Уақыт – өмірінің ақшалай құны. уақыт – әркімнің нақтылы өмірлік капиталы. ң босқа кеткен әрбір сәті отқа жаққан теңгемен тең. ң ақшалай уақыты ң өзіне байланысты. біреудің бір сағаты мың теңге болса, енді біреулердікі бір тиын. кісінің кісілігі уақытты босқа өлтірмеуден басталмақ. даналық жасқа байланысты емес. елдің бәріне ортақ бір-ақ күнтізбе бар, тек оны әркім әр түрлі пайдаланады. уақыт – ақсүйектікті . ханға да, қараға да берілетін мерзім – тәулігіне жиырма төрт сағат. дүниеде уақыт белгілегеннен артық демократия жоқ. мұндағы ақсүйектік уақытты пайдалануға байланысты, кім уақытын бағалай білсе, сол ғана тектілердің қатарына қосылмақ. уақытты сезінгенде ғана өзін-өзі қадағалап отырады. өзіне-өзі бағыт белгілейді. дүниедегі ең жаман дерт-еріншектікті жеңеді. өзін нағыз етіп тәрбиелеп шығады. бүгінде іскерлер әлемін басқаратын ұлы мәртебелі уақыт. ң әрбір күні, әрбір сағаты мақсатсыз өтпеуі керек. өмірдегі әрбір уақытын, өз бойындағы қайрат-жігерін, ақыл-ойын өмірге, өзі өмір сүріп отырған қоғамға жұмсап, қалтықсыз еңбек етуге, сөйтіп өзі үшін де өзгелер үшін де игіліктер жасауға жұмсауы керек. уақыт бізбен санаспайды, тез өтіп кетеді. сондықтан өмірдің әрбір сәтін бір күндік қызықтармен ғана қор қылмай, өмірдің ізсіз, мазмұнсыз болмауын қадағалау керек. қазіргі жастық шақ – ң өмірінің қайратты да, мүмкіндігі мол тамаша шағы. оны жылдың көктем мезгілімен салыстыруға болады. «көктемнің бір күні - жылға азық», - дейді халық. ендеше жастықтың бір күні - сенің бүкіл өміріңе азық деуге болады. уақыт бар ғой деп бүгінгі ісіңді ертеңге қалдырма. өмірдің ұзақ екені рас, бірақ ол біреу ғана. зымырай шапқан асаудың мойнындағы арқандай шұбатылып, ол тез өтіп кетпек, оны өз тұсыңнан өте бергенде бас салмасаң, өтіп кеткеннен кейін қусаң да жете алмайсың. уақыт зымырап өтіп жатыр. ол ешқашан тоқтап тұрмақ емес. бір данышпанның мынандай бір қанатты сөзі бар: «кешегі күн өтіп кетті. ертеңгі күн белгісіз. сондықтан бүгінгі күннің құны мен қадірін біл». расында да, біз өтіп жатқан уақыттың құнын біле бермейміз. көбінесе, уақыт өтіп кеткеннен кейін ғана «аһ» ұрамыз. демек, уақыт - берілген өткінші бағалы зат. уақыт қайта айналып келмейді. халқымыз уақытты дүниедегі ең қымбат нәрсе болғандықтан да алтынға . алтының әзірше өзіңде. оған басқалар көз салмасын десең, дұрыстап сақта. уақытты көбінесе жаман әдеттер мен қылықтар құртады. мысалы, жаман әдетке құмар уақытын тек осы жолға арнайды. мақсатсыз қыдырымпаз уақытты тек бос сенделумен өткізеді. құмар ойнағыш уақытын ойынмен толтырады. ал өзің алтын уақытыңды қалай өткізудесің? барлық нәрсе уақытты тиімді пайдалана білуге байланысты. әр нәрсенің өз уақыты бар. уақытты меңгере алмаған жетістікке жете алмайды. уақыттың қадірін білу керек. әрбір жылдың, айдың, аптаның, бір күннің, бір сағаттың, бір минуттың, бір секунттың өзіндік құны бар. осыны түсіне біліңдер!
