У МЕНЯ СОР ПО КАЗАХСКОМУ Мәтінді мұқият оқып, мәтін мазмұнына сай берілген дұрыс ақпараттарды ажыратыңыз. (Прочитать внимательно текст и определить верность информации в таблице)
Бұрынғызамандамалғаөте бай бір ел болыпты. Бұл жердіңтұрғындарының: «Біздіңотбасымыз бен малымыздықорғайтынбатырымызболсаекен», - дегенжалғызармандарыболыпты.
Күндердің күнінде бір отбасында алып бала дүниеге келеді. Ел-жұрт жиналып, үлкен той жасайды. Балаға Толағай деп ат қояды. Сол нәресте жыл сайын емес, күн сайын ержете бастайды. Бір жылы жаңбыр жаумай, шөп шықпай, малдар қырыла бастайды.Халықтың басына түскен қиындықты уайымдаған Толағай Дана деген ақсақалға барып, ақыл сұрапты. Сонда қарт айтқан екен:
–Толағай, біздің жерімізде тау жоқ, бұлт келмейді. Сондықтан жаңбыр жаумайды, -дейді.
Толағай:
–Ата, сіз рұқсат етсеңіз, бір жерден тау арқалап алып келсем бола ма? – дейді.
ҚартТолағайға риза болып, рұқсатынбереді.
Арада ай өтеді, жыл өтеді. Бір күні Толағай Тарбағатай тауына жетіп, төменде орналасқан кішірек тауды арқасына салып алады. Арада біраз уақыт өткен соң, Толағай әлсірей бастайды. Ауылына жақындап қалғанда тізесі бүгіліп, құлап түседі. Еліне жаңбыр сыйлаған батыр осылай таудың астында мәңгі ұйқыға кетеді.
Содан бері ол тауды ел «Толағай» деп атап кетіпті. Жаңбыр жауған сайын жұрт Толағайды есіне алады екен.
3-тапсырма
Мәтіндегі тірек сөздерді табыңыз. (Найти 5 основных опорных слов с текста)
Мәтіндегітірексөздер (5 сөз)
1.
2.
3.
т - дауыссыз, қатаңа - дауысты, ашық, езулік, жуанн - дауыссыз, үндід - дауыссыз, ұяңы - дауысты, қысаң, езулік, жуанр - дауыссыз, үндіы - дауысты, қысаң, езулік, жуанл - дауыссыз, үндім - дауыссыз, үндіа - дауысты, ашық, езулік, жуанғ - дауыссыз, ұяңа - дауысты, ашық, езулік, жуанн - дауыссыз, үнді
д - дауыссыз, ұяңы - дауысты, қысаң, езулік, жуанқ - дауыссыз, қатаңт - дауыссыз, қатаңа - дауысты, ашық, езулік, жуанр - дауыссыз, үндіы - дауысты, қысаң, езулік, жуанң - дауыссыз, үндіы - дауысты, қысаң, езулік, жуанз - дауыссыз, ұяңд - дауыссыз, ұяңа - дауысты, ашық, езулік, жуанн - дауыссыз,үнді
Дене жаттығулары — белгілі бір мақсаттарға жетуге (қозғалыс міндеттерін шешуге) бағытталған үздіксіз бір-бірімен байланысқан қозғалыс қимылдарының жиынтығы. Жарыстық спорттық жаттығуда қозғалыс әрекеттерінің тұтастығы барынша жоғары спорттық нәтижелерге жетуге бағытталган.
Дене жаттығуының ең көбірек жалпы физиологиялық жіктелуі сол жаттығуды орындауга қатысатын еттер белсенділігінің үш негізгі сипаттамасының бөлінумен:
белсенді еттер салмағының көлемімен;
еттердің жиырылу түрімен (статикалық немесе динамикалық);
жиырылудың күшімен және қуаттылығымен байланысты.
Белсенді еттер салмағының көлеміне байланысты дене жаттығуын шектеген (жаттығуларды орындауга бүкіл ет көлемінің үштен бірінен азырақ қатысқандар); аймақтық (жаттығуларды орындағы бүкіл ет көлемінің жартысынан астамы қатысқанды) деп бөлінеді.