Тест 1.Жасырын тұрған бастауышы бар сөйлемді белгілеңіз.
A) Ол жығылып қалды.
B) Табиғат – біздің досымыз.
C) Марат күліп жіберді.
D) Еңбек етсең, есейерсің.
E) Ол тыңдағанды жақсы көреді.
2.Тек тұрлаулы мүшелерден тұрған сөйлемді белгілеңіз.
A) Атың әдемі екен.
B) Оның өзі шеткерірек тұр екен.
C) Көп ұзамай жауын басылды.
D) Өңі алабұрта күрең тартқан.
E) Бүгін сабақта Әмір жоқ.
3.Анықтауыш қатысып тұрған сөйлемді табыңыз.
A) Білімдіден шыққан сөз талаптыға болсын кез.
B) Іздеген жетер мұратқа.
C) Тау жақтан баяу жел еседі.
D) Әбіштен келген екен.
E) Жауын сіркіреп тұр екен.
4.Толықтауыш қатысып тұрған сөйлемді белгілеңіз.
A) Сәуле кеше келді.
B) Алатау - әсемдіктің символы.
C) Ол шешесіне хат жазды.
D) Сымбат – үлгілі қыз.
E) Баласы тиянақты екен.
5.Пысықтауыш қатысып тұрған сөйлемді анықтаңыз.
A) Асқар тауды кеуделеп жүріп келеміз.
B) Жас мұраты – білім.
C) Ауыл ақсақалы жастарға алғыс айтты.
D) Омар жолдасымен кездесті.
E) Тақырыбы дұрыс емес.
6.Жақсыз сөйлемді табыңыз.
A) Ауылдың малы өсті.
B) Асан ұйықтап қалды.
C) Досанның тауға барғысы келді.
D) Бұл - үлкен сыйлық.
E) Ермек өте жақсы оқиды.
7.Сөйлемдер ішінен жақсыз сөйлемді табыңыз.
A) Мен оны тыңдадым.
B) Сен оны ұнатпайсың.
C) Менің тыңдағым келеді.
D) Көп оқисың.
E) Емтиханға барамын.
8.Жақсыз сөйлемді табыңыз.
A) Менің оқуға түсуім керек
B) Ұлжан ойлана қарап отыр.
C) Асан әдемі.
D) Олар келді.
E) Айнаш күлді.
9.Жақты сөйлемді көрсетіңіз.
А) Енді сізге айтуға тура келді.
В) Біздің ашық сөйлесуіміз керек.
С) Ол дос жүрегіне сенеді.
D) Нені айтып отырғанын түсініп болмайды.
Е) Менің айтқаным келді.
10.Жақты сөйлемді көрсетіңіз.
A) Оның Абайды білгісі келді.
B) Енді сізге айтуға тура келді.
C) Біздің ашық сөйлесуіміз керек.
D) Ол дос жүрегіне сенеді.
E) Нені айтып отырғанын түсініп болмайды.
11.Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.
A) Талай сырды атқардық.
B) Мен елдің елшісімін.
C) Рахмет күлді, қуанды.
D) Біздің замандасымыз қандай екен?
E) Қазақтың осынысы ұнайды.
12.Жайылма сөйлемді көрсетіңіз.
A) Мен кетіп барамын.
B) Сендер қараңдар.
C) Үй жап-жарық.
D) Ол өте көркем жігіт.
E) Айдала.
13.Сөйлемнен сан есімді көрсетіңіз.
Біз екі-екіден бөліндік.
A) Біз.
B) Екі-екіден
C) Әдемі.
D) Бөліндік.
E) Пысықтауышы жоқ.
14.Сөздердің орын тәртібі арқылы байланысын табыңыз.
A) Оқушылардың кітабы.
B) Ақырына дейін күту.
C) Алтын сәуле.
D) Ғылымды егеру.
E) Қиялға шомылу.
15.Интонация арқылы байланысқан сөздерді табыңыз.
A) Қазақ әндері.
B) Болашақты армандау.
C) Асан – студент.
D) Гүлдеген ауыл.
E) Мектеп басшысы.
16.Диалект сөзді табыңыз.
А) Қуырдақ.
B) Қамыр.
С) Табақ.
D) Кәсе.
E) Қазан.
17.Кәсіби сөзді қатарды табыңыз.
А) Қауын, қала.
B) Есік, қақпа.
C) Көзілдірік, дәрі-дәрмек.
D) Компьютер, монитор.
E) Әңгелек, торлама.
18.1929 жылы қай әліпбиге көшкенімізді табыңыз.
B) Латын әліпбиі.
C) Араб әліпбиі.
D) Түрік әліпбиі.
E) Қазақ әліпбиі.
19.Дауыссыз дыбыстар санын анықтаңыз.
А) 24.
B) 25.
C) 26.
D) 27.
E) 30.
20.Бітеу буынды сөздер қатарын көрсетіңіз.
А) Шаңғы, қайқаң, торпақ.
B) Бақбақ, шындық, маңғаз.
C) Дәлдік, батылдық, маңай.
D) Растау, уылдырық, сақтық.
E) Жорамал, қасқыр, рет.
21.Тұйық буынды еліктеуіш сөздер қатарын көрсетіңіз.
