Жұмбақ айтыс– айтыс жанрының бір түрі. Онда табиғат құбылыстары, адам, жан-жануар, қоғам тіршілігіндегі көріністерді жұмбақтау арқылы өнер бәсекесіне түскен әріптестер бір-бірінің ақыл-парасаты мен ой-түсінігін сынап, сөзден тосып, тізе бүктіруді көздейді. Жұмбақ айтыстың ең алғашқы түрі – қыз бен жігіт қайымдасуларында бір-біріне тосыннан сұрақ қойып, оған қолма-қол жауап қайыруды өзара мақсат еткендіктен, көбінесе олардың жауаптасулары барынша жинақы, терең мағыналы болып келеді. Қайым айтыстарының бір топ үлгілерінде (аты-жөні мәлімсіз көптеген қыз бен жігіт қайымдасулары, “Ұлбике мен Күдері қожа айтысы”, тағы басқа) қойылатын бір-екі ауыз жұмбақ айтыс тағдырын үзілді-кесілді шеше алмайды, көбінесе, қарсыласын оқыстан тосып тоқтатудың көп тәсілдерінің бірі ғана.
Қыз бен жігіт қайымдасуларының енді бір тобында айтыстың тоқтамды түйіні жұмбақ шешімдеріне келіп тіреледі. Мұнда жұмбақты қыз жағы бастап, жігіт шешуімен шектеледі де, ақыры қыздың дәстүрлі жол беруімен (жүзік, сақина, түйме, орамал – бір тоғыз) аяқталады. Жұмбақ арқылы айтысу ақындар айтысында кемелденіп, өзінің шырқау шыңына жеткен. Бұлардың бірсыпырасы ғылым-білім, өнердің пайдасын паш етсе, енді бір тобы деректі заттар мен өмірдегі жаңалықтарды жұмбақ етеді.
Менің ұстазым орыс тілі ең үздік .Өткен жылы оның тіпті таңдаған пәні мұғалімі.Мұғалім мамандығы -өте қиын және жауапты.Өйткені, оның қолында мемлекетіміздің болашағы. Қалай бекзаттық-беріп, басқа да білім,қызметкері мен үшін үлгі оқушы.Ұстаздың еңбегі қиын,әсіресе орыс тілі мұғалімдерінің.Дәптер тексеру,қолжазба,сабаққа дайындығы - барлық алып кетеді көп уақыт және күш.Сонымен қатар жұмыс небрежными оқушыларымен ,оқығысы келеді және прогуливают.Ал осындай көп.Мұғалімге орыс тілі керек тексеріп, біздің үй тапсырмалары,жолдары бар комектесиниздерши жаңа материал,ол тәртіпті қолдауға сыныпта. Менің ойымша ,бұл орыс тілі мұғалімі лайықты махаббат пен құрмет. Маған өте ұнайды, біздің мұғалім ол маған орыс тілі пәнінен сабақ береді.Біздің оқушылар шын мәнінде мақтан тұтып, біздің орыс тілі мұғалімі.Біздің мұғалім-өте жақсы.Қыздар сенеді оған өз құпиялары мен армандар,жүгіреді, оған кеңес.Ол кіреді класс дейді:"отыруға кезде",оның дауысы анық естіледі және саңғырлап. Ол бірде-бір емес сілтеме. Жылғы жоғары сынып оқушылары кейде болады естуге мұғалімдер туралы,олар деп айқайлады арналған оқушылардың хабарласып, ата-аналарға,шақырсаңыз, оларды мектепке . Бірақ бұл барлық емес, про біздің орыс тілі мұғалімдері.Дүниеде біздің ақындар деп атаған орыс тілі соловьиным және калиновым. Дүниеде пайымдауынша,әрбір сөзі -маржан.Тіл біріктіреді ,адамдарды біріктіреді-халық,өйткені ол тарих, салт-дәстүр,оның жады.Орыс тілі арқылы танылады адам,көрсетіледі, оның моральдық тұлға,қоғамдық және экстетические идеалдар,руханилық.Менің орыс тілі мұғалімі Ирина Вадимовна.Ол оқытады ғана емес, орыс тілі мен шетел әдебиетін .Ирина Владимировна қызықты өткізеді, сабақ,қол жетімді түсіндіреді ұстау ережелерін немесе туындылардың шетелдік жазушылар. Ол мейірімді ,әділ, внимательная .Менің орыс ячзыка ұнайды,ол әзіл сезімі ,бірақ кейде ол кейде қатал .Менің ұстазым әділ оцениваетучеников .Үшін ,біз оны жоғары бағалаймыз және құрметтейміз .
