ҚЫЛЫМ ЖАЗЫЛЫМ
3-тапсырма.Мәтінді оқы.Мәтінге тақырып қой.
-Хан ием, маңгұл түмендері Сүйіндік асуы арқылыы Қаратаудан бері асып келе жатыр.
-Алдағы қол кімдікі екен?–деді Иланшы Қадырхан.
_Меркіт ханы Арсыллан көрінеді,-деді Баршын.тоғытты, кыш омыраның аузы сазбен сыланды. Ең сенімді д
тер әзір болған мыраларды түйеге артып, Көкмардан мешіті
Метке жеткен қыруар қамыраны жерасты кeлиясына түсір
Каран казынаны өз қолымен жалғастырды. Таң ата Фараби
мерасты мекеніне түгел тығылып біткен
КЫЛЫН ЖАЗЫЛЫМ
-anoырма. Мәтінді оқы. Мәтінге тақырып қой.
- Хан ием, мангүл түмендері Сүйіндік асуы арқылы Кара
асып келе жатыр.
Алдағы кол кімдікі екен? - деді Иланшы Кадырхан
Меркіт ханы Арсылан көрінеді, - деді Баршын
Ошанбай батырдың өзі қайда?
Топ жігітімен жау алдына аттанған.
Иnаны Кадырхан жанындағы Мақсұтқа қарап, жарлық жас
- Кос дабыл ұрыңдар! - деді.
Бул - ел басына қатер төнгенде қолды түгел Дурс көтеретін бе
Иланшы Кадырхан тұлпарын кесілтіп ортаға шықты. Жау
картнен зор дауыспен «Жекпе-жек» деген сөзді үш мәртен
Иланшы Кадырханға қарсы Тоғышар ноян шықты. «Ә-al» - дес
уелі шайқаста маңғұлдың қылышы қаң бөлінді.
- Казакша қазан айының басында Отырарға сұрапыл соңы
аталар соғысы басталған жау Отырарды жан-жағынан қаумалап
Иnаншы Кадырхан касына Хисамеддин мен Исмаилды ер
сарайға аттанды. Фараби кітапханасына келіп жетті. Түн жамы
ананы кешіруге жарлык жасады. Әуелі кітаптар катталып, бу
Тынан ылғал өтпейтіндей етіп терімен оралды, орамдарды қы
Д Досжанның «Жібек жолы
Мұғалім: Сəлеметсіңбе
Оқушы: қалыңыз қалай
Мұғалім: Шүкір жақсы. Қандай шаруамен келген?.
Оқушы: Мен Қазақ тілі сабағынан қосымша сабақ алғым келеді?.
Мұғалым: оның дұрыс. Бырақ неге менын сабағымнан( оқушыны сынау үшін сұрады)
Оқушы: мен қазақ жерынде тұрып қазақ тылын былмегеным ұят болады. Əрбір оқушы қазақ тылын жоғарғы дарежеде былу керек деп ойлаймын сондықтан үйренгім келеды.
Мұғалім : сенын ойың маған ұнады. Мен саган қуана қуана қосымша сабақ беремін. Қай кезде бос болсаң сол кезде келе гой.
Жиренше шешен жөнінде өзге халықтардың шығармаларында да сөз болады. Түркі-моңғол, үнді-еуропа халықтарының біразының фольклорында да ол туралы әңгіме бар. Қазақ фольклорында бар Жиренше шешен жайындағы аңыз әңгімелердің кейбір нұсқалары негізгі кейіпкердің атымен, мысалы, қарақалпақ (Жиренше), қырғыз (Жээренче чээчен), түрікмен (Йикренче) фольклорына ауысқаны байқалады.
Жиренше шешен туралы ертегілер, әңгімелер қазақ фольклорында шамамен XV ғасырдан басталады. Онда шешендік сөздің үлгілерімен қатар, тұрмыс-салт ертегілер де бар.
Жиренше шешен атымен байланысты әңгімелердің ішінде ең көп тарағаны – оның көркіне ақылы сай, дана қыз Қарашашқа үйленгені. Жалпы зерттеулер Жиренше шешеннің атына қатысты аңыз әңгімелерді үш топқа бөледі. Біріншісі - Жиренше шешенді Жәнібек ханның ақылшысы әрі досы етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда Қазақ хандығын құрысуға белсене қатысқан Жәнібек ханға деген ел ілтипатының әсері айқын аңғарылады. Екіншісі – Жиренше шешенді әлеуметтік теңсіздікке қарсы күресуші етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда ол ханды әшкерелеуші, ханның зорлығына өзінің ақыл-парасатын қарсы қоюшы, тапқыр ақыл иесі ретінде бейнеленеді. Үшіншісі – Жиренше шешеннің көпшілік арасындағы күнделікті қақтығыстарда айтатын тапқыр әзіл-қалжың сөздері. Осы шығармалардың арасында Жиренше есімі ұмыт болмай, ғасырдан ғасыр асып, бүгінгі ұрпаққа жетіп отыр.