Қылым тапсырмасы: Оқылым мәтіндерін түсініп оқып,
ауызекі және көркем сөйлеуге тән ерекшеліктерді ажыратыңыздар.
1-мәтін
«Астана–Бәйтерек» кешенінің биіктігі – 97 метр. Металл, әйнек және бетоннан тұрғызылған «бәйтерек ағашының» жалпы биіктігі – 105 метр, салмағы 1000 тоннадан асады. Кешеннің үстіңгі жағындағы алып шар «хамелеон» әйнектерінен жа- салған. Күн сәулесінің түсуіне байланысты шар түсі ауысып тұрады. Бәйтерек негізгі үш әлемнен құрылған: жерасты, жер және аспан әлемі. Астыңғы қабатта кафе, аквариум және «Бәйтерек» мини-галереясы орналасқан. Алып шарға лифт арқылы көтеріліп, үлкен залға еніп, қаланың толық көрінісін көруге болады. Зал ортасында 17 жапырақты ағаш глобус және қазақ елінің бейбітшілік нышанына айналған «Аялы алақан» – Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің алақанының таңбасы орналасқан.
2-мәтін
-Сәлем, Гүлсім!
-Сәлем, Айдар!
-Қалын қалай? Жазғы демалысты қайда өткіздің?
-Жақсы. Жазғы демалысты ауылда өткіздім. Атам мен әжеме қолғанат болып қайттым. Олар жазда егін егеді, сол егіннің арамшөбін жұлып, бәдірен мен қызанаққа су құйып, біраз баптадым. Әр жерде түйдіктеніп әңгелектер де көріне бастаған екен. Шіркін, ауылдың тірлігі керемет қой! Ал сен жазғы демалысыңды қайда өткіздің?
-Мен жазда Нұр-Сұлтан қаласына барып келдім. Көрікті жерлерін көріп, Ханшатырда қыдырып қайттым.
-Ой,қандай тамаша! Ал маған Нұр-Сұлтан туралы біраз айтып берші.
-Нұр-Сұлтан-бас қала. Нұр-Сұлтанда ең басты көрікті жер ол-Бәйтерек монументі. Ал ханшатырға барсаң ол жерден шыққың да келмейді. Ал конгресс-холлда болған концертке бара алмағанымды қарашы. Бір сөзбен айтқанда Астана тамаша қала.
-Ал мен сенің ойыңа тағы мәлімет қосамын. Нұр-Сұлтан қаласы біздің елордамыз болса, Қасым Жомарт Тоқаев біздің елдің президенті. Ал президенттің жұмыс орны Ақорда деп аталады. Жақсы, сау бол, Айдар!
-Сау бол, Гүлсім! Бұйырса көріскенше.
Ауызекі сөйлеу тіліне тән ерекшеліктер Көркем сөйлеу ерекшеліктері
Наурыз — әлем халықтары арасындағы ежелгі және жылдың жаңаруын алғаш әйгілеп, адамзатқа дәстүрлеген бірден бір әуелгі мереке. Бұл дәстүрдің аталуы мен «наурыз» сөзінің таралу аумағына қарағанда, оның адамзаттық жыл мерекесі екенін мойындауға тура келеді.
Саясаттың өзгеруі Қазақстандағы Наурыз мерекесіне де салқынын тигізіп келді. Мыңдаған жылдар бойы мерекеленіп келген Наурыз мейрамы, кеңес өкіметі тұсында 1926-1988 жылдар арасында жалпыхалықтық сыйпаттан өңірлік және ауылдық ауқымға тықсырылды. Наурыз көптеген атрибуттық және мазмұндық тұрпатынан ажырап, қарабайырланды әрі сүреңсіз тартты. Ұлыстың ұлы күні саналатын Наурыз мерекесі кеңес өкіметінен тәуелсіздік алған түркі елдерінде ХХ ғасырдың 1988 жылдан бастап қана ресми түрде қолға алына бастады. Алайда, Наурыздың Қазақстандағы мерекеленуіне қарап, оның этностық мейрамнан ұлттық, мемлекеттік мерекеге айналғанына көңіл сенбейді.