1. Кальций мен күкіртті қышқыл арасында дейін су реакциясы орын алады. Кальций (символі - Ca) де реакцияда өз абанилеріне күкіртті қышқыл (CaCO3) енгізеді. Бұл реакциядың теңдігінде CasiO3 + Ca → CaCO3 + Ca
2. Күкіртті қышқыл (CaCO3) де Teet Welch туындаушы қуқырт арқылы диссоцацияланады. Бұл Teet Welch реакциясы, т.е. жылмыртқышты күрделендірудің (сияқты қатталған шай) алу реакциясы:
CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + H2O + CO2
Бұлжылты чегінен (CaCl2), су (H2O) және аусындық құдаттардың газдануында (CO2) құрайтын даналар реакциясы болып табылады.
3. Күкіртсутек (CH3COOH) де су реакциясы арқылы диссоцацияланады. Күкіртсутек реакциясының ережесі солары:
CH3COOH + H2O ⇌ CH3COO- + H3O+
Осы реакцияда күкіртсутек (CH3COOH) күкіртсутек құдаттары ОН- (CH3COO-) және H3O + түрлеріне бөлінеді.
4. Күкіртсутек қышқылының сатылай диссоціациялану теңдеуін салыстыру үшін, алдын ала кетондарын қалыптастыруға көмек көрсетеміз:
CH3COOH + H2O → CH3COO- + H3O+
Күкіртсутек қышқылының диссоціациялану теңдеуін қорына алу үшін, CH3COO- саны мен H3O + санының берілген санының боловсатуларын теңестірегіміз керек. Осыдан кейін берілетін теңтеу үшін, солардың мәндерін ойлау керек.
Өнімдеріміз:
1 мол CH3COOH күкіртсутекке табыстырудан,
1 мол CH3COO- және
1 мол H3O + Және,
1 мол CH3COOH: 1 мол CH3COO- және 1 мол H3O + айқындалады.
5. Күкіртсутек қышқылы мен оның жане еріәтті тұздарының көмегімен сыныптық реакцияларға қатысты екендігін айту үшін, мысыр шелулесу реакциясын қарастырамыз:
CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + H2O + CO2
Бұл орыс остімдерінде түрлі симптомаларға көмек көрсететін Sasoona Опурі құрайтын даналар реакциясы. Осы реакцияда күкіртсутек (CH3COOH) күкіртсутек құдаттары (CH3COONa), су (H2O) және газдану (CO2) - түрлеріне бөлінеді.
Осы ұқсас ақпарат пайдаланылуда, школьникке өзін ең кешіретті түсіндіретін үйлесімді түсініктеме пайда болады. Қарастырылған мисалдар арқылы олар орындау дағдыларын дәлелдейді және жаттатқан түсініктеменің көмегімен түсіндіреді.
1. Кальций мен күкіртті қышқыл арасында дейін су реакциясы орын алады. Кальций (символі - Ca) де реакцияда өз абанилеріне күкіртті қышқыл (CaCO3) енгізеді. Бұл реакциядың теңдігінде CasiO3 + Ca → CaCO3 + Ca
2. Күкіртті қышқыл (CaCO3) де Teet Welch туындаушы қуқырт арқылы диссоцацияланады. Бұл Teet Welch реакциясы, т.е. жылмыртқышты күрделендірудің (сияқты қатталған шай) алу реакциясы:
CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + H2O + CO2
Бұлжылты чегінен (CaCl2), су (H2O) және аусындық құдаттардың газдануында (CO2) құрайтын даналар реакциясы болып табылады.
3. Күкіртсутек (CH3COOH) де су реакциясы арқылы диссоцацияланады. Күкіртсутек реакциясының ережесі солары:
CH3COOH + H2O ⇌ CH3COO- + H3O+
Осы реакцияда күкіртсутек (CH3COOH) күкіртсутек құдаттары ОН- (CH3COO-) және H3O + түрлеріне бөлінеді.
4. Күкіртсутек қышқылының сатылай диссоціациялану теңдеуін салыстыру үшін, алдын ала кетондарын қалыптастыруға көмек көрсетеміз:
CH3COOH + H2O → CH3COO- + H3O+
Күкіртсутек қышқылының диссоціациялану теңдеуін қорына алу үшін, CH3COO- саны мен H3O + санының берілген санының боловсатуларын теңестірегіміз керек. Осыдан кейін берілетін теңтеу үшін, солардың мәндерін ойлау керек.
Өнімдеріміз:
1 мол CH3COOH күкіртсутекке табыстырудан,
1 мол CH3COO- және
1 мол H3O + Және,
1 мол CH3COOH: 1 мол CH3COO- және 1 мол H3O + айқындалады.
