Тындарын оқылым 4 - тапсырма . Оқы . Сол күні жұмбақ ға ламшардан екі бала келді . Жұмбақ елден келген бала лардың әңгімесі де құпияға толы еді : - Біз Жердегі тіршілікті көп зерттедік , - деді қонақ тың үлкені – Жер ғаламшары ғарыштан керемет әдемі көрін неді . Бірақ жақындасаң , қатты қорқасың . Қара қою түтіннен , улы газдан тұншыға бастайсың . Көзің қарауытып , басың айналады . Біз ешқайда қона алмай , қатты қиналдық . Мұхиттарда көк киттердің күңіренгенін , аққулардың таза суды аңсағанын көрдік . Ал ақ аю мұзды құшақтап қатты жылады . Ор мандар өртеніп жатыр , құстар ұясынан айырылды . Жүрегіміз ауырды .. — Қап , ұят болды - ау ! — деді Мақсат . Өздеріңе әдейі келдік , – деді екінші қонақ бала . — Табиғат - ананы ренжітіп алыпсыңдар ... Бірақ барлық ақылды бала осы жерде тұрады екен . Болашақтарың жарқын , көңіл күйлерің , өмірлерің жақсы бо пады . Ол үшін Жер - ананы сақтаңдар . — Бәріне жауапты сендерсіңдер . Біз қазақтарды « Күннен келген салық » деп білеміз . Сендер сол халықтың ұрпағысыңдар . Сондықтан әріне жауаптысыңдар ! – деді үлкен қонақ .
Бұл бір ұзақ ертегі. Қарлығаштың құйрығы неге айыр? Қысқаша айтатын болсақ, ертеде жылан патша болады, ол біраз жылдардан соң өз тамағының ерекше болғанын қалап, маса мен шіркейді өзіне шақырады. Оларға дүниеге ең тәтті қан кімдікі екенін біліп келуді тапсырады. Ең тәтті қанды анықтаған маса жылан хабарлауға асығып ұшып келе жатқанда қарлығаш жолығады. Масаны мақтап кімнің қаны тәтті екен, бізбен де бөліссеңші,- дейді, мақтағанға масаттанған маса, ең тәтті қан адам қаны екенің айтады. Қарлығаш оған сондай қанның дәмін татқан, тіліңді көрсетші,- дейді. Сол кезде масаның тілін жұлып алады. Маса жыланның алдын келіп ештеңе айта алмай, ызыңдайды, сонда қарлығаш, ең тәтті топырақ,- деп тұр дейді жыланға. Бірақ, маса еңіреп жылап, қарлығаштан болғанын көрсетеді. Жылан бар бәле сенен болған екен ,- деп тұр ұмтылғанда қарлығаш ұшып кетеді, ал құйрығы жыланда қалады. Содан бері қарлығаштың құйрығы айыр екен.
Қазақ халқы салт-дәстүрге қатты қарайды. Оны барынша сақтауға тырысады. Атадан балаға сан ғасырлары бойы беріліп, жалғасын тауып келеді. Салт-дәстүрлердің түрі көп. Мүмкін оның дұрысы да бұрысы да бар шығар. Сондай дәстүрлердің бірі бала туылысымен, оны өзге сондай нәресте қызбен атастырған. Бұны, әрине қолдай қою қиын. Өсе келе жастар үшін бұл дұрыс шешім болмауы да мүмкін. Ал, шілдехана, бесік той, сүндетке отырғызу, оған сүндет той жасау, бұлар менімше дұрыс салт. Жаңадан көшіп келген көршіге үй көрсетіп, дәм таттыру бұл да біздің жақсы дәстүрлеріміздің бірі.