А) Тарс ету, елп ету.
B) Кегжең ету, саңқ ету.
C) Пыс ету, шаңқ ету.
D) Арс ету, ыңқ ету.
E) Мырс ету, ірк ету.
22.Тасымалдауға келмейтін сөзді анықтаңыз.
А) Ирелең.
B) Көлденең.
С) Әрең.
D) Тұлға.
E) Ойпат.
23.Буын үндестігінің ережесін анықтаңыз.
А) Сөздегі, сөз бен қосымша аралығындағы дауыстылардың не бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке болып үндесуі.
B) Сөздегі, сөз бен қосымша аралығындағы дауыстылардың бірыңғай жуан болып үндесуі.
С) Сөздегі, сөз бен қосымша аралығындағы дауыстылардың бірыңғай жіңішке болып үндесуі.
D) Сөздегі, сөз бен қосымша аралығындағы дауыстылардың бірыңғай ашық болып үндесуі.
E) Сөздегі, сөз бен қосымша аралығындағы дауыстылардың бірыңғай қысаң болып үндесуі.
24.Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар қатарын анықтаңыз.
А) -тар, -лер, -паз.
B) -қой, -мен, -лық.
С) -дық, -дік, -хана.
D) -нікі, -ов, -тал.
E) -пен, -лы,-қой.
25.Дұрыс жазылған қатарды көрсетіңіз.
А) Алағ-жұлақ, бөлтірік, бір тектес.
B) Бірыңғай, ата тек, шаң сорғыш.
С) Тауқымет, төрттаған,сүт қоректі.
D) Қараөзек, қара шымшық, шай қурай.
E) Бойтұмар, айы-күні, алакөз.
Сүйінбай Аронұлы
Жасынан жыраулығымен елге танылған. Жамбыл aқын "Менің пірім – Сүйінбай, сөз сөйлемен сыйынбай” деп оны ұстаз тұтқан. Aрғы атасыКүсеп Жиенқұлұлы (1701 – 1791) жауынгер ақын, жыршы, күйші, қобызшы болған. "Өтеген батыр” жырын шығарып, "Мың бір түн”, "Шаһнама”, "Көроғлы”, "Тотының тоқсан тарауы” дастандарын жырлаған. Күсептің үлкен ұлдары Жаңбыршы мен Жаманақ қазақ арасына жыршы, қобызшы, күйшілігімен белгілі болса, кенже баласы Арон (1750 – 1835) жастайынан өткірлігімен, мәмілегер шешендігімен ел аузына іліккен. Атадан балаға жалғасқан ақындық, шешендік өнер Сүйінбайға дарыған. Сүйінбайдың өзінен үлкен Жаманшал, Жұмық деген ағалары, Оспан атты інісі сыншыл, бірқақпай өлеңдерімен ауыл арасына танылған. Бұл жөнінде Жаманшал Сүйінбайға: "Отбасында мен жүйрікпін, шаршы топта сен жүйріксің” дейді екен.
На
Объяснение:
Әр адам өмірдің мәнін, оның құндылықтарын түрлі мағынада елестетеді. Біреу үшін ол – көп ақша, екіншілер үшін қымбат көлік немесе шетелге саяхаттау, тағы біреулер үшін бағасы адам құнынан да артық әшекей бұйым. Мен жоғарыда аталғандарды өмірдің құндылықтары деп айтпас едім. Себебі олар – материалдық құндылық. Кейде осы екеуінің арасын ажырата алмай, талай адамның қателесіп жүргеніне куә боламыз. Бұл дүние бүгін бар да, ертең жоқ. Менің өмірімнің мәні – отбасым. Олар маған миллиардтаған ақшадан да қымбат, бағасына неше карат гауһар жүзіктер де жетпейді. Осы өмірдегі мен арқа сүйейтін адамдар – әкем, анам және бауырларым. «Бірінші көрнектілік – отбасы, ошақ қасы» дегендей менің бар байлығым, ай, күнім осы жандар.
Жаңа туған жас балаға айтылатын әлди сияқты, мен де осы күнге дейін асыл әкем мен ардақты анамныңқамқор әлдиінде тербеліп келемін. Қазір ата-анам мен үшін барын салып, күн-түн демей еңбек етіп жүр. Менің тамағымның тоқ, көйлегімнің көк болуы үшін уақытпен де санаспайды. Кішкентай болсам да ата-анамның маған көрсеткен қамқорлығын, отбасы жылуын сыйлағанын, балалық шағымның бақытты өтіп жатқанының себепшісі болғанын жүрегіммен сезінемін. Жұдырықтай жүрек бүгінгі еңбектің өтеуін ешқашан қайтара алмасын біледі, себебі ананың ұйқысыз өткен бір түнін маңдай термен тапқан миллион ақшаға да сатып ала алмайсың, әкенің бір ақылыннеше кітап оқысаң да әкедей бере алмайтынын білесің.
Жақсы қасиетті өне бойыма сыйдырып, жаман қасиетті өз-өзіме тыйдырып адал жолмен өмір сүргізіп келе жатқан әкем мен анам – қос қанатым. Осы қанатым арқылы жақсылық көгіне талмай ұшсам деймін.