ЖАЗЫЛЫМ 5-тапсырма. Мәтінге тақырып қой. Қою қаріппен берілген сөздердің
мағынасы мен жасалу жолын түсіндір. Мәтінде қолданылған
болжалдық сан есімдерді тап.
tar
TIRLIM

Қорық– аумағындағы барлық табиғи кешен толығымен шаруашылыққа пайдаланылудан алынған және үкіметтің қорғауында болатын жер не су кеңістігі; типтік, сирек кездесетін және бірегей табиғи кешендерді бүкіл компоненттерінің жиынтығымен қоса, сол қалпында сақтауға арналған, арнайы қорғау режимі бекітілген ерекше қорғалатын табиғи аумақ. Қорықтың негізгі міндеті – қорғауға алынған табиғат кешенін (эталондық табиғи экожүйелерді), сондай-ақ, осы аумаққа тән организмдердің гендік қорын сақтау және қалпына келтіру, табиғи құбылыстардың даму заңдылықтарын ғылыми тұрғыдан кеңінен зерттеу. Қорық аумағын шаруашылық мақсат үшін пайдалануға болмайды. Қорық қорғалатын аумақ қана емес, сонымен қатар табиғатты қорғау жөніндегі мемлекеттік ғылыми мекеме болып табылады. Мұнда жабайы хайуанаттарға санақ жүргізу әдістері, оларға әсер ететін факторлар анықталып, саны сиреп бара жатқан жануарлар мен қоры азайып кеткен өсімдік түрлерін қалпына келтіру мәселесі терең зерттеледі. Қорықтағы табиғи ресурстарды сақтаудың жолдары белгіленеді. Қазақстанда Ақсу-Жабағылы қорығы, Алматы қорығы, Барсакелмес қорығы, Қорғалжын қорығы, Марқакөл қорығы, Наурызым қорығы, Үстірт қорығы,Алакөл, Батыс Алтай қорықтары бар; қ. Биосфералық қорық.[1]

Бир куни аже мен Ата болыпты.Атасынын карнын ашкан сон атасы ажесине барыпбылай депти:Ажесине маган бауырсак писирип бершиш деп сурады.Содан ажеси бауырсак писирип берди.Оны суытайын деп терезенин алдына койды.Содан кейин Ош кашип кетти.Бауырсак кашып келе жатканда алдынан коян шыкты.Сосын коян:Бауырсак,бауырсак мен сени жеймин дейди.Сосин бауырсак мени жемеши мен Саган Олег айтып берейин дейди.Коян келеседи.Атамнан да каштым ажесненда каштым енди сеннен кашамыз Дейли де кашып кетеди. Создан сон алдынан аю шыгады.Аю айтады:Бауырсак,бауырсак мен сени жеймин дейди.Бауырсаккоркип мени жемеши мен саган олен айтайын Дейди.Аю келеседи.Атамнан да каштым ажемнен де каштым кояннан да каштым Дейли енди сеннен кашамын деп домалап кетеди.Содан келе жатканда алдынан каскыр шыгады.Каскыр айтады: Бауырсак, бауырсак мен сени жеймин дейди.Бауырсак:каскыр мени жемеши мен Саган олен айтайын дейди.Каскыр келеди.Атамнан да каштым ажемнен де каштым кояннан да каштым аюданда каштым енди сенен кашамын деп кашып кетеди.Содан тулки шыгады.Тулки айтады:Бауырсак,бауырсак мен сени жеймин дейди.Тулки мени жемеши мен Саган Олег айтып берейин дейди.Тулки келеседи.Атамнан да каштым ажемнен де каштым кояннан да каштым аюдан да каштым каскырдан да каштым енди сенен кашамын дейди.Тулки мен сени естемеймин Дейли менин мурныма туршы сол кезде естеймин дейди.Бауырсак турады Оленин айтып жатканда тулки оны жеп кояды