Задания по суммативному оцениванию за раздел «Колонизация и народноосвободительная борьба» Тема Национально-освободительное движение СырымаДатулы. Национально-освободительное движение под руководством КенесарыКасымулы Цели обучения
7.3.1.5 Определять причины и последствия борьбы казахского народа против колониальной политики
7.3.1.6 Оценивать роль руководителей восстаний Критерии оценивания Обучающийся
• Описывает причины и последствия восстаний
• Характеризует историческую роль руководителей национально-освободительных восстаний Уровень мыслительных навыков Применение Навыки высокого порядка Время выполнения 20 минут
1. Заполните сравнительную таблицу о характере национально-освободительных восстаний.
2. Дайте историческую оценку роли руководителей восстания (по выбору - С. Датулы/ КенесарыКасымулы/ М.Утемисулы и И. Тайманулы) в борьбе казахов против колониальной политики
по следующему плану: Политическая ситуация накануне восстания (не менее 2-х фактов).
Роль руководителя в достижении целей восстания (не менее 3-х аргументов).
Можно ли считать, что личный вклад руководителя восстания оказывал влияние на последующие исторические события?
Восстания С. Датулы и К.Касымулы Сходства Различия
Восстание С. Датулы Восстание К.Касымулы Результат
Восстание С. Датулы Восстание Кенесары Результат
Критерии оценивания № задания Дескрипторы Обучающийся Описывает причины и последствия восстаний 1 определяет сходство восстаний С. Датулы и Кенесары хана; 1 определяет различие восстания С. Датулы; 1 определяет различие восстания Кенесары хана; 1 описывает результат восстания С. Датулы; 1 описывает результат восстания Кенесары хана; 1 Характеризует историческую роль руководителей восстаний 2 приводит 1-й факт политической ситуации накануне восстания; 1 приводит 2-й факт политической ситуации накануне восстания; 1 приводит 1-й аргумент о значимости роли лидера в народном восстании; 1 приводит 2-й аргумент о значимости роли лидера в народном восстании; 1 приводит 3-й аргумент о значимости роли лидера в народном восстании; 1 пишет обоснованный вывод об исторической роли руководителя восстания. 1 Всего 11
Абайдың "Жетінші сөзінде" ұшырасатын "жанның тамағы" деген күрделі философиялық ұғым бар. Оны Абай біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективті дүниенің санада сәулеленуі нәтижесіңде пайда болатын ғылым, білімнің жинақталған қоры ретінде қарайды.
Осы себептен де Абай: "... құмарланып, жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді",— деп қайыра түсінік беріп отыр...
Абай Құнанбаев қара сөз кітабының авторы
Абайдай ұстаз ақынның бұл "Жетінші сөзде" көздеген мақсаты адамның бойыңда туа пайда болатын жан құмары арқылы өз ұрпағының санасына тек қана жанның пайдалы тамақтарын сіңдіру еді. Міне, Абайдың ағартушылық көзқарасының тамыр алған бір саласының қайнар көзі осы жақта жатыр.
Абай бұл бағыттағы ойларын өзге сөзбен "Ғылым таппай мақтанба" т.б. өлеңдерінде айтқан. Мұнда ол "жанның тамағы туралы" ұғымды өз заманынын тұрғысынан келіп, "адам болу" үшін қажет көп керектермен ауыстырады. Ақын толық адамболу туралы өзінің жүйелі де қалыптасқан көзқарасының тезисін ұсынады. Онысы:
Адам болам десеңіз...
Бес нәрседен қашық бол...,—
Бес нәрсеге асық бол, - деген жолдарда жатыр.
Ақынның бүкіл шығармаларындағы негізгі бір тұтас тақырыпта өзекті идея болған. Абайдың пікірінше, ішкі рухани казынамыздың молығуы тікелей өзіміздің қолымыздағы іс. Осы реуішті пікір Абайдың "Он тоғызыншы сөзінде" де қайталанады.Абайдың дүние танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті өмір тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан да Абай "Он тоғызыншы сөзінде":
"Адам ата-анадан туғаңда есті болмайды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады", — деп жоғарыдағы өлең үзіндісендегі ойын осы сөзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатынын көруге болады.
Нәтижеге қол жеткізу үшін алдымен өзіңізді әбден дайындап алыңыз. Салмақ тастауға тәніңізді ғана емес, жаныңызды да көндіріңіз.
1. Не үшін салмақ тастайсыз?
Өйткені, деніңіздің сау болғанын қалайсыз ба? Артық салмақ – бұл денсаулығыңыздың нөмірі бірінші жауы. Артық салмақ салдарынан: сәтсіз жеке өмір, өз-өзіңді жек көру, адамдармен қарым-қатынаста қиындықтар, гормонды ауытқулар туындайды, жүрек қан тамырларының бұзылады, солай-солай жалғасып кете береді.