Қарлығаштары - шағын құстар салмағы 20-25 грамм. Ересек құстардың верх дене боялуы қара-көк түске тамаша отливом, ал грудка ақ. Жас балапандарды бояу дененің жоғарғы бөлігіне қоңыр, жылтыр. Таралған бүкіл Еуразияда, басқа Шеткі Солтүстіктің. Қарлығаштары - перелетные птицы. Қысты өткізеді Африкада немесе Азия. Прилетают көктемде, сәуір айында. Ұялайды қарлығаштары елді мекендерде немесе шыңдағы тауда. Гнездышки түрінде терең тостаған прикрепляют қабырғаға. Жасайды, оларды дымқыл топырақ және выстилают қауырсын, шөп. Қоректенетін жәндіктер, олардың ловят жазға. Жауын-шашынды ауа райында жинайды жучков және паучков, үйлердің қабырғаларында. Тамыз айының соңында - қыркүйек айында жиналады жиналатын және улетают қыстауға.
Еркебұлан: Әділет, осы Алдаркөсе туралы не білесің?
Әділет: Қазақ ауыз әдебиетінің кейіпкері, ақылды айлакердің, зерделі қудың жиынтық бейнесі. Оны неге сұрадың?
Еркебұлан: Мұғалім Алдаркөсе бейнесі және оған деген менің көзқарасымды жазып келуге тапсырған болатын.
Әділет: Өзің бұл кейіпкер жайлы не ойлайсың?
Еркебұлан: Жалпы, Алдаркөсе өзінің асқан айлакерлігі арқылы мұратына жетіп отырады. Оның айлакерлігі мен тапқырлығына тәнтімін десем де болады, себебі ол кез келген мәселенің оң шешімін тауып, сараң байды, пайдакүнем саудагерді, озбыр ханды, т.б. әжуа етеді.
Әділет: Ия, дұрыс айтасың. Мысалы, ол асқан сараңдығы үшін халық Шықбермес Шығайбай атаған байдың асын ішіп, атын мініп, қызын алады. Дегенмен халық онығ мұндай әрекеттерін айыптамай, қайта құптап отырған.
Еркебұлан: Неліктен деп ойлайсың?
Әділет: Өйткені, Алдаркөсе әділетсіз билік иелерінен қиянат, қорлық көрген қарапайым халықтың өкілі.
Еркебұлан: Ал Алдаркөсе тек қазақ халық әдебиетіне тән тұлға ма?
Әділет: Менің естуімше, Алдаркөсе түркі тілдес халықтар (қырғыз, өзбек, қарақалпақ, түрікмен, т.б.) әдебиетінің көбіне ортақ тұлға. Бұл Алдаркөсе жайындағы аңыз әңгімелердің ежелден келе жатқан көнелігін, әлеуметтік мәнділігін көрсетеді.
Еркебұлан: Жақсы, достым, Пікір алмасқаның үшін үлкен рахмет!
Таралған бүкіл Еуразияда, басқа Шеткі Солтүстіктің. Қарлығаштары - перелетные птицы. Қысты өткізеді Африкада немесе Азия.
Прилетают көктемде, сәуір айында. Ұялайды қарлығаштары елді мекендерде немесе шыңдағы тауда. Гнездышки түрінде терең тостаған прикрепляют қабырғаға. Жасайды, оларды дымқыл топырақ және выстилают қауырсын, шөп.
Қоректенетін жәндіктер, олардың ловят жазға. Жауын-шашынды ауа райында жинайды жучков және паучков, үйлердің қабырғаларында.
Тамыз айының соңында - қыркүйек айында жиналады жиналатын және улетают қыстауға.
Алдаркөсе туралы диалог құрастыру.
Еркебұлан: Әділет, осы Алдаркөсе туралы не білесің?
Әділет: Қазақ ауыз әдебиетінің кейіпкері, ақылды айлакердің, зерделі қудың жиынтық бейнесі. Оны неге сұрадың?
Еркебұлан: Мұғалім Алдаркөсе бейнесі және оған деген менің көзқарасымды жазып келуге тапсырған болатын.
Әділет: Өзің бұл кейіпкер жайлы не ойлайсың?
Еркебұлан: Жалпы, Алдаркөсе өзінің асқан айлакерлігі арқылы мұратына жетіп отырады. Оның айлакерлігі мен тапқырлығына тәнтімін десем де болады, себебі ол кез келген мәселенің оң шешімін тауып, сараң байды, пайдакүнем саудагерді, озбыр ханды, т.б. әжуа етеді.
Әділет: Ия, дұрыс айтасың. Мысалы, ол асқан сараңдығы үшін халық Шықбермес Шығайбай атаған байдың асын ішіп, атын мініп, қызын алады. Дегенмен халық онығ мұндай әрекеттерін айыптамай, қайта құптап отырған.
Еркебұлан: Неліктен деп ойлайсың?
Әділет: Өйткені, Алдаркөсе әділетсіз билік иелерінен қиянат, қорлық көрген қарапайым халықтың өкілі.
Еркебұлан: Ал Алдаркөсе тек қазақ халық әдебиетіне тән тұлға ма?
Әділет: Менің естуімше, Алдаркөсе түркі тілдес халықтар (қырғыз, өзбек, қарақалпақ, түрікмен, т.б.) әдебиетінің көбіне ортақ тұлға. Бұл Алдаркөсе жайындағы аңыз әңгімелердің ежелден келе жатқан көнелігін, әлеуметтік мәнділігін көрсетеді.
Еркебұлан: Жақсы, достым, Пікір алмасқаның үшін үлкен рахмет!
Әділет: Оқасы жоқ!