У МЕНЯ СОЧ
5 СЫНЫП
ҚАЗАҚ ТІЛІ ПӘНІНЕН IVТОҚСАНҒА АРНАЛҒАН
ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ ТАПСЫРМАЛАРЫ
ОҚЫЛЫМ
Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз/ Прочитайте текст.
Выполните задания.
Зытып келем, зытып келем. Артыма қарай қарай зытам ... Зытып келе
жатқаным қашып келемін,- артыма қарай беретінім қорқып келемін ..
Мен қазір ондамын. "Əліпті таяқ деп ауылдың балалары мазақтай
беретін еді, жазғытұрым қолыма сиыршының таяғы түсті.
- Енді естияр азамат болдың Мына таяқты қолыңа ал, осы ауылдың
сиырын енді сен бағасың! - деп ағам Айдынғали таяғын маған ұстатты да,
өзі аяқ-еңбек іздеп қалаға кетті
Қалаға кіріп қатар-қатар тізілген көп тақтай дүкендердің оңашарақ
тұрған біреуінің жанына келдім де жып-жылы жерге құлай кеттім. Жұмсақ
құм өзінен-өзі үгітіліп жамбасқа жайлы төсек бола кетті...
О,қасқаңның жатысын-ай !... - деп тап өзіме ұқсаған екі бала мені
аяқтарымен бүйірге түртіп тұрғандарын бір аңдағандай болып ем көзімді
ашуға дəрменім жетпеді. Ар жағын білмеймін тас болып қатып қалсам керек,
түнде өліп жатқан бала сен бе едің, əй? - дегенде артыма қарасам, бір ересек
бір кішірек бала өзен жағасына жақындай берген екен. Біреуі ашаң сұңғақ
денелі, үстінде шолақ шалбардан басқа еш нəрсе жоқ. Күнге кұйіп күрең
тартқан дененің бұлшық еттері иіріліп-иіріліп қояды. Енді біреуі менімен
тұстас болуы керек, ақшыл денелі арық бір аяғын ақсай басып келеді
1-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беріңіз/по
тексту ответьте на во Бала неге зытып келе жатыр?
[1]
2. Ағасы Айдынғали не деді?
[1]
2-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша Қайрошқа жолыққан балаларды
сипаттайтын жолды анықтаңыз (выберите слова,описывающие в тексте
детей, встретившихся Кайрошу)[1]
А) ашаң сұңғақ денелі, ақшыл денелі арық
В) қараторы, кең маңдайлы
С) сұңғақ бойлы, жылдам
Д) ақшыл өңді, ұзын бойлы
3-тапсырма. Берілген сөздің синонимі мен антонимін мәтіннен тауып
жазыңыз. (найдите в тексте синоним и антоним к данным словам)
«Қатты» антонимі [1]
«Зытып келемін» синонимі [1]
4-тапсырма. Мәтіндегі оқиғаларды ретімен
орналастырыңыз.(Расположите предложения (события) последовательно
как в тексте) (1,2,3)
ответ:Сағаттың -өзі ұры.Əр бір тірі жан белгілі бір уақытқа дейін өмір сүреді.Абай атамыз осы өмірдегі уақыт жайлы жазып кеткен болатын.
Уақыт-ол өміріміздің асыл байлығы деп айтсақта болады.Ол біздің өміріміздің жартысы.Оны тоқтату мүмкін емес.Сол сияқты а ң да өмір сүру уақыты белгілі бір мерзімге дейін болып келеді.Сол уақытымызды үнемді ж/е бостан бос кетірмеуіміз керек.Оның əр сағаты мен уақыты қымбат.Сондықтан біз қазірден бастап ойлануымыз керек.Өз өмірімізде бізге керек емес заттарға уақытымызды кетірмей ,өзімізге пайдалы істермен шұғылдануымыз керек.Уақыттың байлығын түсіне білейік.
Жетпей жатса арасына толықтырып көр.
Объяснение:
Адамның табиғатқа әсерінен жануарлар мен өсімдіктер қырғынға ұшырауда, соның салдарынан ағзаның көптеген түрлері жойылып кету шегіне жетті. Мәселен, 90-жылдардың ортасына дейін, 40 жыл бойы бөкен Қазақстандағы негізгі кәсіптік жануар болды. 1991-1993 жылдар аралығында 800-900 мың бөкендер бар еді. 1998 жылы - 470 мың, 2001 жылы - 80 мың, ал 2003 жылы бар болғаны 21 мың бөкен қалды. Үкімет каулыларымен бөкендердің барлық түрін аулауға тыйым салынды. Бөкен Қызыл кітапқа енгізілген жоқ, бірақ осал, тіпті қиын-қыстау қауіп төнген түр мәртебесінде тұр. Оның санын қалпына келтіруде едәуір каржы салынып, аң шаруашылығы мен өзге ұйымдардың қарқынды күш жұмсауы қоса тапсырылды. Сөйтіп бөкен саны 30 мыңға жетті. Бірақ 2015 жылы бөкен ауруға ұшырап, 30 мыңнан бөкеннен 10 мың бөкен қалды.