Жазылым
берілген екі тапсырманың бірін тандап, жазба жұмысын орындаңыз. сөздерді орфографиялық нормаға сай жазып, қосымышаларады дұрыс жалғаңыз, жазба жұмысыңызда есімдік түрлерін, етістіктің шақтарын, сөйлем қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз.
Онсыз еш жерге бармайсың
Көлікпен де, жаяу да
Саралайсың, таңдайсың.
Жол
Көп болса алыстайсың
мезетпен қашықтайсың
Асықсаң аз болады
Табасың мұны қайсысың?
Уақыт
Бірдей көлемдегі масса,
кейде Аз да кейде көп Делінеді
бұл шама Аталуын тапшы тек. Тығыздық
Жылдамдықты өзгертеді
Қозғалысты тездетеді
Қарсы шықса қозғалысқа
Тоқтарына көз жетеді.
Күш
Күш көбейсе артады
Ауадан артқа тартады
Жүзі жұқа үшкір зат
Одан бірақ қорқады.
Қысым
Сипаттайды жұмысты
Тындырады көп істі
Ол көп болса ширақсың
Кімдер әлсіз, кім күшті?
Қуат
Көтерілсе жоғары
Ерітеді мұхит
Төмен түссе шамала
Сездірер суық ызғарын
Температура
Жәй уақыттын “ артық
” Өзгеріске орнатады тәртіп, Процесстің толық бір
Қайталануына кететін.
(период)
Қадіріңді бідмей келсем, кеше гөр...
Қ. Аманжолов
Шыр етіп дүниеге келген жер, кіндік қаны тамған жер әрқашанда қымбат, әрі ыстық демекші, әркімнің өз туған жері бар.
«Туған жердің түтіні де жылы» деген мақалды естіп, көкірегімізге түйіп өскен мен де бір қазақтың баласымын. Туған жер десек көз алдымызға көсіліп жатқан кең дала, сол далада емін-еркін жайылған төрт түлік малдардың елестейтіні сөзсіз. Өйткені, қазақтың негізгі күн көрісінің өзі - төрт түлік малы.
Әрбір адамның өз туған жері, елі бар. Сол жер әрдайым сені тартып, сені шақырып, құшақ жайып қарсы алады. Неге бұл жер сені өзіне әрдайым тартып, шақырып тұрады? Мүмкін, сен дүние есігін алғаш рет осы жерден ашқандықтан болар. Қарапайым кішкентай адам бірінші рет күнді көрді, жаңбыр айқайын естіді, мектеп есігін ашты және де сенімді достарын тапты. Бұл ғажап құбылыс емес пе! Қалайша өзіңді бақытты демессің.
Менің кіндік қаным тамған елім, жерім - Петропавл қаласы. Осы жерде мен дүниеге келдім, өсіп келем және білім алудамын. Туған жерім мен үшін дүниедегі ең қымбат, сұлу жер. Бәрі де сондай жаныма жақын! Мен үшін керемет қала - Петропавл қаласы. Бұл менің туған жерім және де мен оның бөлшегі ретінде саналамын.
Мен де өзімді бақытты деп сезінемін. Өйткені менің туған жерімде өз махаббаттарын сыйлайтын қымбатты ата-анам, қорғап қолдап тұратын аға-әпкелерім, сенімді достарым, әринеде, білім есігін ашқан ұстаздарым бар.
Ғажайып сезімдермен мен көшелерімді, кішкентай, тыныш ауламды еске алып жүремін, өйткені қаншама қызық, қаншама керемет естеліктер осы туған жеріңде өтіп жатыр. Әрдайым оқудан оралғанда үстелдегі тәтті тоқаш пен сүт, орман-тоғай, өзен-көлдер - мұның бәрі ұмытылмас балалық шақ, керемет естелік. Туған жердің ғажап әр бөлігі мені сол ұмытылмас уақытқа жеткізеді.
Еліміздің барлық байлығы мен үшін қымбат және осы еліміздің байлығын мақтан етемін. Өз еліңді сүю - халқын сүюмен тең келеді.
Халық - бұл еліміздің басты байлығы. Қазақ жерінде, бір шаңырақтың астында жүз жиырмадан астам адам еңбек етеді. Біз, әринеде, еліміздегі бірлікті, тыныштықты қолдаймыз. Және де оның барлығы біздің, өзіміздің қолымызда екенін түсінеміз.
Туған жерімнің табиғатына келер болсам, оның сұлулығы, әрине, кімді де болсын тамсандырады. Менің елімнің табиғаты шалқар, көз тартарлық бейне перде сияқты. Өзі сондай сәнді киім үлгісі сияқты әр жыл сайын өзгеріп отырады. Күз кезінде ол керемет алтын түске оралады. Айнала сап-сары, керемет көрініс. Қыс айында суық боран, ызғар жел болғанымен табиғат көрінісі сүйкімді. Көктем кезінде құлпырған гүлдердің хош иісі тамсандырып тұрады. Біз көктем сұлулығымен тамсанып жатқанымызда, гүлдер бүршіқ жарып сұлу көрініс береді. Құстардың әсем әуені адамды жақсы сезімге бөлейді. Ал, жаз мезгілі өте ерекше. Айнала қоршаған қалың орман, телберіп, құлпырып, жайнап өскен ағаштары, кеудеңе құйылған мөлдір бұлақ сулары, алтындай ауасына не жетсін, бұл жалғанда?! Шынында да, а дүниенің қай түкпіріне барсада, туған жерін әрдайым есте сақтайды. Сағына еске алады, қастерлейді, қорғайды - бұл сөзсіз.
Табиғат, оның сұлулығы жайлы көп шығарма жазылған. Бұл тақырыпқа өте көп ақын-жазушы тоқталған. Қай ақын болмасын табиғат сырын барынша зерттеп, оқырман үшін жеткізуге тырысады. Ал, кейіпкерлер тыныш қана тындап тұрады. Шынында да, табиғат ән айтып, өмір сүріп жатыр.
А ғана табиғаттың өмір сүру жалғастығының дамуына бар қол үшін беруге тиіс. Табиғаттың келешегіне адам ғана жауапты. Туған жеріміздің, табиғаттымыздың сұлулығы, көркі адамға байланысты.
Табиғат түсінігін тереңірек зерттегенде, біз - өз жеріміз, Отанымыз, Қазақстанымыз жайлы айтамыз. Туған жерімізде әрдайым бұлбұл үні, орман шуы, өзен-көлдер дауысы шарықтай берсін!
Туған жерім мен үшін қымбат. Мүмкін, сондықтан болар, туған өлкем туралы көп ойланамын. Туған жерімнің өткен өмірі мені қаншалықты қызықтырса, болашақ өмірі көңілімді соншалықты алаңдатады. Сондықтан, осы жерді көркейтугеғ қадірлеп-қастерлеуге ат салысамын. Қаламның болашағы үшін аянбай еңбек етемін, оқу оқып, білім аламын. Туған жерді, елді нығайту – біздің басты парызымыз деп ойлаймын.