заты сай батыр. Тарих бізден ерлігі түгілі есімі ұмытылған талай батырды жасырып келді. Тәуелсіздік алғаннан кейін ғана "банда", "ұлт жауы" деген желеумен аттарына қара күйе жағылған талай тұлға ақталды. Сондай елену үшін емес, елі үшін шыр-пыр болған батырлардың бірі - Мергенбай Жаманкөзұлы.
заты сай батыр. Тарих бізден ерлігі түгілі есімі ұмытылған талай батырды жасырып келді. Тәуелсіздік алғаннан кейін ғана "банда", "ұлт жауы" деген желеумен аттарына қара күйе жағылған талай тұлға ақталды. Сондай елену үшін емес, елі үшін шыр-пыр болған батырлардың бірі - Мергенбай Жаманкөзұлы. Мергенбай батыр 1876 жылы Жетісу губерниясындағы Жаркент уезінің Нарынқол өңірінде дүние есігін ашқан.Мергенбай Жаманкөзұлы 1918-1920 жылдары Қызыл әскер қатарында қызмет етіп, Жетісуда Кеңес өкіметін орнатуға қатысқан. Дана халқымыз "шын батыр сын үстінде танылар" дегендей, оның блатырлық тұлғасы, жасаған ерліктері жайлы біраз аңыз-әңгіме бар.Ел ішіне айрықша танылғаны - Сырт жайлауында отырған Ұзақ батыр ауылының азаматтары шетте жүргенін пайдаланып, Қытайдағы Монғолкүре ауданының қалмақтары 700-дей жылқыны айдап әкетеді. Мұны ести сала Мергенбай батыр қос атты ауыстыра мініп, барымташыларды жалғыз өзі қуған. Олардың алдын орап, Асутөр асуында күтіп алған Мергенбай тұтқиылдан шабуыл жасайды. Опасыз саясат пен қазақ тұрғындарының басындағы қиын жағдай Мергенбай батырдың Кеңес өкіметіне көзқарасын өзгертуіне себепші болып, шекара күзетін қамтамасыз ететін комотрядтың бастығы қызметінен бас тартып Қытай аумағына өзіне сенген елмен бірге қоныс аударады. Міне, Кеңес үкіметінің батырға жалған атақ таға салуына да осы себепші болған еді. Ел арасына кеңінен тараған "Керқұла атты Кендебай" ертегісінде осы Мергенбай батырдың баласымен кездесуі берілген.
заты сай батыр. Тарих бізден ерлігі түгілі есімі ұмытылған талай батырды жасырып келді. Тәуелсіздік алғаннан кейін ғана "банда", "ұлт жауы" деген желеумен аттарына қара күйе жағылған талай тұлға ақталды. Сондай елену үшін емес, елі үшін шыр-пыр болған батырлардың бірі - Мергенбай Жаманкөзұлы. Мергенбай батыр 1876 жылы Жетісу губерниясындағы Жаркент уезінің Нарынқол өңірінде дүние есігін ашқан.Мергенбай Жаманкөзұлы 1918-1920 жылдары Қызыл әскер қатарында қызмет етіп, Жетісуда Кеңес өкіметін орнатуға қатысқан. Дана халқымыз "шын батыр сын үстінде танылар" дегендей, оның блатырлық тұлғасы, жасаған ерліктері жайлы біраз аңыз-әңгіме бар.Ел ішіне айрықша танылғаны - Сырт жайлауында отырған Ұзақ батыр ауылының азаматтары шетте жүргенін пайдаланып, Қытайдағы Монғолкүре ауданының қалмақтары 700-дей жылқыны айдап әкетеді. Мұны ести сала Мергенбай батыр қос атты ауыстыра мініп, барымташыларды жалғыз өзі қуған. Олардың алдын орап, Асутөр асуында күтіп алған Мергенбай тұтқиылдан шабуыл жасайды. Опасыз саясат пен қазақ тұрғындарының басындағы қиын жағдай Мергенбай батырдың Кеңес өкіметіне көзқарасын өзгертуіне себепші болып, шекара күзетін қамтамасыз ететін комотрядтың бастығы қызметінен бас тартып Қытай аумағына өзіне сенген елмен бірге қоныс аударады. Міне, Кеңес үкіметінің батырға жалған атақ таға салуына да осы себепші болған еді. Ел арасына кеңінен тараған "Керқұла атты Кендебай" ертегісінде осы Мергенбай батырдың баласымен кездесуі берілген. Қазақ халқының осылай ұзақ уақыт еленбей келген батырлары қаншама десеңізші. Ержүрек ата-бабамыз болмаса мұндай кең-байтық даланың да, бейбіт өмірдің де ешқайсысы болмас еді.