Жұмбақ айтыс.
Жұмбақ айтыс– айтыс жанрының бір түрі. Онда табиғат құбылыстары, адам, жан-жануар, қоғам тіршілігіндегі көріністерді жұмбақтау арқылы өнер бәсекесіне түскен әріптестер бір-бірінің ақыл-парасаты мен ой-түсінігін сынап, сөзден тосып, тізе бүктіруді көздейді. Жұмбақ айтыстың ең алғашқы түрі – қыз бен жігіт қайымдасуларында бір-біріне тосыннан сұрақ қойып, оған қолма-қол жауап қайыруды өзара мақсат еткендіктен, көбінесе олардың жауаптасулары барынша жинақы, терең мағыналы болып келеді. Қайым айтыстарының бір топ үлгілерінде (аты-жөні мәлімсіз көптеген қыз бен жігіт қайымдасулары, “Ұлбике мен Күдері қожа айтысы”, тағы басқа) қойылатын бір-екі ауыз жұмбақ айтыс тағдырын үзілді-кесілді шеше алмайды, көбінесе, қарсыласын оқыстан тосып тоқтатудың көп тәсілдерінің бірі ғана.
Қыз бен жігіт қайымдасуларының енді бір тобында айтыстың тоқтамды түйіні жұмбақ шешімдеріне келіп тіреледі. Мұнда жұмбақты қыз жағы бастап, жігіт шешуімен шектеледі де, ақыры қыздың дәстүрлі жол беруімен (жүзік, сақина, түйме, орамал – бір тоғыз) аяқталады. Жұмбақ арқылы айтысу ақындар айтысында кемелденіп, өзінің шырқау шыңына жеткен. Бұлардың бірсыпырасы ғылым-білім, өнердің пайдасын паш етсе, енді бір тобы деректі заттар мен өмірдегі жаңалықтарды жұмбақ етеді.
Менің ұстазым орыс тілі ең үздік .Өткен жылы оның тіпті таңдаған пәні мұғалімі.Мұғалім мамандығы -өте қиын және жауапты.Өйткені, оның қолында мемлекетіміздің болашағы. Қалай бекзаттық-беріп, басқа да білім,қызметкері мен үшін үлгі оқушы.Ұстаздың еңбегі қиын,әсіресе орыс тілі мұғалімдерінің.Дәптер тексеру,қолжазба,сабаққа дайындығы - барлық алып кетеді көп уақыт және күш.Сонымен қатар жұмыс небрежными оқушыларымен ,оқығысы келеді және прогуливают.Ал осындай көп.Мұғалімге орыс тілі керек тексеріп, біздің үй тапсырмалары,жолдары бар комектесиниздерши жаңа материал,ол тәртіпті қолдауға сыныпта.
Менің ойымша ,бұл орыс тілі мұғалімі лайықты махаббат пен құрмет. Маған өте ұнайды, біздің мұғалім ол маған орыс тілі пәнінен сабақ береді.Біздің оқушылар шын мәнінде мақтан тұтып, біздің орыс тілі мұғалімі.Біздің мұғалім-өте жақсы.Қыздар сенеді оған өз құпиялары мен армандар,жүгіреді, оған кеңес.Ол кіреді класс дейді:"отыруға кезде",оның дауысы анық естіледі және саңғырлап. Ол бірде-бір емес сілтеме. Жылғы жоғары сынып оқушылары кейде болады естуге мұғалімдер туралы,олар деп айқайлады арналған оқушылардың хабарласып, ата-аналарға,шақырсаңыз, оларды мектепке . Бірақ бұл барлық емес, про біздің орыс тілі мұғалімдері.Дүниеде біздің ақындар деп атаған орыс тілі соловьиным және калиновым. Дүниеде пайымдауынша,әрбір сөзі -маржан.Тіл біріктіреді ,адамдарды біріктіреді-халық,өйткені ол тарих, салт-дәстүр,оның жады.Орыс тілі арқылы танылады адам,көрсетіледі, оның моральдық тұлға,қоғамдық және экстетические идеалдар,руханилық.Менің орыс тілі мұғалімі Ирина Вадимовна.Ол оқытады ғана емес, орыс тілі мен шетел әдебиетін .Ирина Владимировна қызықты өткізеді, сабақ,қол жетімді түсіндіреді ұстау ережелерін немесе туындылардың шетелдік жазушылар. Ол мейірімді ,әділ, внимательная .Менің орыс ячзыка ұнайды,ол әзіл сезімі ,бірақ кейде ол кейде қатал .Менің ұстазым әділ оцениваетучеников .Үшін ,біз оны жоғары бағалаймыз және құрметтейміз .