ЖАЗЫЛЫМ 4-тапсырма. Тыңдаған мәтін мазмұнына сүйеніп және су- ретке қарап, «Қазақ отбасындағы әже тәрбиесі» тақырыбында пайымдамалық мәтін жаз.Мәтінде сапалық және қатыстық сын есімдерді қолдан.
Жамбыл Жабаев - қазақ халық поэзиясының әйгілі тұлғасы.Оның қаламынан небір жыр мен дастандар жазылды.Солардың бірі де бірегейі – «Зілді бұйрық» өлеңі.Аталмыш өлеңінде ақын патшаның 1916 жылы қазақтан соғыстың қара жұмысына адам алу туралы жарлығына батыл қарсылық білдірген.
Жамбыл Жабаев бұл өлеңді көнеден қалған тарихқа жүгініп жазбады.Ол сол кездегі осы бір азапты оқиғаны көзбен көрген жандардың бірі.Өлеңнің:
«Верныйден» жандаралдар бұйрық қылды,
Құйрығы бұйрығының тіпті зілді. ,
«Отыз бір - он тоғызды алад» деген
Суық хабар халықты бұлқындырды.
Жылады сорлы халық, малын айтып,
«Кеткен соң қолдан шығып, келмес қайтып», -
Дейді де еңірейді, егіледі,
Қайғының күні-түні күйін тартып,-деген жолдары соның дәлелі.Ақын өлеңге еш фантастика қоспай,сол бір бейнет заманның,кара халықтың жай-күйін,мұң мен зарын осылайша әсерлі жеткізуінің өзі бір шеберлік десек,қателеспейміз.
Халықтың өміріндегі қуанышқа да,күйінішке де ортақ бола білген ақын әрдайым көптін қамын алдыңғы кезекке қойып сөйлегендігін шығарманы оқып отырып-ақ түсінеміз.Ханның емес,халықтың сөзін жырлаған өлеңінде сол дәуірдегі оқиға мен ақынның айтайын деген ойы үндестік тапқандығы таң - тамаша етеді.Зұлымдықтың Верныйден қазақ еліне аяқ басуы,тіс қайрауы,халықтың жұмылып қарсы шығуы,кінәсіз жандардың нақақ қамалуы,атылуы бейне бір шешілмес түйін,шыңырау іспетті.Шым-шытырықты Жамбыл Жабаев:
Аттандық ұлығының қонысына,
Елді сорған борсықтай болысына.
Көп ерлер қаза тапты жауға аттанып
Көксеген азаттықтың соғысында,-деп,аңсаған егемендік жәймен келе салмайтынын,оған деген жолда ел азаматтарының құрбан болатындығын күйіне айтады.
Қорытындылай келе айтарым,Жамбыл Жабаевтың "Зілді бұйрық" өлеңі біздің ата бабамыздың өмірінен өнеге мен өсиет береді.Әлбетте,қазір еліміз аман,жұртымыз тыныш.Сол үшін де тарих сахнасында осы бір ел тыныштығы үшін қыршыннан кеткен тұлғаларға алғысымыз шексіз және біз олармен,осындай ел жанашыры Жамбыл Жабаевпен мақтанамыз.
Менің отбасым үлкен. (если семья не большая, пиши вместо үлкен үлкен емес) Отбасымда 5 адам бар. Олар: әкем, анам, әжем, інім және мен.
Менің әкем- , 1970 жылғы, . Мамандығы- бас инженер. Қолы боста, маған физика пәнінен көмек беріп, түсіндіреді. Менің әкем- қатал, бірақ ақкөңіл адам.
Менің анам- , 1973 жылғы. Мамандығы- ұстаз. Анамның қолы алтын. Кез келген уақытта көмегін аямайды. Мен де анама үй шаруасымен көмектесуге тырысамын. Анамның мінезі жұмсақ, мейірімді.
Әжем-, 1950 жылғы, ол-зейнеткер. Әжем маған жемпір, бас киім, қолғап тоқыған жақсы көреді. Менің әжем ең керемет әже.
Інім-, 1999 жылғы, мектеп оқушысы. Сабақты жақсы оқиды. футбол мен баскетбол ойындарын жақсы көреді. Каратэмен айналысады.
Ал менің атым- Мен Астана қаласында
1996 жылы, шілденін 18-ші жұлдызында дүниеге келдім. № мектепте оқимын. Бос уақытымда кітап оқыған, кино көрген, ән тындаған, өлең жазған ұнатамын. Спорт жағынан да қалыспауға тырысамын. Маған қазақ тілі, физика, математика, денешынықтыру пәндері ұнайды.