Белгілі жыршы-термеші Сүгір Бегендікұлын кім білмейді? Оның орындауындағы шығармалар мәдениетіміздің ұлттық қазынасына айналды. Әсіресе, батыс өңірінің, соның ішінде Маңғыстаудың дәстүрлі ән, жыр мектебін қалыптастыруда оның өзіндік үлесі мен қолтаңбасы бар. Бүгінде Сүгірдің сазы, Сүгірдің термесі кең-байтақ қазақ елін шарлап кетті. Шет елдерде де орындалып, қазақ деген халықтың терме өнерінің құдіретін әлемге таратып, паш етті. Оның шығармасын орындаушылардың бүтін бір тобы қалыптасты.
С.Бегендікұлы жақсы орындаушы болумен бірге, өзі ән-терме шығарып, өзіндік мектеп қалыптастырған белгілі сазгер де. Мәселен, қазіргі күнде сахнадан түспей орындалып жүрген «Сүгірдің термесі» соның бір мысалы. Оның қайталанбас, өзіндік мақамын айтыс ақындары да пайдаланып жүр. Осындай тума талантқа өзінің кіндік қаны тамған жерінде құрмет те аз көрсетіліп жатқан жоқ. Кызылсай ауылындағы орта мектеп оның атымен аталады. Мектеп алдына келісті ескерткіші де қойылды. Осының барлығы белгілі өнер иесіне деген халықтың ыстық ықыласы деп білген жөн.
Қашан да тума таланттар мен шығармашылық азаматтарға қамқор болып, қолдап жүретін Жаңаөзен қаласының әкімдігі өнер сүйер қауымның өтініші мен тілегін ескере отырып, термеші сазгердің Қызылсай ауылынан жеке мұражайын ашуға мұрындық болды. Және осы игілікті істің басы-қасында жүрген ауыл әкімдігі мен ақсақалдар кеңесінің еңбегін де ұмытуға болмайды.
Жаңа мұражайдың ашылуы ауылда үлкен той ретінде өтті. Ақындар айтысы мен мүшәйрасы, түрлі спорттық шаралар ұйымдастырылды. Сүгірдің шығармаларын қазіргі жас өнерпаздар келстіре орындады. Салтанатқа Жаңаөзен қаласы әкімінің орынбасары Исахан Сағынбаев қатысып, жаңа нысанның ашылуымен ауыл тұрғындарын құттықтап, Сүгірдің ізбасарлары жас толқынға дәстүрлі халық өнерін дамытып, насихаттауда ақ жол тіледі. Шараны ұйымдастырып, өткізуге атсалысқан бір топ азаматтарды марапаттады.
Осы арада айрықша бір айта кетер мәселе, соңғы жылдары аймақтың шығармашылық азаматтары мен жастарын көтермелеп, қолдау білдіру де жақсы бір дәстүрдің қалыптасып келе жатқандығы. Бұған бірнеше жергілікті авторлардың кітабының шығып, шығармашылық кештерінің өтуі куә. Соның бір мысалы ретінде жақында ғана елімізге белгілі дүлдүл күйші Сержан Шакраттың 75 жылдық мерейтойының аймақ көлемінде аталып өтуі.
Қазір Маңғыстауда рухани түлеу мен жаңару бар. Халықтық дәстүр мен өнерді құрметтеп, көкке көтеру бар. Бұл аймақтың жан- жақты кемелдене түскендігін көрсетеді. Жерлесіміз Сүгір Бегендікұлына көрсетілген құрмет соның бір мысалы.
