ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ 10 тапсырма. Жуптык, жумыс. Қазақстан қартасын алып, аталған жерді белгілендер. Оларды, ішінен бірін тандап, дереккездерден соган катысты ақпарат жинандар. Ақпаратты Ұлы дала еркениетімен сабак, тастырыпп, шагын матын құрып жазындар. Есік, білікті, Берел, Бесшатыр, Тасмола т. б. обалары; Жалаулы кембресі (б.з. д. V--III ff.), Қарғалы кембесі (б.з.д | f. - б.з. | f.), білікті обасы (б.з.д. VI-V f.), Берел (б.з.д. V-III f.), Покровка (б.з.д. - V f.), Тарасу (б.з.д. VI-V f.) ескерткіштерден табылған жылқы археологиясы, алтындар қамтылы. 86 4-такырып
1.Ғарштық денелердің құрылысы, дамуы, олар құрайтын ғарыштық жүйелер және тұтас Ғалам жайында зерттейді
2.Ерте дүниедегі халық астрономиясы (қосымша оқу ушін.) Ертедегі адамдардың астрономия туралы білімі өр түрлі ертегі, аңыздармен астасып жатады. Оларға аспан әлемі толып жатқан аңдар мен құстардың, адамдар мен құдайлардың мекені болып елестейтін. Тарихи дөстүр бойынша астрономияда қолданылып жүрген көптеген атаулар ертедегі грек мифологиясынан алынган.
3.Ғарыш жайлы 20 мәлімет
Ғарышта еш дыбыс естілмейді, өйткені дыбыс толқындарын тарататын ауа жоқ.
Жер – әрбір минут сайын, 19,3 мың шақырымға жылжиды.
Қарапайым автокөлікпен Күнге жету үшін, 212 жылдан астам уақыт керек.
Венерада бір тәулік уақыт 224 күнді құрайды.
Біздің планетамызды ғарыштан өз көзімен, тек 24 адам ғана көрді.
Плутон – күн жүйесіндегі ең суық планета. Онда температура -2000С-ге дейін төмендейді.
2030 жылға қарай Айда, қала салу жоспарланып отыр.
Айдын бетінде аяқтын ізін қалдыратын болсаңыз, ол із мәңгілік сақталып қалады.
Көлемі бойынша Күн Жерден 1,3 миллион есе үлкен.
Күн жүйесінің жасы шамамен 4,6 миллиард жыл. Ғалымдар ол тағы 5 000 миллион жыл өмір сүретінін болжайды.
1957 жылы ғарышқа ұшқан алғашқы иттін аты – Лайка. Ит – ауа жетіспегендіктен қайтыс болды.
Күн жүйесі массасының 99% – ын Күн құрайды.
Жыл сайын біздің Галактикамызда, қырық жаңа жұлдыз пайда болады.
Ғарышқа бірінші болып ұшқан әйел – Валентина Терешкова.
Біздің күн жүйемізде Жерге ұқсайтын дене бар. Ол Титан деп аталады және ол Сатурн планетасының серігі. Онда да өзендер, теңіздер, вулкандар және тығыз атмосфера бар.
Әлемде 100 миллиардтан астам галактика бар, сондықтан ғарыш кеңістігінде адамдар жалғыз емес екендігіне сенімдіміз.
Марс планетасының гравитациялық өрісінін төмен болғандығынан, Жер бетінде салмағы 100 кг адам, Марста 38 кг болады.
«Астронавт» термині Ежелгі Грекиядан келді, астро – «жұлдыз», «навт» – теңізші дегенді білдіреді.
Венерада күн батыстан шығып, шығыста батады.
Жердің барлық жағалауларындағы құмынан гөрі, ғаламдағы жұлдыздардын саны көп.
Тұрмыста қолданылатын қарапайым үнемдеу әдістері арқылы судың қорғалуына көмектесуге болады. Суды қорғау өмірді қорғау деген сөз. Жер бетіндегі қолдануға болатын табиғи су көздері климат өзгерісі, құрғақшылық және ластық себебімен азайып барады. Тұрмыста қолданылатын су осы қауіп төніп тұрған су көздерінен қамдалады. Егер біз сулы үнемдемей ағыза берсек және құрта берсек басқа елдердің де жағдайы нашарлайды, суда өмірде таусылады, сондықтан суды үнемдеп үйренейік мысалы: Африка, Филилиппин, Индонезия елдерінде таза су тапшылығы өте нашар себебі біз суды үнемдемей құрта берсек ол судың бәрін біз алып құртамыз. Ол елдерге көмектесу үшін су тапшылығын үнемдеп ұстау керек,әсіресе қалалық жерлерде көп құртады. Қол жуу, ыдыс шаю сынды көптеген іс барысында қатты ағатын су керек болады. Шүмектердің аузына тағылатын үнемдеу аппараттары аз мөлшерде суды қатты ағызуды қамдайды. Осылайша 70 пайызға дейін су үнемдеуге болады.
