romkastolz

29.04.2022 11:27 •  Қазақ тiлi

Жинақы мәтін құрастырудың жолын анықта. Жинақы мәтін құрастырудың 2 жолы бар: мазмұнын қайта өңдеу және мәтінге тілдік өзгерістер енгізу.
1. Мәтін мазмұнын қайта өңдеу:
Мәтінді мұқият оқу және негізгі, қосымша ақпараттарды анықтау; қосымша ақпараттарды сызып тастау;
Негізгі ойды білдіретін тірек сөздерді, сөйлемдерді белгілеу;
Автор ойын, баяндау мәнерін сақтай отырып, мәтіндегі негізгі ойды қысқарту;
Мәтін түпнұсқасының сілтемесін көрсету. Мысалы: Абай айтқандай..., «Ұлан» газетінде ..., Мақалада «» берілген, т.б.
2. Мәтінге тілдік өзгерістер енгізу
Қайталауларды жалпылауыш сөздермен алмастыру;
Сөздерді синонимдермен алмастыру;
Бірнеше жай сөйлемді бір құрмалас сөйлемге немесе құрмалас сөйлемдерді жай сөйлемдерге айналдыру.
Мазмұнын қайта өңдеу, тілдік өзгерістер енгізу.
Сөздерді синонимдермен ауыстыру, қайталауларды жалпылауыш сөздермен.
Ықшамдау, қысқарту, бейімдеу