Зілді бұйрық
Әдеби эссе
Жамбыл Жабаев - қазақ халық поэзиясының әйгілі тұлғасы.Оның қаламынан небір жыр мен дастандар жазылды.Солардың бірі де бірегейі – «Зілді бұйрық» өлеңі.Аталмыш өлеңінде ақын патшаның 1916 жылы қазақтан соғыстың қара жұмысына адам алу туралы жарлығына батыл қарсылық білдірген.
Жамбыл Жабаев бұл өлеңді көнеден қалған тарихқа жүгініп жазбады.Ол сол кездегі осы бір азапты оқиғаны көзбен көрген жандардың бірі.Өлеңнің:
«Верныйден» жандаралдар бұйрық қылды,
Құйрығы бұйрығының тіпті зілді. ,
«Отыз бір - он тоғызды алад» деген
Суық хабар халықты бұлқындырды.
Жылады сорлы халық, малын айтып,
«Кеткен соң қолдан шығып, келмес қайтып», -
Дейді де еңірейді, егіледі,
Қайғының күні-түні күйін тартып,-деген жолдары соның дәлелі.Ақын өлеңге еш фантастика қоспай,сол бір бейнет заманның,кара халықтың жай-күйін,мұң мен зарын осылайша әсерлі жеткізуінің өзі бір шеберлік десек,қателеспейміз.
Халықтың өміріндегі қуанышқа да,күйінішке де ортақ бола білген ақын әрдайым көптін қамын алдыңғы кезекке қойып сөйлегендігін шығарманы оқып отырып-ақ түсінеміз.Ханның емес,халықтың сөзін жырлаған өлеңінде сол дәуірдегі оқиға мен ақынның айтайын деген ойы үндестік тапқандығы таң - тамаша етеді.Зұлымдықтың Верныйден қазақ еліне аяқ басуы,тіс қайрауы,халықтың жұмылып қарсы шығуы,кінәсіз жандардың нақақ қамалуы,атылуы бейне бір шешілмес түйін,шыңырау іспетті.Шым-шытырықты Жамбыл Жабаев:
Аттандық ұлығының қонысына,
Елді сорған борсықтай болысына.
Көп ерлер қаза тапты жауға аттанып
Көксеген азаттықтың соғысында,-деп,аңсаған егемендік жәймен келе салмайтынын,оған деген жолда ел азаматтарының құрбан болатындығын күйіне айтады.
Қорытындылай келе айтарым,Жамбыл Жабаевтың "Зілді бұйрық" өлеңі біздің ата бабамыздың өмірінен өнеге мен өсиет береді.Әлбетте,қазір еліміз аман,жұртымыз тыныш.Сол үшін де тарих сахнасында осы бір ел тыныштығы үшін қыршыннан кеткен тұлғаларға алғысымыз шексіз және біз олармен,осындай ел жанашыры Жамбыл Жабаевпен мақтанамыз.
Менің отбасым.
Менің отбасым үлкен. (если семья не большая, пиши вместо үлкен үлкен емес) Отбасымда 5 адам бар. Олар: әкем, анам, әжем, інім және мен.
Менің әкем- , 1970 жылғы, . Мамандығы- бас инженер. Қолы боста, маған физика пәнінен көмек беріп, түсіндіреді. Менің әкем- қатал, бірақ ақкөңіл адам.
Менің анам- , 1973 жылғы. Мамандығы- ұстаз. Анамның қолы алтын. Кез келген уақытта көмегін аямайды. Мен де анама үй шаруасымен көмектесуге тырысамын. Анамның мінезі жұмсақ, мейірімді.
Әжем-, 1950 жылғы, ол-зейнеткер. Әжем маған жемпір, бас киім, қолғап тоқыған жақсы көреді. Менің әжем ең керемет әже.
Інім-, 1999 жылғы, мектеп оқушысы. Сабақты жақсы оқиды. футбол мен баскетбол ойындарын жақсы көреді. Каратэмен айналысады.
Ал менің атым- Мен Астана қаласында
1996 жылы, шілденін 18-ші жұлдызында дүниеге келдім. № мектепте оқимын. Бос уақытымда кітап оқыған, кино көрген, ән тындаған, өлең жазған ұнатамын. Спорт жағынан да қалыспауға тырысамын. Маған қазақ тілі, физика, математика, денешынықтыру пәндері ұнайды.