1.Ғарштық денелердің құрылысы, дамуы, олар құрайтын ғарыштық жүйелер және тұтас Ғалам жайында зерттейді
2.Ерте дүниедегі халық астрономиясы (қосымша оқу ушін.) Ертедегі адамдардың астрономия туралы білімі өр түрлі ертегі, аңыздармен астасып жатады. Оларға аспан әлемі толып жатқан аңдар мен құстардың, адамдар мен құдайлардың мекені болып елестейтін. Тарихи дөстүр бойынша астрономияда қолданылып жүрген көптеген атаулар ертедегі грек мифологиясынан алынган.
3.Ғарыш жайлы 20 мәлімет
Ғарышта еш дыбыс естілмейді, өйткені дыбыс толқындарын тарататын ауа жоқ.
Жер – әрбір минут сайын, 19,3 мың шақырымға жылжиды.
Қарапайым автокөлікпен Күнге жету үшін, 212 жылдан астам уақыт керек.
Венерада бір тәулік уақыт 224 күнді құрайды.
Біздің планетамызды ғарыштан өз көзімен, тек 24 адам ғана көрді.
Плутон – күн жүйесіндегі ең суық планета. Онда температура -2000С-ге дейін төмендейді.
2030 жылға қарай Айда, қала салу жоспарланып отыр.
Айдын бетінде аяқтын ізін қалдыратын болсаңыз, ол із мәңгілік сақталып қалады.
Көлемі бойынша Күн Жерден 1,3 миллион есе үлкен.
Күн жүйесінің жасы шамамен 4,6 миллиард жыл. Ғалымдар ол тағы 5 000 миллион жыл өмір сүретінін болжайды.
1957 жылы ғарышқа ұшқан алғашқы иттін аты – Лайка. Ит – ауа жетіспегендіктен қайтыс болды.
Күн жүйесі массасының 99% – ын Күн құрайды.
Жыл сайын біздің Галактикамызда, қырық жаңа жұлдыз пайда болады.
Ғарышқа бірінші болып ұшқан әйел – Валентина Терешкова.
Біздің күн жүйемізде Жерге ұқсайтын дене бар. Ол Титан деп аталады және ол Сатурн планетасының серігі. Онда да өзендер, теңіздер, вулкандар және тығыз атмосфера бар.
Әлемде 100 миллиардтан астам галактика бар, сондықтан ғарыш кеңістігінде адамдар жалғыз емес екендігіне сенімдіміз.
Марс планетасының гравитациялық өрісінін төмен болғандығынан, Жер бетінде салмағы 100 кг адам, Марста 38 кг болады.
«Астронавт» термині Ежелгі Грекиядан келді, астро – «жұлдыз», «навт» – теңізші дегенді білдіреді.
Венерада күн батыстан шығып, шығыста батады.
Жердің барлық жағалауларындағы құмынан гөрі, ғаламдағы жұлдыздардын саны көп.
«СУДЫ ҮНЕМДЕУ КЕРЕК ПЕ?»
Тұрмыста қолданылатын қарапайым үнемдеу әдістері арқылы судың қорғалуына көмектесуге болады. Суды қорғау өмірді қорғау деген сөз. Жер бетіндегі қолдануға болатын табиғи су көздері климат өзгерісі, құрғақшылық және ластық себебімен азайып барады. Тұрмыста қолданылатын су осы қауіп төніп тұрған су көздерінен қамдалады. Егер біз сулы үнемдемей ағыза берсек және құрта берсек басқа елдердің де жағдайы нашарлайды, суда өмірде таусылады, сондықтан суды үнемдеп үйренейік мысалы: Африка, Филилиппин, Индонезия елдерінде таза су тапшылығы өте нашар себебі біз суды үнемдемей құрта берсек ол судың бәрін біз алып құртамыз. Ол елдерге көмектесу үшін су тапшылығын үнемдеп ұстау керек,әсіресе қалалық жерлерде көп құртады. Қол жуу, ыдыс шаю сынды көптеген іс барысында қатты ағатын су керек болады. Шүмектердің аузына тағылатын үнемдеу аппараттары аз мөлшерде суды қатты ағызуды қамдайды. Осылайша 70 пайызға дейін су үнемдеуге болады.