Тоқтар әкесінен мүлде ерте айырылды. Содан бірер жыл Теміртаудағы жездесі- Нығметтің үйінде тұрған соң шешесі Кәмила қала тіршілігіне көндікпей, ауылға қайта көшкен. Тоқтар орталау мектепті сол Қарқаралының ТЖС-ында (ТЖС- троктор жөндеу стансысы) бітіріп, әрі қарай оқуын жалғастыру үшін тағыда әпке- жездесінің қолына барды. Кешкі мектепте оқи жүріп, күндіз жүкші
болып жұмыс істеді. Келер жылы зауытқа токарьлық жұмысқа ауысты.
Бала Тоқтардың аты елге таныла бастады. Он сегізге толмай жатып суреті Құрмет тастасына ілінді. Кешкі мектепте оқуын да жалғастыра берді. Аэроклубта парашютпен секіруге, кейінен ұшуға жолдама алды.Алғаш әуеге көтеріліп , ұшуға жаттығып жүрген кезінде кәмелеттік аттестат алуға емтихан тапсырды.
Тоқтар 1965 жылы Қарағанды облыстық комсол комитетінің жолдамасымен Армавирдегі ұшқыштар даярлайтын жоғары әскери училищеге оқуға түсті.
1976 жылы А.И. Микоян атындағы авиақұрастырушылар бюросына қабылданғанда өзінің өлімге бас тіккенін сезінбей қойған жоқ. Тоқтар бәрін де ой елегінен өткізді. Өзіне дейін қазақта бірде- бір сынаушы ұшқыш болмағанын ол жақсы білетін. Бәлкім,маңдайына жазғаны - осы шығар. Ана тілінде тілдесетін пенде таба алмай, ыңылдап ән салатын, жүрегі шымырлайтын кездері де болатын.
Осы мәтінге 5 сұрақ жазып беріңдерш керек болып тұр.
1) Әңгімелеу мәтіні.
Көмекшілер.
Берік,Самғат,Ажар – кішкентайынан бірге өскен бауырлар.Олар өте тату әрі зерек еді.Ауылдағы атасы күтіп баптаған алма ағаштарының бүгін алма теріп алуды жөн көрді.Берік пен Самғат баспалдақпен биік ағаштардан қып-қызыл алмаларды алды.Ал Ажар оларда шелекке жинап,тасып жүр.Бұл үшеуіне үйдің күшігі Ақтөс те көмек берді.
2) Пайымдау мәтіні.
Еңбекқор құмырсқа.
Әлем көптеген тіршілік иелеріне толы.Солардың ішінде құмырсқа – әлемдегі ең көп тараған жәндіктің бірі. Қазақ «құмырсқадай қажырлы», «құмырсқадай құжынаған», «құмырсқадай еңбекқор» деген тіркестерді бекер айтпаған.Сіріңке қорабында бір дәнді бірнеше күнге жеткізе алған құмырсқа туралы әңгімені бәрі біледі.Олардың тағы да біз білмейтін қызық қыры көп.
Бір құмырсқа өз жемтігін тапқан соң,басқа құмырсқаға азығын табуға көмектесе алады.Аралар мұндайда билеп жүріп үйретсе,құмырсқалар бір жол бойымен жүріп отырып,азық табуды үйретеді.Олар бір-біріне жалғанып,басқалар өтуі үшін көпір жасай алады.Бір құмырсқа өз салмағынан 10 есе ауыр салмақты көтере алады.Құмырсқалар орта есеппен екі немесе үш айға дейін өмір сүреді. Осы уақыттың ішінде өздеріне тән еңбекқор, белсенділігі және үнемшілдігімен өзге жәндіктерден ерекшеленеді.
3) Сипаттау мәтіні.
Күзгі бақ.
Жаздан кейін күз "патшалығы" да келіп,бар аумақты өзіне баурады.Тіпті,жайқалып тұрған әсем баққа да келіп жеткен еді.Күзді күні тек күн салқындап,ел астық жинап қысқа қамданбайды.Соған қоса күз өзінің таңғажайып сұлулығымен де қалыс қалмайды.Оны күзгі бақтың бейнесінен байқай аламыз.Күзгі баққа кіріп қалсаң,бейне бір алтын жалатылған баққа кіргендей боласың.Ағаштар да,аяғыңның асты да сары түске боялған.Арасында қызыл,қоңыр,қызыл-сары түстер де араласып,керемет пейзаж береді.Күзгі бақта әдеттігіден көп серуендей бергің келеді.Себебі,ол тек әдемілігімен ғана емес,тыныштығымен де өзіне тартады.Күннің бұлтты не суық болуы күзгі баққа түк те әсер етпейді.Бәрбір де көркем мезгіл ғой.
Танымайтын кісі “құдайы қонақ”, әр түрлі тілеулестікке, тойға шақырылған мейман “арнайы қонақ” болып саналған. Халықтық ғұрып бойынша, келген адам үйге баса-көктеп кірмей, сырттан дауыстап, үйдегілерге белгі береді. Үйге келген адам әуелі шаңыраққа сәлем беріп кіруі керек. Түсте келген қонаққа түстік, кешке келгендерге қонақасы берілген. Үлкен ас кезінде қонақтар төрден есікке қарай, жасының үлкендігі мен мәртебесіне байланысты орналасады. Қымыздан кейін ет ұсынылады. Құдайы қонақ түскен үйде отағасы жоқ болса, астан дәм татып, ауыз тиген соң, түнемеге басқа орын іздестірген. Қонақты қарсы алған отағасы есік ашып, алдымен оны кіргізеді, шығарып саларда қонақтың өзі ашуы керек. Үй иесі ашса, онда қонақты қуғанмен бірдей саналады.[1]