Жоба Тапсырмалар мен қою кестесі үлгілері
«Қазақ тілі мен әдебиеті Т2» пәнінен жиынтық бағалау тапсырмалары
Тыңдалым
Мәтінді мұқият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Ертеде бір бала өмір сүрген екен. Ол достарымен бірге доп қуалап, балалық
шағын қызықты өткізеді. «Уақыты» да үнемі жанында бірге қуанып жүретін.
Теледидар қарауға да, кітап оқуға да, достарымен ойнауға да уақыты жететін.
Уақыт екеуінің арасында еш қиындық тумайтын.
Ол өскен соң әріптестері, қиын жұмыстары пайда бола бастайды. Бірде көлікті
жөндеу үшін, енді бірде сүйіктісімен қыдыру үшін бала Уақытты аздап қысқартуды
әдетке айналдырады. Ал Уақыт оның соңынан күлімсіреп ере береді.
Ба
Баланың достары оған қиындықтарын айтып, көмек сұрайтын. Ал бұл
қиындықтардың әрқайсысы оның Уақытын қажет ететін, Ол уақытты өлтіргісі
келмесе де, басқа адамдар үшін көп уақытын жоятын. Жездесі қалаға барып келуді
отінсе, енді бірде көршісі бірге отырып шай ішуді сұрады. Мұнымен қатар,
теледидар, телефон, компьютер деген уақытты алатын нәрселер тағы бар.
Есейген шақта бала Уақытпен мүлдем қош айтысады. Күндердің бір күнінде
оған баласы келіп:
- Әке, хайуанаттар бағына немесе киноға барайықшы! - деп өтінеді. Ол:
• Балам, кешір! Менің уақытым жоқ! - деп жауап қайтарады. Баласына есейген
соң хабарласып:
- Балам, маған неге телефон шалмай кеттің? - деп сұрайды. Сонда баласы:
Әке, айыпқа бұйырмаңыз. Менің уақытым жоқ! - деп жауап берген екен.
1. «Уақыт» сөзінің синонимдік қатарын табыңыз.
A) ғұмыр, әркім, мәңгілік
B) жылдам, пайдалы, аса
C) мезгіл, мерзім, кезең
D) емір, мекен, маусым
[1]
2. Кейіпкер қай кезде уақытпен санаспайтын балды?
A) есейген кезде
B) жас кезінде
C) қартайған кезде
D) ойнаған кезде
[1]
3. Тыңдалым мәтіні бойынша көп нүктенің орнына қажетті сөз тіркесін қойыңыз.
Әкесі баласына:
- Балам,
- деп жауап қайтарады.
Шығарма
Көкпар
Қазақ халқында әртүрлі ұлттық ойындар көп,олар бәсекелі сипатта болады.Қазақтың ұлттық ойыны "Көкпарда" жайылымға іргелес жатқан ауылдардың жігіттері қатысады. Олар жарысқа алдын-ала дайындалды, өйткені бұл күш, ептілік, шыдамдылық және ер-тоқым жарысы. Жарыс күні алаңға барлық қатысушылар мен көрермендер жиналды. Бәсекелестерден 50-60 қадам қашықтықта ешкінің қаңқасы тасталып, түстен кешке дейін созылатын көкпар үшін күрес басталды. Жекпе-жек ат үстінде өтеді.Көкпары бар ауыл жеңіске жетіп,ойын аяқталады. Содан кейін жігіттер мақтанышпен «соғыс олжасын" алып ауылды аралайды,тұрғындар оларды құттықтап, сыйлықтар берді.
Қазақтың «Көкпар» ұлттық ойынының тарихы қазақтар көшпелі өмір салтын ұстанған кезден бастау алады. «Көкпар-көкбөрі» орыс тіліне аударғанда «сұр қасқыр» дегенді білдіреді.
Көкпардың екі нұсқасы бар. Бірінші нұсқада екі ауылдың жігіттері күреске қатысады, ал қаңқа үшін күрес ауылдар арасында өтеді. Бұл күрес түрі «дода-тартыс» деп аталады. Ал екінші нұсқада қаңқа үшін күресті бір ауылдың жігіттері өз араларында өткізуі мүмкін. Бұл жағдайда бір жігіт жеңімпаз болады, ал бұл жағдайда күрес «жалпы-тартыс» деп аталады. Көкпар қазіргі таңда да өте танымал.
Перевод:
Сочинение
Кокпар
У казахского народа есть очень много различных национальных игр, носящих чаще всего состязательный характер.В казахской национальной игре "Кокпар" принимали участие жигиты аулов, соседствующих по пастбищу. К состязанию готовились заранее, так как это было состязание и на силу, и на ловкость, и на выносливость, и на умение держаться в седле. В день соревнований все участники и зрители собирались на поле. На расстоянии 50-60 шагов от соревнующихся бросалась туша козла и начиналась борьба за кокпар, которая могла продолжаться с обеда до вечера. Борьба велась верхом на лошадях. Тот аул, у которого в итоге борьбы окажется кокпар - тот и победил. Затем джигиты с гордостью ездили по наиболее уважаемым дворам аула с "боевым трофеем" кокпаром и жители поздравляли их и дарили подарки.
История казахской национальной игры "Кокпар" имеет далекие корни, когда казахи вели кочевой образ жизни. «Кокпар-кокбори» в переводе на русский означает "серый волк".
Существуют два варианта Кокпар. В первом варианте в борьбе принимают участие жигиты с двух разных аулов, и борьба за тушу ведется между аулами. Такой вариант борьбы называется дада-тартыс. А во втором варианте борьба за тушу может вестись жигитами одного аула между собой. В таком случае победителем будет один жигит, и борьба в таком случае называется жалпы-тартыс. Кокпар пользуется большой популярностью и в наши дни.