Жеке ЖАЗЫЛЫМ
9-тапсырма. «Ашамайға мінгізу». Салтты өткізудің нұсқау-
тығын жаса. Нұсқаулықта мәтіндегі ақпараттарды пайдалан.
Ашамайға мінгізу.
Баланың сана-сезімін жетілдіру үшін
жасалатын тәрбиелік салттың бірі – осы ашамайға мінгізу сал-
танаты. Жас бала есі кіріп, 6-7 жасқа келген соң, оған
Тай атап, балаға арналған «ашамай» деп аталатын ер жаса-
тып, қамшы өріп, «сен азамат болдың» деген сенім ұялатып,
үйретілген жуас тайға әсем ашамай ерттеп мінгізіп, жүргізеді.
Бұл баланың көңілін өсіреді, басқа балалар алдында мерейі
көтеріліп, мақтаныш сезімде болады, тез есейеді. Оны еңбекке,
адамгершілікке тәрбиелеу осы ашамайға мінгізу арқылы да
көрінеді. Ақ тілекті аналар шашу шашады. Ересек балалар тайға
мініп, жарысады. Аяғы шағын тойға ұласады.
Бүгінгінің Атымтай Жомарты қандай?
Жомарттық – адам бойындағы ізгі қасиеттердің бірі.Жомарттық – Алла Тағаланың сипаттарының бірі.Өйткені,оның бір есімі "көптеген нығмет беруші","жақсылықтар мен ізгіліктерді молынан тарту етуші", "аса жомарт" деген мағынаны білдіретін "Кәрим" сипаты болып табылады.Ал қайырымдылық – жомарттың негізгі өзегі.Өзін-өзі насихаттау үшін жасалған қайырымдылық жомарттыққа жатпайды.“Жомарт бергенін айтпас,ер айтқанынан қайтпас” деген қазақ мақалы осыны айғақтаса керек.
Ыбырай Алтынсариннің "Атымтай Жомарт" әңгімесіндегі Атымтай секілді жомарттар қазір де бар.Олар да өз кезегінде мұқтаждарға қол ұшын созуда.Жетімдер үйіне,ауырып ем іздегендерге қаржылай көмек беріп жатқандар бар.Енді бірі кемтар адамдарға арнайы орталық ашып,олармен жұмысты күшейтуге,олардың бойында таланттарды ашуға жәрдемдесуде.Енді біреулері Қазақстан атын әлем аренасында танытып жүр.Бұл да,менің ойымша,елге деген жомарттық.Қазіргі таңда жомарт адамның қомақты қаржысы болу міндетті емес.Біреуге жылы сөзіңді аямау,жанашырлық таныту,қуанышын бөлісіп,қайғысына ортақтасу,білгеніңмен бөлісу де жомарттыққа жатады.Жомарттық жасаған соң ол жақсылығыңды ұмытып,жасаған адамыңнан ақысын күтуге болмайды.Ең бастысы,жомарттықты өзің үшін,Алла разылығы үшін жасаған жөн.
Зоотехния, зоотехника (зоо... және грекше techne – өнер, шеберлік) – мал өнімдерін (ет, сүт, жұмыртқа, жүн, тері, т.б.) алу үшін малды өсіру, азықтандыру, бағып-күту және оны пайдаланудың тиімді жолдарын зерттейтін ауыл шаруашылық ғылымы.
«Зоотехния» терминін ғылымға 1848 жылы француз ғалымы Ж.Бодеман енгізген. Зоотехния мал өсіру жөніндегі білімді жинақтайды және еңбек пен қаражатты аз жұмсай отырып, малдан сапасы жоғары өнімді мол алудың шараларын белгілейді.
А малды қолда ұстағаннан бастап, олардан алынатын түсім мал тұқымына байланысты екендігіне көңіл аударған. Дәстүрлі қазақ қоғамында ғасырлар бойы төрт түлік мал өсірудің әрқайсысына тән тиімді тәсілдер іріктеліп, мал тұқымын асылдандырудың, оларды жыл мезгілдеріне сәйкес бағудың, өнімін арттырудың ұлттық жүйелері қалыптасқан. Қазақстанда зоотехния саласындағы жүйелі зерттеулермен Қазақ мал шаруашылығы ғылыми-зерттеу технология институты, Қазақ қой шаруашылығы ғылыми-зерттеу технология институты, Эксперименттік биология институты, Батыс Қазақстан, Қостанай ауылшаруашылығы институттары, т.б. көптеген тәжірибе стансалары шұғылданады. Зоотехния малдың биологиялық ерекшелігін зерттейтін ғылым болғандықтан ол биология, зоология, анатомия, гистология, физиология, биохимия, генетика, цитология, иммунология, т.б. ғылымдарға сүйенеді және ветеринария, агрономия, ауылшаруашылығы өндірісін ұйымдастырумен, т.б. тығыз байланысты.