ретінде жеткен бұл шығармаларында сия, тұш, қарындашпен салған тартымды суреттері де бар. Суреттер әсіресе «Ыстықкөл сапарының күнделігінде» мейлінше мол ұшырасады әрі онда қырғыз бен қазақ халқының сәулет өнері үлгілері салыстырмалы түрде кеңінен қамтылады. Сонымен қатар осы сапар барысында 1856 жылы 18 сәуірде Семейден шығып, таң ата келе Қозы Көрпеш – Баян Сұлу кешенін сырттай көзбен шолып өткен Шоқан жолай Жетісу, Жоңғар Алатауы алабында көп кезігетін ескілікті обалардың Лепсіге дейін тапшы екендігіне көңіл бөледі. Лепсіге келгенде, оның төңірегіндегі молаларға қарап, көптеген тайпалар мен рулар қабат қоныстанатын құтты мекен екендігін жазады. Шелек төңірегіне келгенде, Абылай ығыстырған қалмақтардан қалған қорғанның қираған орнына назар аударады. «Ыстықкөл сапарының күнделігіндегі» алғашқы суреттің қағазға таңбалануын Шоқанның өзі былай түсіндіреді: «Майдың 17-сінде... Біз Торайғыр тауының солтүстік бауырына аялдадық. Қонған жерімізде күздің ызғарындай салқын жел соғып, кеш өте суық болды. Түн бойы қардың төгіліп жауғаны соншалық, Алатау мен Іле атырабы аралығындағы кеңістік құдды бір қыс мезгіліндегідей аппақ түске еніп кетті. Торыайғыр тауының басынан қарағанда, жоғарыда аталған төңірек пен тау шоқыларының көрінісі, міне, мына тәрізді». Автор бұл суретін «Торайғыр тауы шоқысынан қарағандағы көрініс» деп шартты түрде атаған. Шоқан қолжазбасында сиямен немесе қарындашпен салынған суреттеме мен сөзбен бейнеленген суреттеме қатар беріліп, бірін-бірі жандандырып, толықтырып отырады. Тұтас алғанда, қолжазбадағы әрбір жекелеген беттердің композициялық үйлесімі көз тояттарлық әдемі. Мұнан Шоқанның неге болмасын суретшілік көзбен қарағандығын аңғарамыз.
Я отвечу на вопросы
1. Нұр-сұлтан қаласы өте жас,көркем қала. Бұл қала жастардың болашағы деп санаймын. Бұл қала Қазақстан Республикасының астанасы болып саналады. Мен Нұр-сұлтан қаласымен мақтанамын.
2. Нұр-сұлтан 1997 жылы 3желтоқсанда Қр-ның астанасы болды.
3. Нұр-сұлтан қаласында өте әдемі,биік ғимараттар өте көп. Мысалы, АҚОРДА, БЕЙБІТШІЛІК ПЕН КЕЛІСІМ САРАЙЫ, ХАНШАТЫР, ЭКСПО-2017, ТӘУЕЛСІЗДІК САРАЙЫ және т.б.
Нұр-сұлтан қаласының тұмары БӘЙТЕРЕК монументі.
4. Иә, мен Нұр-сұлтан қаласында болдым. Ол өте көрікті әсем қала. Маған ол қала өте қатты ұнады. Біздің астанамыз әрі қарай гүлдеп, жайқала береді деген сенімдемін.
2-тапсырма
Нұр-сұлтан өте керемет қала.
Қазақ халқының ұлы ғалымы Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың кіндік қаны тамған Құсмұрын бекінісінің ескі жұрты қазіргі Қостанай облысы, Семиозер ауданы «Шөптікөл» совхозының Киров бөлімшесіне үш-төрт шақырым жерде. Шоқан туған жылы Аманқарағай дуанының (округінің) осында ауысуына орай, жаңа дуан да Құсмұрын болып аталып кеткен. Шоқанның әкесі Шыңғыс Уәлиханов сол кездері Құсмұрын дуанының аға сұлтаны болған. Анасы Зейнеп – қазақша хат таныған, өз заманының көзіқарақты қыз-келіншектерінің бірі. Шоқанның туған жері неліктен Құсмұрын деп аталатындығын жазушы Сәбит Мұқанов «Аққан жұлдыз» романының бірінші кітабында: «Бекіністің сырт желкесіндегі қырқаның тұмсығы сағымды күндері алыстан қараған адамға... қонғалы келе жатқан алып құстың тұмсығына ұқсауына қарай...» – деп түсіндіреді.
Шоқан қырғыз елінде 1857 жылы, Қашқария сапарының алдында болып, 1856-1857 жылдар аралығындағы сапарларының негізінде «Қырғыздар жайындағы жазбалар», «Ыстықкөл сапарының күнделігі», «Қытай империясының Батыс провинциясы және Құлжа қаласы», «Ыстықкөлге бару сапары» атты ел назарын өзіне бірден аударған әйгілі еңбектерін жазған. Шоқанның бізге тікелей қолжазба ретінде жеткен бұл шығармаларында сия, тұш, қарындашпен салған тартымды суреттері де бар. Суреттер әсіресе «Ыстықкөл сапарының күнделігінде» мейлінше мол ұшырасады әрі онда қырғыз бен қазақ халқының сәулет өнері үлгілері салыстырмалы түрде кеңінен қамтылады. Сонымен қатар осы сапар барысында 1856 жылы 18 сәуірде Семейден шығып, таң ата келе Қозы Көрпеш – Баян Сұлу кешенін сырттай көзбен шолып өткен Шоқан жолай Жетісу, Жоңғар Алатауы алабында көп кезігетін ескілікті обалардың Лепсіге дейін тапшы екендігіне көңіл бөледі. Лепсіге келгенде, оның төңірегіндегі молаларға қарап, көптеген тайпалар мен рулар қабат қоныстанатын құтты мекен екендігін жазады. Шелек төңірегіне келгенде, Абылай ығыстырған қалмақтардан қалған қорғанның қираған орнына назар аударады. «Ыстықкөл сапарының күнделігіндегі» алғашқы суреттің қағазға таңбалануын Шоқанның өзі былай түсіндіреді: «Майдың 17-сінде... Біз Торайғыр тауының солтүстік бауырына аялдадық. Қонған жерімізде күздің ызғарындай салқын жел соғып, кеш өте суық болды. Түн бойы қардың төгіліп жауғаны соншалық, Алатау мен Іле атырабы аралығындағы кеңістік құдды бір қыс мезгіліндегідей аппақ түске еніп кетті. Торыайғыр тауының басынан қарағанда, жоғарыда аталған төңірек пен тау шоқыларының көрінісі, міне, мына тәрізді». Автор бұл суретін «Торайғыр тауы шоқысынан қарағандағы көрініс» деп шартты түрде атаған. Шоқан қолжазбасында сиямен немесе қарындашпен салынған суреттеме мен сөзбен бейнеленген суреттеме қатар беріліп, бірін-бірі жандандырып, толықтырып отырады. Тұтас алғанда, қолжазбадағы әрбір жекелеген беттердің композициялық үйлесімі көз тояттарлық әдемі. Мұнан Шоқанның неге болмасын суретшілік көзбен қарағандығын аңғарамыз.