Тест Тақырып: Фонетика (Дыбыстардың бөлінуі. Буын. Буын үндестігі.)
Морфология (Жұрнақ. Жалғау.)
1. Фонетика нені зерттейді ?
А) сөз мағыналарын зерттейді. В) сөз тіркесін зерттейді. С) дыбыстарды зерттейді.
2. Қазақ алфавитіндегі әріп саны: А) 36 В) 42 С) 33
3. Қазақ тілінің төл дыбыстары:
А) л,о,с В) қ,ң,ә С) ұ,у,с
4. Тек жуан дауысты дыбыстар: А) е, а В) ү, і С) ы, о
5. Жіңішке дауысты дыбыстары бар сөз:
А) құлақ В) дене мүшелері С) мұрын
6. Еріндік дауыстылардан тұрған сөздер:
А) жұрт, тозу В) көрімдік, сәйгүлік С) ұлы, томаға
7. Ұяң дауыссыз дыбыстар қатары:
А) в, б, г, ғ, ж . В) б, в, к, с, д . С) л, д, р, м, п.
8. Қ қандай дыбыс?
А) ұяң дауыссыз дыбыс ; В) қатаң дауыссыз дыбыс; С) үнді дауыссыз дыбыс.
9. Үнді дауыссыздан басталатын сөз: А) зерек В) намыс С) емен
10. Марапатталады сөзіндегі буын саны: А) алты В) жеті С) сегіз
11. Дұрыс тасымалданбаған сөз: А) бал - апан В) күрес - ші С) ор – маншы
12. Жуан буынды сөздер:
А) қоңырау, сабақ В) терезе, гүл С) оқушы, мұғалім
13. Бітеу буынды сөздер:
А) мереке, үлгі, аула В) дәптер, мектеп, гүл С) сұлу, жұқа, кіші
14. Үндестік заңы неше түрге бөлінеді? А) 2 В) 3 С) 4
15. Буын үндестігіне бағынбайтын сөз: А) айлар В) жемқор С) жаздың
16. Үндестік заңына бағынбайтын қосымша:
А) –ған, -ген В) –қа, -ке С) –нікі, -дікі
17. Сөз құрамына жататын бөлшектер:
А) дыбыс, әріп В) буын, түбір С) түбір, қосымша
18. Түбір сөз: А) ән В) әнші С) әнқұмар
19. Түбірлес сөздер: А) төбе, есік В) өзен, көл С) қалам, қаламгер
20. -шы, -ші –жұрнақтардың түрі:
А) сөз тудырушы В) сөз түрлендіруші С) сөз құрамы
21. Жұрнақ жалғанған сөз:
А) жұмыста В) жұмысқа С) жұмысшы
22. Сөздерге жалғанатын тиісті жұрнақтарды белгіле.
Асық..., қи..., жағалас..., ұмыт... .
А)-ма,-па,-пе,-ме В) –па,-ма,-па,-па С)-па,-пе,-ба,-бе
23. Қалау райдың жұрнақтары: А)-са,-се В)-ған,-ген С)-ғы,-гі
24. Тұйық етістік жұрнағы: А)-шы В)-лы С)-у
25. Көптік жалғаулы сөз: А) сызғыштар В) мамандық С) әжем
26. Көптік ұғым беретін сөздер:
А) дәптер, біз В) құм, қымыз С) қазақ, ақын
27. Тәуелдік жалғаулы сөз: А) таңбасы В) шаңырақ С) күй
28. Шығыс септіктегі зат есім:
А) еттің В) жастыққа С) өмірден
29. Жалғаудың төрт түрі де жалғанған сөз:
А) аттанармын В) жазушыларымыздансың С) бақыттысыңдар
30. Жіктік жалғау жалғанған зат есім:
А) Ғылым таппай мақтанба.
В) Сен өз жігіттеріңе басшысың.
С) Ақыл азбайды, білім тозбайды.
Қазақ фольклорының елеулі бір арнасы – эпос. Оған тән музыкалық мақам-саздардың қазақ мәдениетінен алатын орны ерекше. Әдеби мәтінге қарағанда музыкалық мақамның марқалау болатыны белгілі. Қазақ эпосы негізінен екі түрлі поэзиялық өлшемге негізделсе (7 – 8 буынды жыр және 11 буынды қара өлең), оның мақамы да осы жүйеге құрылады. Қазақ музыкасындағы сырлы сазды, терең толғанысқа толы кең тынысты, әуезді әндер – 19 ғасырдан желі тартса, речитативті әуенге құрылған эпикалық дәстүр – алғашқы, лирикалық әндер – соңғы құбылыс. Бірақ, дәстүр тұрғысынан келгенде қазақ даласының түрлі аймақтарында олардың бәрі бірдей сақтала бермеген. Сыр
Бұл поэмада Баян Батыр туралы айтылады. Ол Абылай ханның аламаны болған. Аламандықта Батыр Баян бір сұлу қалмақ қызды тұтқынға алды. Баян қалмақ қызына ғашық болады, бірақ қыз жақтан ондай сезім болған жоқ. Бұл қалмақ қыздың есімі Құралай болды. Құралай Батыр Ноянды сүйген, сол себептен екеуі қыздың отанына қашады. Батыр Баян бұл істі туған жерді сату деп есептегендіктен, оларды артынан қуды. Қуған кезде Баян Құралайды оқпен атып, Ноян Батырды өлтіреді. Баянның оларға жаны ашығандықтан екеуін бірге жерлейді. Содан кейін Батыр Баян Абылай ханның рұқсатын алмағандығына қарамай, қалмақтарға 100 қазақ жігіттермен аттанды. Сол соғыста Баян Батыр қайтыс болады.
Объяснение: