у меня сор по Казахскому нужно сейчас здать Ұлы Жібек жолы
Байырғы заманда жердің түкпір-түкпірінде тұратын адамдар бір-бірімен сауда жүргізген. Алғашында ол қажетті заттармен айырбас ретінде жүзеге асқан. Мысалы, асыл тастар, алтын, күміс, тұз, шипалы өсімдіктер мен хош иіс сулары, азық-түлік және басқа да тауарлармен алмасқан. Кейіннен ақшаға сауда-саттық басталып, базар, жәрмеңке, сауда жолдары ашылды.
Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы Сауран қаласы болды. Қазақстан жеріндегі орта ғасырдағы ірі қалалардың бірі. Жібек жолындағы тағы бір тарихи қала – Иасы, кейіннен Түркістан атанған. Түркістан ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен. Қожа Ахмет Иассауидің кесене ғимараты – бүкіл Орта Азиядағы сәулет өнерінің керемет үлгісі болып табылады.
Жібек жолындағы даңқты қалалардың бірі Отырар еді. Бүкіл Шығысқа аты әйгілі қала ең алғаш Фараб деп аталды. Әл Фараби атанған ұлы ғалым Әбу Насыр Ибн Мұхаммед шыққан қала.
Ұлы Жібек жолында тарихи қалалардың қатарына Испиджап, яғни, Сайрам да жатады. Сайрам ұзақ жылдар бойы Жібек жолы бойындағы саяси жағынан да, экономикалық жағынан да, мәдени жағынан да еңсесі биік қалалардың бірі болып қалған.
Сол тұстағы аса ірі сауда орталығы Тараз болды. Елдер оны саудагерлер қаласы деп атаған. Тараздың жүрегі – мешіттері, керуен сарайлары болса, базардың айналасында түрлі шеберханалар, наубайханалар орналасқан. Ертеде Тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «Тараз базары – әлем айнасы» дейтін. Себебі, бұл жақта кез келген дүниені айырбастауға, сату мен сатып алуға болатын.
1. Мәтін бойынша сөйлемдердің ретін белгілеп көрсет (1,2,3,4,5) . Расположите предложения по порядку.
Реті
Түркістан ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен.
Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы Сауран қаласы болды.
Сол тұстағы аса ірі сауда орталығы Тараз болды.
Жібек жолындағы даңқты қалалардың бірі Отырар еді.
Ертеде Тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «Тараз базары – әлем айнасы» дейтін.
2. Мәтінге 2 сұрақ қойыңыз. По тексту составьте 2 вопроса
1.
2.
3. Жібек жолындағы даңқты қала қалай аталады? Назовите знаментиый город, через которого проходил Великий шелковый город?
4. «Екінші Мекке» атанған қала? Город , которого называют «Второе Мекке»?
5. «Сол», «Бұл» есімдіктердің түрлерін ажыратыңыздар. Определите вид местоимении : бұл, сол.
А ) жіктеу
В) сілтеу
Д) сұрау
С) өздік
Перевод.
Уже неделю по аулу бродит дракон. Каждый день после обеда, съев (проглотив) овцу, ягненка, верблюжонка, жеребенка, он исчезает. Пущенная стрела не попадает в него. Пока не тронул человека. «Кто знает, что будет потом?» сказал молодой парень с луком. Мы уже теряем силы, не зная чего ждать… Ой… Вот … Опять явился… - продолжил он. Дракон появляется из высохшего колодца рядом с домом вдовы Кулян.
Жанкожа пошел в ту сторону с мечом в руках. Люди рядос с ним разбежались в разные стороны. Старец (аксакал) аула, глава вооруженного отряда и пять – шесть молодых людей в кольчугах и воинских шлемах поневоле пошли за ним. Дракон собирался вот – вот проглотить жеребенка, стоявшего сзади дома. Жанкожа быстро прочитал Коран и подбежал к нему, грозно крича. Быстро поднял меч.
Дракон, в миг потерявший грозный вид, грохнулся рядом с ним, а из глаз потекли слезы. Увидев его бес вид, Жанкожа опустил меч.
- Принесите молока! – сказал он, не отводя глаз от дракона.
Глава вооруженного отряда , побежал стремглав в простую юрту. Не оглядываясь Жанкожа протянул назад руки и все молоко, что было в чашке вылил на голову дракону. Дракон со слезами на глазах взглянул на Жанкожу и потихоньку пропал из виду. Люди очень сильно обрадовались, что избавились от грозной твари.
Қазтуған жырларының басты тақырыбы еліне, жеріне, Атамекеніне деген сүйіспеншілік. Қазтуғанның туған жер, өскен елге деген махаббаты да кіршіксіз әрі шексіз. Ол «Кіндік кесіп, кір жуған» ата қоныс – Еділдің дарқан байлығы мен шексіз де шетсіз қуатты мекен екенін сипаттау арқылы өз сүйіспендігін жайып салады. «Жатып қалған бір тоқты жайылып мың қой болған жерді» суреттегенде, оның елге қорған, мықты тірек болғанын да ұмытпайды. «Белгілі биік биік көк сеңгір» жырынан жауынгер-жыраудың өмір жайлы тыныс-түсінігі айқын аңғарылады.