ответ Атына заты сай батыр.
заты сай батыр. Тарих бізден ерлігі түгілі есімі ұмытылған талай батырды жасырып келді. Тәуелсіздік алғаннан кейін ғана "банда", "ұлт жауы" деген желеумен аттарына қара күйе жағылған талай тұлға ақталды. Сондай елену үшін емес, елі үшін шыр-пыр болған батырлардың бірі - Мергенбай Жаманкөзұлы.
заты сай батыр. Тарих бізден ерлігі түгілі есімі ұмытылған талай батырды жасырып келді. Тәуелсіздік алғаннан кейін ғана "банда", "ұлт жауы" деген желеумен аттарына қара күйе жағылған талай тұлға ақталды. Сондай елену үшін емес, елі үшін шыр-пыр болған батырлардың бірі - Мергенбай Жаманкөзұлы. Мергенбай батыр 1876 жылы Жетісу губерниясындағы Жаркент уезінің Нарынқол өңірінде дүние есігін ашқан.Мергенбай Жаманкөзұлы 1918-1920 жылдары Қызыл әскер қатарында қызмет етіп, Жетісуда Кеңес өкіметін орнатуға қатысқан. Дана халқымыз "шын батыр сын үстінде танылар" дегендей, оның блатырлық тұлғасы, жасаған ерліктері жайлы біраз аңыз-әңгіме бар.Ел ішіне айрықша танылғаны - Сырт жайлауында отырған Ұзақ батыр ауылының азаматтары шетте жүргенін пайдаланып, Қытайдағы Монғолкүре ауданының қалмақтары 700-дей жылқыны айдап әкетеді. Мұны ести сала Мергенбай батыр қос атты ауыстыра мініп, барымташыларды жалғыз өзі қуған. Олардың алдын орап, Асутөр асуында күтіп алған Мергенбай тұтқиылдан шабуыл жасайды. Опасыз саясат пен қазақ тұрғындарының басындағы қиын жағдай Мергенбай батырдың Кеңес өкіметіне көзқарасын өзгертуіне себепші болып, шекара күзетін қамтамасыз ететін комотрядтың бастығы қызметінен бас тартып Қытай аумағына өзіне сенген елмен бірге қоныс аударады. Міне, Кеңес үкіметінің батырға жалған атақ таға салуына да осы себепші болған еді. Ел арасына кеңінен тараған "Керқұла атты Кендебай" ертегісінде осы Мергенбай батырдың баласымен кездесуі берілген.
заты сай батыр. Тарих бізден ерлігі түгілі есімі ұмытылған талай батырды жасырып келді. Тәуелсіздік алғаннан кейін ғана "банда", "ұлт жауы" деген желеумен аттарына қара күйе жағылған талай тұлға ақталды. Сондай елену үшін емес, елі үшін шыр-пыр болған батырлардың бірі - Мергенбай Жаманкөзұлы. Мергенбай батыр 1876 жылы Жетісу губерниясындағы Жаркент уезінің Нарынқол өңірінде дүние есігін ашқан.Мергенбай Жаманкөзұлы 1918-1920 жылдары Қызыл әскер қатарында қызмет етіп, Жетісуда Кеңес өкіметін орнатуға қатысқан. Дана халқымыз "шын батыр сын үстінде танылар" дегендей, оның блатырлық тұлғасы, жасаған ерліктері жайлы біраз аңыз-әңгіме бар.Ел ішіне айрықша танылғаны - Сырт жайлауында отырған Ұзақ батыр ауылының азаматтары шетте жүргенін пайдаланып, Қытайдағы Монғолкүре ауданының қалмақтары 700-дей жылқыны айдап әкетеді. Мұны ести сала Мергенбай батыр қос атты ауыстыра мініп, барымташыларды жалғыз өзі қуған. Олардың алдын орап, Асутөр асуында күтіп алған Мергенбай тұтқиылдан шабуыл жасайды. Опасыз саясат пен қазақ тұрғындарының басындағы қиын жағдай Мергенбай батырдың Кеңес өкіметіне көзқарасын өзгертуіне себепші болып, шекара күзетін қамтамасыз ететін комотрядтың бастығы қызметінен бас тартып Қытай аумағына өзіне сенген елмен бірге қоныс аударады. Міне, Кеңес үкіметінің батырға жалған атақ таға салуына да осы себепші болған еді. Ел арасына кеңінен тараған "Керқұла атты Кендебай" ертегісінде осы Мергенбай батырдың баласымен кездесуі берілген. Қазақ халқының осылай ұзақ уақыт еленбей келген батырлары қаншама десеңізші. Ержүрек ата-бабамыз болмаса мұндай кең-байтық даланың да, бейбіт өмірдің де ешқайсысы болмас еді.
