Ж қа
4-тапсырма. Сөйлемдерді көшіріп жазыңдар. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерін
табыңдар.
1. Қазан қайнап, марқаның еті пісуге айналғанда, оқыған аза-
маттардың ішінен жырылып шыққандар ошақ басына келе бастады
(1.Ж.). 2. Ірі қара төбет қора түбінен бой көрсетіп үріп келеді (Ә.Нұрп.).
3. Араларына терең құздар тастап, биік таудай жоталана көтерілген
бітеу толқындар кенет салдыр-гүлдір шалқалай құлап, теңіз бетіне су
борасынын шашып жатты (Ә.С.). 4. Екпінді үлкен мәшинелер өткен
кезде терезе әйнегі шылдырап, дір-дір еткендей болады (Б.С.).
с
о
E
Түйе су ішкенде неге артына қарай береді? (ертегі)
Ертеде түйе өте әдемі болған екен. Ағаштың бұтақтары сияқты мүйізі және сусылдаған жерге дейін жететін құйрығы болыпты. Түйе су ішкен сайын өзінің сұлулығын судан көріп, өзіне риза болады екен. Бір күні оған бұғы келіп: «Түйе, сен сондай ақылды, әрі сұлусың ғой, мен бүгін қонаққа барушы едім, бір күнге мүйізіңді бере тұршы»,- деп сұраған екен. Түйе мәз болып, оған мүйізін береді. Сөйтіп тұрғанда оған жылқы шауып келіп: «Түйежан, сенің әдемілігіңде шек жоқ, менде бір күнге әдемі болғым келеді, құйрығыңды бере тұршы»,- деп сұрайды.
Бірнеше күн өтеді, бірақ бұғы мен жылқы алған заттарын қайтармайды. Түйе қарызымды қашан қайтарады деп тоса-тоса шаршап, бұғыға келеді.
- Сен менің мүйізімді қашан қайтарасың? – депті.
- Сенің құйрығың қашан өседі, сол кезде мен сенің мүйізіңді қайтарамын,- дейді бұғы.
Түйе маң-маң басып жылқыға келеді.
- Жылқы, сен менің құйрығымды қашан қайтарасың? – деп сұрапты.
- Сенің мүйізің өскен кезде, мен сенің құйрығыңды қайтарамын,- дейді жылқы.
Арада бірнеше айлар өтеді, бірақ түйенің не мүйізі, не құйрығы өспейді. Түйе су ішіп, өзін судан көрген сайын қарызымды әкеліп қалады ма деп, жалтақтап артына қарай беретіні содан екен.
Театр жайлы баяндама.
Театр – сахналық өнердің өмір көріністерін драмалық әрекет арқылы көрермендердің көз алдында актерлер күшімен бейнелейтін бір түрі; ойын-сауық немесе спектакль; түрлі сахналық ойын-сауықтар, сонымен қатар жалпы мәдени шаралар өткізілетін орын-жай.
Театрдың тарихи жағынан қалыптасып, даму, өсіп-өркендеу жолы әрбір ұлттың, әр халықтың өмір-тұрмысымен, олардың жалпы тарихымен және тұрлаулы мәдениетімен тығыз байланысты. Басқа өнер түрлері сияқты театр өнері де қоғамдық ой-сананың негізгі бір формасы болып табылады.
Театр әдетте өз заманының озық идеяларын бойына сіңіре отырып, ізгілік мұраттарын паш еткенде, ең бастысы адамның өмірлік және рухани ой-мақсаттары мен оның күрделі ішкі жан дүниесін терең де шынайы ашып бейнелегенде ғана ол өзінің жоғары көркемдік сатысына көтерілумен қатар қоғамдық-әлеум. міндеттерін орындай алады. Театрдың да өнердің өзге салалары секілді өзіне тән ерекшеліктері бар. Ол – әдебиет, музыка, кескіндеме, архитектура, би және кинематографияның мәнерлі амал-тәсілдерін бойына жинақтаған синтездік өнер. Мұның өзі сахна мен көрермендердің рухани ой-сезім күйлерінің бір-бірімен өзара ұштасуын, оған қоса спектакльді жасаушылар мен көпшілік қауымның арасындағы жалпы мақсаттың ортақ болып, бір арнадан шығуын талап етеді.