Мен бала күнімде естуші едім, біздің қазақ сартты көрсе, күлуші еді «енеңді ұрайын, кең қолтық, шүлдіреген тәжік, Арқадан үй төбесіне саламын деп, қамыс артқан, бұтадан қорыққан, көз көргенде «әке - үке» десіп, шығып кетсе, қызын боқтасқан, «сарт - сұрт деген осы» деп. Ноғайды көрсе, оны да боқтап күлуші еді: «түйеден қорыққан ноғай, атқа мінсе - шаршап, жаяу жүрсе - демін алады, ноғай дегенше, ноқай десеңші, түкке ыңғайы келмейді, солдат ноғай, қашқын ноғай, башалшік ноғай» деп. Орысқа да күлуші еді: «ауылды көрсе шапқан, жаман сасыр бас орыс» деп.
Орыс ойына келгенін қылады деген... не айтса соған нанады, «ұзын құлақты тауып бер депті» деп.
Сонда мен ойлаушы едім: ей, құдай - ай, бізден басқа халықтың бәрі антұрған, жаман келеді екен, ең тәуір халық біз екенбіз деп, әлгі айтылмыш сөздерді бір үлкен қызық көріп, қуанып күлуші едім.
Енді қарап тұрсам, сарттың екпеген егіні жоқ, шығармаған жемісі жоқ, саудагерінің жүрмеген жері жоқ, қылмаған шеберлігі жоқ. Өзіменен өзі әуре болып, біріменен бірі ешбір шаһары жауласпайды! Орысқа қарамай тұрғанда қазақтың өлісінің ахиреттігін, тірісінің киімін сол жеткізіп тұрды. Әке балаға қимайтұғын малыңды кірелеп сол айдап кетіп тұрды ғой. Орысқа қараған соң да, орыстың өнерлерін бізден олар көп үйреніп кетті. Үлкен байлар да, үлкен молдалар да, ептілік, қырмызылық, сыпайылық - бәрі соларда. Ноғайға қарасам, солдаттыққа да шыдайды, кедейлікке де шыдайды, қазаға да шыдайды, молда, медресе сақтап, дін күтуге де шыдайды. Еңбек қылып, мал табудың да жөнін солар біледі, салтанат, әсем де соларда. Оның малдыларына, құзғын тамағымыз үшін, біріміз жалшы, біріміз қош алушымыз. Біздің ең байымызды: «сәнің шақшы аяғың білән пышыратырға қойған идән түгіл, шық, сасық казақ», - деп үйінен қуып шығарады. Оның бәрі - бірін - бірі қуып қор болмай, шаруа қуып, өнер тауып, мал тауып, зор болғандық әсері. Орысқа айтар сөз де жоқ, біз құлы, күңі құрлы да жоқпыз. Бағанағы мақтан, бағанағы қуанған, күлген сөздеріміз қайда?
Объяснение:
Кря орыстардың бізге деген ққл көзқарасы және қазақ елінің соғар көнуі жайлы
2.«Денсаулықты» сөзі қай септікте тұр?. Один вариант.
( : 1)
Барыс септігі
Табыс септігі
Жатыс септігі
Шығыс септігі
3.Мезгіл үстеуді тап.. Один вариант.
( : 1)
күні-түні
қолма-қол
жоғары-төмен
емін-еркін
4.Мақалды тап.. Один вариант.
( : 1)
Ас іштің бе, жатып демал.
Ас – адамның күші.
Астың иесі – аспаз.
Ас- адамның арқауы
5.«Иә, таза ауада серуендегім келеді» сөйлемінің сұрағын тап.. Один вариант.
( : 1)
Сенің денсаулығыңа таза ауа әсер етті ме?
Сенің таза ауада серуендегің келе ме?
Сен таза ауада серуендеп жүрсің бе?
Сен таза ауаның лебін сездің бе?
5.Сен таза ауада серуендеп жүрсің бе?
6.Тәуелсіздік мерекесі қандай мереке?. Один вариант.
( : 1)
кез келген елдің ең үлкен мерекесі
елдің Ата заңы қабылданған мереке
көп елдерде тойланбайтын мереке
елдің ұлттық діни мерекесі
7.Қазақстанның тәуелсіздік күнін белгіле.. Один вариант.
( : 1)
30 тамыз
1 мамыр
16 желтоқсан
4 маусым
8.Мемлекеттік рәміздер авторларының құрамын тап.. Один вариант.
