Тыңдалым . Оқылым . 5 - тапсырма Мәтінді түсініп оқы . Негізгі ойды анықта . Сөздікті пайдаланып , қою қаріштен жазылған сөздердің мағынасын анықта . нып , қою қаріппен жазылған сөздердің мағынасын анықта . Айтыс ертеден келе жатқан қазақ әдебиетінің үлкен сапасы , Айтыс ккеркемсөзбен жарысу » дегенді білдіретін поэзияның күрделі жанры . Айтыстың негізгі ерекшелігі – балған оқиға , шындың өткір тіл мен айтылады . Айтыс – нағыз ақындық өнер , суырыпсалма енер On — неркем ой мен әдеби тілдің ғасырлық даму жолын нерсетеді . Айтыстың қазақ тілінің сөздік қорын дамытуда маңызы зор . Тілдегі суту теңеулер , мақал - мәтелдер айтыс өлендерінде жасалған Айтыс адамды әдемі сөйлеуге , шешендікке , тапқырлыққа үйретеді . Айтысқа шынайы ақындар ғана барады . Айтыс – ұйқасқан өлең ғана емес көркемсөз , бейнелі ойға құрылған жауап . Айтыс тапқырлықты қажет етеді . Себебі қарсылас ақынның өлеңіне ұтқыр жауап айтылмаса , ақын жеңіліс та бады . Нағыз айтыскер ақын домбырасыз айтыспайды . Нағыз айтыскер ақын бірнеше өнерді меңгерген . Біріншіден , ол — сөз өнерін жақсы меңгерген шешен , екіншіден , ании , ушіншіден , домбырада шебер ойнайтын әртісі Кез келген акын айтыскер ақын болмайды . Өлең жазатын аңын көп Бірақ бәрі суырып салып елең айта алмайды . Айтыскер ақын өленді ойдан тез шығаратын дарынды , терең ойлы , ұтқыр науап беретін , логикалық ой лауы күшті экан болуы керек . Айтыста әдептілік сақталады .
Бұл сүреттегі бейнелеген көрініс Табиғаттың күз айына сәйкес келеді.Айналадағы жапырықтар сарғайып,айнала алтын түске боялған.Жердегі жасыл шөп,кілем төсегендей өте әдемі.Шыршалар ғана түсін өзгертпеген Ормандар күннің ауығына байланысты қалың туманға Оралған.Мал шаруашыларда қысқа малдың азығын әзірлеп қойған.
Күн суытқаннан адамдар үйлерінде ат жағып,жылытады.Диқаншылар егіс даласында дән жиса,ауыл ауыл Адамдар отын көмірлерін түсіріп,қыстан қыстан қысылмай шығудың қомын жасауда.
Бұл сүреттегі бейнелеген көрініс Табиғаттың күз айына сәйкес келеді.Айналадағы жапырықтар сарғайып,айнала алтын түске боялған.Жердегі жасыл шөп,кілем төсегендей өте әдемі.Шыршалар ғана түсін өзгертпеген Ормандар күннің ауығына байланысты қалың туманға Оралған.Мал шаруашыларда қысқа малдың азығын әзірлеп қойған.
Күн суытқаннан адамдар үйлерінде ат жағып,жылытады.Диқаншылар егіс даласында дән жиса,ауыл ауыл Адамдар отын көмірлерін түсіріп,қыстан қыстан қысылмай шығудың қомын жасауда.
Күз айының керемет осы шығар деп ойлаймын.
Қайта оралды қазағыма бүгін дәстүрлері-ай.
Көптен күткен халкымыздың асығып арман еді-ай
Берекели қазақ жері - ел мерекелі
Дәстүрлерін жоғалтпаған қазағымның бұл ежелгі.
Шілдехана, бесік той,
Тұсау кесер, сүндет той,
Ай, шіркін ай.
Құда түсіп, сырға салу,
Беташарым-ай.
Алтыбақан аясында сұлу бойжеткен,
Қызбозбала кеңдаланы
Әнімен елітіп тербеткен
Ер жігітке жарасады озып шықса бәйгеден,
Қыз балаға жарасады алқа шашбау сәукеле.
Жоғалмасын дәстүріміз, ұмытылмасын,
Ата-баба көзиндей қылып сактайык қазақ дәстүрін.
Объяснение:
мини кателерин дузетип жазугой ия