напишите план
«Ағайын тату болса, ат көп, абысын тату болса, ас көп», «Бір ауылда мың туысың болғанша, әр ауылда әр туысың болсын», «Мал қонысын іздейді, ер туысын іздейді». Бұл дана сөздерді атам қазақ айтып кеткен. Кешегісін ойлап, болашағын болжап отыратын бабаларымыз ұрпағына осындай аталы сөз қалдырған. Ағайынның татулығын ұлағат еткен. Бауырлардың бір-біріне бауырмал болуын баса айтқан. Туыстық байланыстың маңыздылығы мен парқын жете түсіндірген. Тіпті «Туғаныңмен сыйы ң, кең дүниеге сыймассың» деп те ескертеді. Бірақ оны бүгінгі буын елеп-ескеріп жатыр ма?
Қазақ халқы қай кезде де туыспен етене жақын болып, алауыздықтан алшақ болуға үндейтін. Бала кезімізде бір туған бауырлар түгілі көрші-қолаң да бір-біріне жәрдемдесіп, көмек қолын созуға дайын тұратын. Асарлатқанда алдына жан салмайтын. Той-томалақ, өлім-жітімнің бәрі көпшілікпен, ауылдастардың, ағайындардың арқасында өз дәрежесінде бітіп атқарылып жататын. Ағайын болып өмір сүру, бауыр-қарындастың қамын ойлау, туыстың жайына жанашырлық сезіммен қарау салты ұмытылып, риясыз көңілден жасалатын көмектің де қатары сирегені байқалады. Адамның азғандығы ма, қоғамның тозғандығы ма, әйтеуір, бүгінгі заманда кісіліктің қасиеті жоғалып, мейір азайып, бір-біріне деген пейілі тарылғандай. Есесіне бір-біріне деген іштарлық та, қызғаныш та үдеп бара жатқандай. Бір өкініштісі сол, бұл жағымсыз көріністер бір туған ағайындылар арасында да кездесіп қалып жатады. Бауыры түгіл оның отбасын далада қалдырмау үшін өз қамқорлығына алып, асырап-сақтайтын қазақ отбасының ер азаматтары бүгінде безбүйрек болып бара жатқан жоқ па? Өмірде ағайын адамдардың бір-бірімен тіл табыса алмай, осылайша бір-бірін мәңгі көрместей болып, ат-құйрығын үзісіп кетіп жатқан мысалдар аз ба? Мұның себебі неде? Мұншалық қатыгездік қайдан келді? Өкінішке орай, ағайынды адамдардың арасында бір-біріне жәрдемдесіп, көмек қолын созудың орнына «пайда тек өзіме ғана болса» деген теріс пиғыл орныға бастады. Ондай ниеттегілер бас пайдасы үшін өз ағайынын жарға да жығуға даяр тұрады. Мұның барлығы туыс-туғанның жоғына қарайласпай, өз қамын ғана күйттеуден туындайтын жағымсыз қасиет екені белгілі
«Бірінші байлық - денсаулық», - дейді халық. Ғалымдардың айтуынша, адам денсаулығының жақсы болуы үш факторға байланысты:
Қалыпты ұйқы. Адам күнде бір уақытта жатып, түні бойы жақсы ұйықтаса, дененің бәрі демалып, келесі күнге ағзаны дайындайды. Дені сау адам күніне 8 сағаттан артық немесе кем ұйықтамауы тиіс. Күндіз 1-2 сағат демалудың да пайдасы зор.
Белсенді қозғалыс. Адам жаратылысынан қозғалыста жүретін жан болып жаратылған. Сол себепті қозғалыссыз өмір кез келген ауруға алып баруы мүмкін. Таңертең 5-10 минут жаттығу жасаған тиімді.
Дұрыс тамақтану. Құрамы дәрумендер мен құнарлы заттарға бай тағамдарды пайдалану арқылы көптеген аурулардың алдын алуға болады. Бүгінде авитаминоз көп адамда кездеседі. Сондықтан дұрыс тамақтану үшін ас мәзірінде көкөніс пен жемістер, ет, балық, сүт тағамдары болуы тиіс.