Белгілі жыршы-термеші Сүгір Бегендікұлын кім білмейді? Оның орындауындағы шығармалар мәдениетіміздің ұлттық қазынасына айналды. Әсіресе, батыс өңірінің, соның ішінде Маңғыстаудың дәстүрлі ән, жыр мектебін қалыптастыруда оның өзіндік үлесі мен қолтаңбасы бар. Бүгінде Сүгірдің сазы, Сүгірдің термесі кең-байтақ қазақ елін шарлап кетті. Шет елдерде де орындалып, қазақ деген халықтың терме өнерінің құдіретін әлемге таратып, паш етті. Оның шығармасын орындаушылардың бүтін бір тобы қалыптасты.
С.Бегендікұлы жақсы орындаушы болумен бірге, өзі ән-терме шығарып, өзіндік мектеп қалыптастырған белгілі сазгер де. Мәселен, қазіргі күнде сахнадан түспей орындалып жүрген «Сүгірдің термесі» соның бір мысалы. Оның қайталанбас, өзіндік мақамын айтыс ақындары да пайдаланып жүр. Осындай тума талантқа өзінің кіндік қаны тамған жерінде құрмет те аз көрсетіліп жатқан жоқ. Кызылсай ауылындағы орта мектеп оның атымен аталады. Мектеп алдына келісті ескерткіші де қойылды. Осының барлығы белгілі өнер иесіне деген халықтың ыстық ықыласы деп білген жөн.
Қашан да тума таланттар мен шығармашылық азаматтарға қамқор болып, қолдап жүретін Жаңаөзен қаласының әкімдігі өнер сүйер қауымның өтініші мен тілегін ескере отырып, термеші сазгердің Қызылсай ауылынан жеке мұражайын ашуға мұрындық болды. Және осы игілікті істің басы-қасында жүрген ауыл әкімдігі мен ақсақалдар кеңесінің еңбегін де ұмытуға болмайды.
Жаңа мұражайдың ашылуы ауылда үлкен той ретінде өтті. Ақындар айтысы мен мүшәйрасы, түрлі спорттық шаралар ұйымдастырылды. Сүгірдің шығармаларын қазіргі жас өнерпаздар келстіре орындады. Салтанатқа Жаңаөзен қаласы әкімінің орынбасары Исахан Сағынбаев қатысып, жаңа нысанның ашылуымен ауыл тұрғындарын құттықтап, Сүгірдің ізбасарлары жас толқынға дәстүрлі халық өнерін дамытып, насихаттауда ақ жол тіледі. Шараны ұйымдастырып, өткізуге атсалысқан бір топ азаматтарды марапаттады.
Осы арада айрықша бір айта кетер мәселе, соңғы жылдары аймақтың шығармашылық азаматтары мен жастарын көтермелеп, қолдау білдіру де жақсы бір дәстүрдің қалыптасып келе жатқандығы. Бұған бірнеше жергілікті авторлардың кітабының шығып, шығармашылық кештерінің өтуі куә. Соның бір мысалы ретінде жақында ғана елімізге белгілі дүлдүл күйші Сержан Шакраттың 75 жылдық мерейтойының аймақ көлемінде аталып өтуі.
Қазір Маңғыстауда рухани түлеу мен жаңару бар. Халықтық дәстүр мен өнерді құрметтеп, көкке көтеру бар. Бұл аймақтың жан- жақты кемелдене түскендігін көрсетеді. Жерлесіміз Сүгір Бегендікұлына көрсетілген құрмет соның бір мысалы.