( : 1)
тудың авторы екеу, елтаңбанікі екеу, әнұрандікі екеу
тудың авторы үшеу, елтаңбанікі біреу, әнұрандікі үшеу
тудың авторы біреу, елтаңбанікі екеу, әнұрандікі үшеу
тудың авторы біреу, елтаңбанікі біреу, әнұрандікі екеу
9.Оның сөздерінде халықтың мыңдаған жылғы тарихы, бүгінгі өмірі мен келешек арманы айтылған. Оны қолын жүректің тұсына қойып, тұрып айтады. Бұл өз мемлекетіне деген құрметті көрсетеді. Не туралы айтылған?. Один вариант.
( : 1)
Елтаңба
Әнұран
Ту
Елтаңба мен Ту
10.Күн – өмірдің, күн астында қалықтаған қыран – бостандықтың, ою-өрнек – Қазақстан халқының мәдениеті мен дәстүрінің символы ретінде бейнеленген рәміз түрін тап.. Один вариант.
( : 1)
Әнұран
Елтаңба
Ту
Елтаңба мен Ту
11.Мемлекеттің салтанатты әнінің авторларын тап.. два вариант.
( : 1)
Нұрсұлтан Назарбаев
Шәмші Қалдаяқов
Жұмекен Нәжімеденов
Үшеуі де дұрыс
12.Қалқаман Сариннің «Тәуелсіздік» өлеңінің тақырыбын анықта.. Один вариант.
( : 1)
өмір мен өлім туралы айтыс
ұзақ өмір сүруді насихаттау
тәуелсіздік жолындағы күрес
Астана қаласының гүлденуі
13.Қазақстанның ұлттық теңгесі қабылданған жылды тап.. Один вариант.
( : 1)
1993 жыл
1992 жыл
1995 жыл
1991 жыл
14.Мемлекеттік рәміздерде бейнеленген киіз үйдің бір бөлігі- Қазақстанда өмір сүріп жатқан халықтардың достығын көрсетеді. Бұл не?. Один вариант.
( : 1)
Күн мен қыран
Шаңырақ пен уық
Ою-өрнек пен қыран
Қанатты тұлпар мен жұлдыз
15.Қазақстан елордасының бас символын тап.. Один вариант.
Абайдың екінші қара сөзі
ЕКІНШІ СӨЗ
Мен бала күнімде естуші едім, біздің қазақ сартты көрсе, күлуші еді «енеңді ұрайын, кең қолтық, шүлдіреген тәжік, Арқадан үй төбесіне саламын деп, қамыс артқан, бұтадан қорыққан, көз көргенде «әке - үке» десіп, шығып кетсе, қызын боқтасқан, «сарт - сұрт деген осы» деп. Ноғайды көрсе, оны да боқтап күлуші еді: «түйеден қорыққан ноғай, атқа мінсе - шаршап, жаяу жүрсе - демін алады, ноғай дегенше, ноқай десеңші, түкке ыңғайы келмейді, солдат ноғай, қашқын ноғай, башалшік ноғай» деп. Орысқа да күлуші еді: «ауылды көрсе шапқан, жаман сасыр бас орыс» деп.
Орыс ойына келгенін қылады деген... не айтса соған нанады, «ұзын құлақты тауып бер депті» деп.
Сонда мен ойлаушы едім: ей, құдай - ай, бізден басқа халықтың бәрі антұрған, жаман келеді екен, ең тәуір халық біз екенбіз деп, әлгі айтылмыш сөздерді бір үлкен қызық көріп, қуанып күлуші едім.
Енді қарап тұрсам, сарттың екпеген егіні жоқ, шығармаған жемісі жоқ, саудагерінің жүрмеген жері жоқ, қылмаған шеберлігі жоқ. Өзіменен өзі әуре болып, біріменен бірі ешбір шаһары жауласпайды! Орысқа қарамай тұрғанда қазақтың өлісінің ахиреттігін, тірісінің киімін сол жеткізіп тұрды. Әке балаға қимайтұғын малыңды кірелеп сол айдап кетіп тұрды ғой. Орысқа қараған соң да, орыстың өнерлерін бізден олар көп үйреніп кетті. Үлкен байлар да, үлкен молдалар да, ептілік, қырмызылық, сыпайылық - бәрі соларда. Ноғайға қарасам, солдаттыққа да шыдайды, кедейлікке де шыдайды, қазаға да шыдайды, молда, медресе сақтап, дін күтуге де шыдайды. Еңбек қылып, мал табудың да жөнін солар біледі, салтанат, әсем де соларда. Оның малдыларына, құзғын тамағымыз үшін, біріміз жалшы, біріміз қош алушымыз. Біздің ең байымызды: «сәнің шақшы аяғың білән пышыратырға қойған идән түгіл, шық, сасық казақ», - деп үйінен қуып шығарады. Оның бәрі - бірін - бірі қуып қор болмай, шаруа қуып, өнер тауып, мал тауып, зор болғандық әсері. Орысқа айтар сөз де жоқ, біз құлы, күңі құрлы да жоқпыз. Бағанағы мақтан, бағанағы қуанған, күлген сөздеріміз қайда?
