ВЫПИШИТЕ ЗАЛОГИ Күлтегін» жыры жер мен көктің, а ң жаралуы туралы философиялық толғаудан басталады. Бұдан кейін бүкіл а Білге қаған мен Күлтегін батырдың ата-бабалары билік жүргізгені, түгел түркінің басын қосып, қуатты мемлекет орнатқан Бумын қаған мен Істемі қаған мадақталады. Күлтегін батыр көп әскер жиып, түркі елін жаудан азат етуге кіріскені зор сүйіспеншілікпен суреттеледі. Түркі әскерінің оғыз, соғды, түргештерге, т.б. қарсы жүргізген шайқастары, ал Күлтегін батырдың шайқас алдындағы жекпе-жекке шығып, жауды ұдайы жеңіп отырғаны зор шеберлікпен бейнеленген.
Жырдың авторы Күлтегін мінген аттың сипатын, ат әбзелдерінің әдемілігін, батыр қаруының сұсты көрінетінін ұтымды теңеулер арқылы көрсете білген. Жырда Күлтегін түркі елінің «төрт бұрышындағы» барлық жауды жеңіп, елде тыныштық, бейбіт өмір орнатады. Ақын Күлтегіннің ерлігі туралы: «Бастыны еңкейтті, Тізеліні бүктірді», – дейді. Солай жырда Күлтегін батырдың күллі түркі халқын тәуелсіз еткені әрі оны байлыққа кенелткені «Жалаңаш халықты тонды, Кедей халықты бай қылдым. Аз халықты көп қылдым. Тату елге жақсылык қылдым», – деп зор мақтаныш сезіммен баяндалады: «Күлтегін» жырының басты идеясы түркі халқын ауызбірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады. Жыр соңында Күлтегін батыр қайтыс болғанда бүкіл түркі халқы қатты қайғырып, аза тұтқаны, оны жоқтап, жерлеу салтанатына әлемнің төрт бұрышынан көптеген атақты адамдар – елшілер, батырлар, бектер, тас қашайтын шеберлер, т.б. келгені айтылады.
«Күлтегін» жыры – елдің ішкі бірлігін жыр еткен, идеялық мазмұны терең, көркемдік дәрежесі биік поэзиялық туынды. 2001 жылы 18 мамырда Астана қаласындағы Еуразия ұлттық университетіне Күлтегін жазба ескерткішінің көшірмесі қойылды.
1. Өсімдіктер белсенді және енжар түрде көп мөлшерде органикалық және минералды заттарды бөліп шығарады. Сор топырақта өсетін кейбір өсімдіктер (жыңғыл, кермек) жапырақ тарындағы ерекше “бездеуіш” (железки) түктері арқылы ерітінді түріндегі артық түздарды бөліп шығаруға қабілетті болады.
2. Өсімдіктердің ақырғы шығару өнімдері: эфир майлары, шайыр, балауыз, шырыш. шірнеліктер (гүлдер бөлетін тәтті зат), кейбір илік заттар пигменттер.
3. Жапырақтардан судың бөлінуі - транспирация деп атаймыз.
Транспирация 2 процестен тұрады:
Жапырақты тамырлардан мезофилл жасушаларының қабырғаларының беткі қабаттарына судың қозғалысы.
Жасуша қабырғаларынан жасушааралық кеңістіктерге судың булануы, содан кейін атмосфераға стомата арқылы таралуы
4. Олар басқа да қызметтер атқарды. Мысалға:
Аралар бал жасайды.
Сонымен қатар аралар гүлдерді тозаңданады, сөйтіп олардың өлуіне жол бермейді.
5. Тамыр бөліндісі - өсімдік тамырларымен сыртқы ортаға органикалық және минералды заттар шығарылады.
Организмдегі артық суды өсімдіктер жапырақтары арқылы шығарады. Бұл процесс гутта ция деп аталады.
6. Өсімдіктердің жылауы деген атаумен өсімдіктердің сүрегін жарақаттағанда, мысалы, діңді бұрғылау арқылы тескенде, бұ тақтарды немесе бүтін сабакты кескенде сулы шырынның бөлінуін айтамыз
Объяснение:
Ғаламтор туралы диалог құрастыру.
Інісі: Ағасы, осы соңғы кездері ғаламторға тәуелділік қоғамдағы ең үлкен мәселеге айналып отыр. Осы жайлы не ойлайсыз?
Ағасы: Ия, дұрыс айтасың. Ғаламтор пайда болғаннан бері адамдардың өмірін жеңілдетіп, барша сұрақтарға жауап табуға мүмкіндік пайда болды. Ғылым мен техниканың дамыған заманында өз өмірімізді компьютерсіз елестету қиын.
Інісі: Дегенмен, бұл құрылғының пайдасымен қатар зияны де аз емес. Ең басты зияны - ол денсаулыққа тигізетін зияны. Компьютер алдында ұзақ отыру көз бен омыртқаға аса үлкен зақым келтіреді. Сондықтан да компьютерда көп жұмыс жасайтын адамдарға арнайы көзілдірік киіп, отырған кезде де арқаны тік ұстауға тырысу керек. Сонымен қатар уақтылы үзіліс жасау керек.
Ағасы: Осындай келеңсіздіктер орын алмауы үшін, компьютерді тек керек кезінде немесе күніне 1 - 1,5 сағаттан аспайтын уақыт қолдану керек деп ойлаймын. Мен өзім осы ережені сақтап, қалған бос уақытымда анама көмектесемін.
Інісі: Сондықтан ғаламторды тек қажет уақытында пайдалану керек деп деп ойлаймын. Ал басқа бос уақытыңды пайдалы іске арнап, ата – анаңа, бауырларыңа көмектесіп немесе спортпен айналыссаң болады. Кітап оқысаң, тіпті жақсы, нұр үстіне нұр болар еді.
Объяснение:дұрыспаа