5. Күкіртсутек қышқылы мен оның жане еріәтті тұздарының көмегімен сыныптық реакцияларға қатысты екендігін айту үшін, мысыр шелулесу реакциясын қарастырамыз:
CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + H2O + CO2
Бұл орыс остімдерінде түрлі симптомаларға көмек көрсететін Sasoona Опурі құрайтын даналар реакциясы. Осы реакцияда күкіртсутек (CH3COOH) күкіртсутек құдаттары (CH3COONa), су (H2O) және газдану (CO2) - түрлеріне бөлінеді.
Осы ұқсас ақпарат пайдаланылуда, школьникке өзін ең кешіретті түсіндіретін үйлесімді түсініктеме пайда болады. Қарастырылған мисалдар арқылы олар орындау дағдыларын дәлелдейді және жаттатқан түсініктеменің көмегімен түсіндіреді.
- Вода (H2O):
Сначала оксид фосфора (V) реагирует с водой, образуя ортофосфорную кислоту (H3PO4):
P2O5 + H2O → 2H3PO4
- Карбонат кальция (CaCO3):
Оксид фосфора (V) реагирует с карбонатом кальция, образуя фосфат кальция и диоксид углерода:
2P2O5 + 3CaCO3 → Ca3(PO4)2 + 3CO2
- Гидроксид калия (KOH):
Оксид фосфора (V) реагирует с гидроксидом калия, образуя ортофосфат калия и воду:
P2O5 + 2KOH → 2K3PO4 + H2O
- Оксид кремния (SiO2):
Оксид фосфора (V) реагирует с оксидом кремния, образуя фосфат кремния (V) и диоксид фосфора:
P2O5 + SiO2 → P2SiO5 + O2
- Цинк (Zn):
Оксид фосфора (V) реагирует с цинком, образуя фосфат цинка:
2P2O5 + 5Zn → 2Zn3(PO4)2
- Оксид натрия (Na2O):
Оксид фосфора (V) реагирует с оксидом натрия, образуя фосфат натрия:
2P2O5 + 4Na2O → 4Na3PO4
- Раствор нитрата натрия (NaNO3):
Оксид фосфора (V) реагирует с нитратом натрия, образуя фосфат натрия и оксид азота (IV):
2P2O5 + 10NaNO3 → 4Na3PO4 + N2O4
2. Ортофосфорная кислота будет реагировать со следующими веществами:
- Медь (Cu):
Ортофосфорная кислота реагирует с медью, образуя фосфат меди (II) и воду:
3Cu + 2H3PO4 → Cu3(PO4)2 + 6H2O
- Гидроксид алюминия (Al(OH)3):
Ортофосфорная кислота реагирует с гидроксидом алюминия, образуя фосфат алюминия и воду:
2Al(OH)3 + 3H3PO4 → Al2(PO4)3 + 6H2O
- Оксид кальция (CaO):
Ортофосфорная кислота реагирует с оксидом кальция, образуя фосфат кальция и воду:
3CaO + 2H3PO4 → Ca3(PO4)2 + 3H2O
- Сульфат цинка (ZnSO4):
Ортофосфорная кислота реагирует с сульфатом цинка, образуя фосфат цинка и серную кислоту:
H3PO4 + ZnSO4 → Zn3(PO4)2 + H2SO4
- Оксид кремния (SiO2):
Ортофосфорная кислота реагирует с оксидом кремния, образуя фосфат кремния (IV) и воду:
2H3PO4 + SiO2 → 2H4SiO4 + P2O5
- Барий (Ba):
Ортофосфорная кислота реагирует с барием, образуя фосфат бария и воду:
3Ba + 2H3PO4 → Ba3(PO4)2 + 3H2O
- Нитрат серебра (AgNO3):
Ортофосфорная кислота реагирует с нитратом серебра, образуя фосфат серебра и азотнокислоту:
H3PO4 + 3AgNO3 → Ag3PO4 + 3HNO3
- Гидроксид бария (Ba(OH)2):
Ортофосфорная кислота реагирует с гидроксидом бария, образуя фосфат бария и воду:
3H3PO4 + 2Ba(OH)2 → Ba3(PO4)2 + 6H2O
3. Молекулярные уравнения:
а) H2PO4- + 2OH- = PO43- + 2H2O
б) 3Mg2+ + 2PO43- = Mg3(PO4)2
в) H+ + OH- = H2O
г) H+ + PO43- = HPO42-
Молекулярные уравнения показывают реакции в молекулярной форме, без разделения на ионы.
Ионные уравнения:
а) 2H2PO4- + 2OH- = PO43- + 2H2O
б) 3Mg2+ + 2PO43- = Mg3(PO4)2
в) H+ + OH- = H2O
г) H+ + PO43- = HPO42-
Ионные уравнения показывают реакции в виде ионов и точнее отражают фактическую реакцию.