Тыңдалым оқылым
мәтінмен жұмы
-тапсырма.
мәтінді тыңда. түсініп оқы. мәтінге тақырып
қойып, жоспар құр.
қаш – қазақстандағы ең ірі көлдердің бірі. ол алғашқы дәуірдегі пятис деген
теңіздің қалдығы болып есептеледі. кел сарыарқа мен сарыесін құмдарының аралығы
орналасқан.
соңғы кезде қаш көлінің деңгейі 2 м-ге төмендеген. қазіргі қаштың ұзындығы
614 км, ең терең жері — 26,5 м.
қаш көне түркі тілінде «қ», «қ» деген мағынаны білдірген. суының деңгей
бірде көбейіп, бірде азайып отырады. ұзынарал бұғазы сарыесік пен қашты байланыс
тырады. соның нәтижесінде көлдің батысында су — тұщы, ал шығысында - ащы. келге
негізгі суды іле өзені құяды. іле өзенінің ұзындығы — 2 385 км. іле өзенінің басы кытай
текес және күнгес өзендерінің қосылатын жерінен басталады. іле өзенінің қазақстандағы
ұзындығы – 740 км. іле — жетісу аймағындағы ең ірі өзендердің бірі. «іле» сөзі моңғол тілін
дегi «ил, илэ» деген сөзге жақын, яғни «ашық, айқын» дегенді білдіреді.
іле өзенінің қашқа құяр жеріндегі тоғайлы-батпақты жерлер мемлекеттің қорғауына
алынды. мұнда қтың сазан, көксерке, аққ, ақмарқа т. б. 12 түрі кездеседі.
«сен білесің бе? » энциклопедиясынан
айтылым
-тапсырма.
1. сен қазақстандағы қандай көл/ өзендерді білесің?
2. олар қазақстанның қай жерлерінде орналаскан
er in
rail
а можно это пепевести и ​

Ахмет Байтұрсынұлы (5 қыркүйек 1872 жыл, қазіргі Қостанай облысы, Жангелді ауданы Сарытүбек ауылы – 8 желтоқсан 1937, Алматы қаласы) — қазақтың ақыны, әдебиет зерттеуші ғалым, түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері.Қазақ халқының 20 ғасырдың басындағы ұлт-азаттық қозғалысы жетекшілерінің бірі, мемлекет қайраткері, қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы ғалым, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушы, Алаш-Орда өкіметінің мүшесі.Әкесі:

Байтұрсын Шошақұлы.Анасы:

Күңші Құлыбекқызы.Шығармалары:Қырық мысал.Байтұрсынұлының екінші кітабы — «Маса».«Қазақ салты», «Қазақ, қалпы», «Досыма хат», «Жиған-терген», «Тілек батам», «Жауға түскен жан сөзі», «Бақ» т.б.

ответ:

ұлы жібек жолы» ежелгі атау емес, ол 1877 жылы пайда болған. оны қолданысқа енгізген белгілі неміс фердинанд фон рихттофен. жолдың бұлай аталуына сауданың негізгі заты – қытайдан шығарылатын жібек мата себеп болды.

сонау еуропа мен азияны біріктіріп жатқан бұл жол ғажайып жетістіктерге жеткізді. ған елдердің бір-бірімен сауда-саттықпен айналысуына, ғылым салаларының , діни және мәдени салт-дәстүрлерінің қалыптасуына ықпал етті.

ұлы жібек жолы ежелгі қазақстан жерімен де өткен. ең негізгі сауда жолы тянь-шань тау сілемдерімен, сырдария, талас, шу, іле аңғарлары аркылы қытайға ұласкан, жолдың ендігі бір бөлігі яқсарт, сейхун деп аталған сырдария, орал (жайық) өзендерін жағалай ары қарай қаратеңіз маңы, византия мен батыс еуропа жерлеріне дейін созылып жатты.

негізгі күре тамырдан орталық қазақстан далаларына, сарыарқа мен ертіске, алтай мен моңғолияға карай тарамдалған жолдар өткен. осындай жолдардың бойында исфиджаб, усбаникент, отырар, түркістан, тараз, сауран, сығанақ, сарайшық, жаңакент сияқты ірі қалалар болған. бұл қалалардың өркендеуіне ұлы жібек жолының тигізген әсері мол. қалалар мен далаларды, тау етектерін сақтар, үйсіндер, қаңлылар, кейіннен түргеш, қарлұқ, оғыз, кыпшақ, қимақ сияқты ежелгі түркі тайпалары мекендеген.

қазақстанның ортағасырлық қалаларында жүргізілген қазба жұмыстары кезінде археологтар қытай мен византия, иран мен үндістан елдерінің теңге сарайларында нақыштап соғылған теңгелер мен ділдәлар қазып алған. сонымен бірге сол жерде жасалған әрі сауда керуендерінен келген басқа бұйымдар да табылған. алматы маңындағы ежелгі талхир қаласының орнын қазған кезде иранда жасалған қола табақ, қытай фарфоры мен жапон фаянс тостағанының сынығы және т.б. бұйымдар қолға түсті. әсіресе, беті түрлі танғажайып оюлармен, тамаша суреттермен безендірілген табак ерекше қызықтырып, ықылас тудырады. қызыл түсті жапон фаянс тостаған сынығының іші мен сыртында айдаһар, тау мен теңіз, «алтын» киім киінген ер кісі мен әйел әсем бейнеленген.

көз қызықтырар қола айналар – таяу шығыс пен қытайдан шығып, кең таралған заттардың бірі. олардың сырт жағына гүлді оюлар, ұшып бара жатқан тырналардың суреттері салынып, араб жазулары да түсірілген.

ұлы жібек жолы бойымен ферғананың әйгілі жүйрік аттарын, араб және түрікмен арғымақтарын, түйе мен пілдерді, арыстан мен керіктерді, сілеусін мен карақұйрықтарды, сұңқар мен каршығаларды, тауық пен тотықұстарды, тіпті түйеқұстарды да сату үшін алып