Объяснение:
Кря орыстардың бізге деген ққл көзқарасы және қазақ елінің соғар көнуі жайлы
1.Синоним сөздер қатарын тап.. Один вариант.
( : 1)
жаман, жақсы
жүзу, күресу
шұғылдану, айналысу
нашар, сергек
2.«Денсаулықты» сөзі қай септікте тұр?. Один вариант.
( : 1)
Барыс септігі
Табыс септігі
Жатыс септігі
Шығыс септігі
3.Мезгіл үстеуді тап.. Один вариант.
( : 1)
күні-түні
қолма-қол
жоғары-төмен
емін-еркін
4.Мақалды тап.. Один вариант.
( : 1)
Ас іштің бе, жатып демал.
Ас – адамның күші.
Астың иесі – аспаз.
Ас- адамның арқауы
5.«Иә, таза ауада серуендегім келеді» сөйлемінің сұрағын тап.. Один вариант.
( : 1)
Сенің денсаулығыңа таза ауа әсер етті ме?
Сенің таза ауада серуендегің келе ме?
Сен таза ауада серуендеп жүрсің бе?
Сен таза ауаның лебін сездің бе?
5.Сен таза ауада серуендеп жүрсің бе?
6.Тәуелсіздік мерекесі қандай мереке?. Один вариант.
( : 1)
кез келген елдің ең үлкен мерекесі
елдің Ата заңы қабылданған мереке
көп елдерде тойланбайтын мереке
елдің ұлттық діни мерекесі
7.Қазақстанның тәуелсіздік күнін белгіле.. Один вариант.
( : 1)
30 тамыз
1 мамыр
16 желтоқсан
4 маусым
8.Мемлекеттік рәміздер авторларының құрамын тап.. Один вариант.
( : 1)
тудың авторы екеу, елтаңбанікі екеу, әнұрандікі екеу
тудың авторы үшеу, елтаңбанікі біреу, әнұрандікі үшеу
тудың авторы біреу, елтаңбанікі екеу, әнұрандікі үшеу
тудың авторы біреу, елтаңбанікі біреу, әнұрандікі екеу
9.Оның сөздерінде халықтың мыңдаған жылғы тарихы, бүгінгі өмірі мен келешек арманы айтылған. Оны қолын жүректің тұсына қойып, тұрып айтады. Бұл өз мемлекетіне деген құрметті көрсетеді. Не туралы айтылған?. Один вариант.
( : 1)
Елтаңба
Әнұран
Ту
Елтаңба мен Ту
10.Күн – өмірдің, күн астында қалықтаған қыран – бостандықтың, ою-өрнек – Қазақстан халқының мәдениеті мен дәстүрінің символы ретінде бейнеленген рәміз түрін тап.. Один вариант.
( : 1)
Әнұран
Елтаңба
Ту
Елтаңба мен Ту
11.Мемлекеттің салтанатты әнінің авторларын тап.. два вариант.
( : 1)
Нұрсұлтан Назарбаев
Шәмші Қалдаяқов
Жұмекен Нәжімеденов
Үшеуі де дұрыс
12.Қалқаман Сариннің «Тәуелсіздік» өлеңінің тақырыбын анықта.. Один вариант.
( : 1)
өмір мен өлім туралы айтыс
ұзақ өмір сүруді насихаттау
тәуелсіздік жолындағы күрес
Астана қаласының гүлденуі
13.Қазақстанның ұлттық теңгесі қабылданған жылды тап.. Один вариант.
( : 1)
1993 жыл
1992 жыл
1995 жыл
1991 жыл
14.Мемлекеттік рәміздерде бейнеленген киіз үйдің бір бөлігі- Қазақстанда өмір сүріп жатқан халықтардың достығын көрсетеді. Бұл не?. Один вариант.
( : 1)
Күн мен қыран
Шаңырақ пен уық
Ою-өрнек пен қыран
Қанатты тұлпар мен жұлдыз
15.Қазақстан елордасының бас символын тап.. Один вариант.
( : 1)
«Тәуелсіздік» монументі
«Бәйтерек» монументі
.
«Қазақ елі»монументі
«Мәңгілік ел» монументі