Жазылым Теменде берілген мәтінді жын, оның мазмұны мен кот серінен басты мәхелесін, мәтіннің
толык нускасын жуға максатты аудиторияның қызығушылығын тудыратыжай ғылымиакарат стиле анган жання
Анитация жаттуда келесі клинкелерді калааныны;
мақа ма .. қарестырмы охлы, мақал ... црна лам, муктажем ... керсетіледі, мақа жаныя
Ал кімде алып, кактор и мелерге тоқтамы, актор - ежелерін қозғалы
[10]
Түркі руна жазбалары
Түркілердің жазуы туралы сн алғашкы мәліметтер кытай маркектерінен кездестіре
аламыз. Негізінен түркі жазуының пайда болған уакыты V гасыр деп есептеледі. Ал
нактырак айтқанда, түркілер ІV ғасырдың екінші жартысында өз жазуларын кең ауқымда
Түркілер басқа мемлекеттермен қарым-қатынас жасағанда, жазуларын
компани аны жайлы конгтеген мәліметтер бар. Мысалға алғанда Византни императора
түркі еликі қағанның жазған хатын алып барған. Мұны Менандр Протектор в
естелігінде корсеткен
Орта ғасырды алғанда түркілердің тоа жатуы және алфавиті болған, әр рулардың
тибалары негізінен жасалған фаянттік кұрамда 35 аріп бар. Ал кие тура калуы руна
немесе жана жазуы деп атаған
Кое пра жазуының ескерткіштері Орталық Азия аумағынан кеп табылган.
Олардың ішіндегі ең белгілісі Солтүстік Монголия жерін, кг Орхон, Селенга, Толы
озеңдерінің бойынан табиган настағы жаулар. Бул тастарда түркілер атакти
Обикушісі мен ақылгөй кері – Білге қаған. Күлтегін, Тоныкөк құрметіне арналып жазылған
руна жазулары сақталған. Ал Казакстан аумағында Талас, Іле өзенкрінін аңғарынан да
комек түркі жазуының ескерткіштері табылған. Түркінің жазба ескерткіштерінің көп
кездесетін жері – Сібір өлкессің, жri Енисей екнінің бойы жазулар кұлпытастарға, кан
псн металдарға және басқа да заттарға калып жазылған. Осыдан шығатын қорытынды,
VII-X ғасырлар аралығында Казакстан аумағында ортағасырлық мемлекеттерде кие
руналык түркі жауы манылу ажы біршама шар болған.
Қазіргі ғылыми жиі естілегін «руни», «руунхгини се крісін кандай мағына
беретінін көбісі біле бермейді. «Рунан нәрін және белгі» тенді білдірмейді. Оны
кишинин жаше бели кіло сөздерімен ұштастыруға болды. 《Руна созі》- латынның
(Нет колес у меня -
Я крылата и легка.
Громче всех постовых
Я свищу без свистка.
На лету, на лету, на лету-у,
Всю Москву замету.
ответ: Вьюга )
2)Өрiске еркiнше сайрандайды, Иә ат емес. Ерiкте ұшады, Иә құс емес. Жауап : Боран
(Гуляет в поле,
Да не конь.
Летает на воле,
Да не птица.
ответ: Вьюга)
3)Жұмыртқалардағы аққудың Белайы отырады (Қыс ).
(Белая лебедь на яйцах сидит.
(Зима) . )
4)Ақ аралар Жерде қоныстандыр, От келдi Олар болмады (қар ).
(Белые пчелы
На землю сели,
Пришел огонь
Их не стало.
(Снег). )
5)жүредi, аяқтар жоқ; жатады, төсе жоқ; Жеңiл, төбелер сырқырайды (қар ).
(Идет, а ног нет;
Лежит, а постели нет;
Легкий, а крыши ломит.
(Снег). )
6)Дды ұшады үндемейдi, Д жатады үндемейдi, Қашан өледi, Сонда бақырады (қар ).
(Летит — молчит,
Лежит — молчит,
Когда умрет,
Тогда заревет. (Снег). )