Анализ стихотвроения «Я входил вместо дикого зверя в клетку»
Я входил вместо дикого зверя в клетку,
выжигал свой срок и кликуху гвоздем в бараке,
жил у моря, играл в рулетку,
обедал черт знает с кем во фраке.
С высоты ледника я озирал полмира,
трижды тонул, дважды бывал распорот.
Бросил страну, что меня вскормила.
Из забывших меня можно составить город.
Я слонялся в степях, помнящих вопли гунна,
надевал на себя что сызнова входит в моду,
сеял рожь, покрывал черной толью гумна
и не пил только сухую воду.
Я впустил в свои сны вороненый зрачок конвоя,
жрал хлеб изгнанья, не оставляя корок.
Позволял своим связкам все звуки, помимо воя;
перешел на шепот. Теперь мне сорок.
Что сказать мне о жизни? Что оказалась длинной.
Только с горем я чувствую солидарность.
Но пока мне рот не забили глиной,
из него раздаваться будет лишь благодарность.
1980 г.
Выполнить задание:
Проанализируйте стихотворение по следующей схеме:
1. Место и время, обстоятельства и события в жизни поэта, которые сопутствовали созданию произведения.
2. Тема, идея, композиция стихотворения.
3. Основной мотив стихотворения.
4. Основное настроение стихотворения.
5. Средства выразительности и изобразительности в произведении.
6. Наличие поэтических обобщений.
7. Ваше впечатление от стихотворения.
Псаць водгук на верш засёды складана, ды з кожнага правла ёсць выключэнн. I Санет адносцца да х: ён пераклкаецца з многм творам беларускай лтаратуры. Чытаючы твор, я мусорнаю верш Н. Арсенневай Летуценн, бо здесь уздымаюцца падобныя пытанн. Але Санет мае больш глыбок сэнс. У м чуваць любо атара да Радзмы, да мовы, да мнушчыны, надзея на будучае. У вершы праходзць чатыры розныя тэмы. Але яны заемазвязаны. Н адна з х не можа снаваць без другх. А х злццё яляе сабой закончаную думку.
На першым плане вершы праходзць тэма Радзмы. Людз кажуць: Дарагая скрывая хатка, дзе радзла мяне матка; дараг той куток, дзе рэзан пупок. Але Санеце Радзма гэта не тольк твой родны горад або вёсачка. Радзма гэта твая Бацькашчына. Радзма гэта твая свядомасць, стан тваёй душы. Эдуард Валасевч лаканчна выказвае свае думк. Радзму ён разумев па-свойму, не падбрае да яе звышаных эптэта. Ён успрымае яе такой, якая яна ёсць. Дарагая Айчына... Так кажа атар. Коратка трапна. Ён не апсвае яе прыгажосц. Атар дае нам магчымасць самм адчуць Радзму вялкую радзму малую. Радзма вялкая гэта наша крана. Радзма малая гэта месца, дзе ты нарадзся. Мы яляем яе прыгажосць: жарук над полем ранцай сала каля рак вечары, спякотнае сонейка летам ясна-марознае узмку, пах сена, смутак развтання з родным кутком радасць вяртання. Э. Валасевч катэгарычна сцвярджае, што мы ндзе не будзем мець шчасця. Тольк на Радзме.
Але немагчыма понае разумение Радзмы без любов да мовы. Сла роднай мовы иная тэма верша. Паэт парановае моц роднага слова з карэнням дрэ заклкае нас да вяртання да роднай мовы. Ён перасцерагае нас: кал дрэва страцць каран, яно страцць апору не зможа больш красаваць на зямл. Так люд. Кал ён забывае мову, ён страчвае культуру, гсторыю, мнушчыну, ён вымрае. Ф. Багушэвч некал пса, каб не забывал мы мовы напай беларускай, бо начай памрэм. Лаканчны стыль псьма Э. Валасевча падкрэслвае магутнасць мовы. Яго парананне вельм трапнае: мова гэта дрэва, кожны лсток якога гэта слова. Кожны чу, як шэпчуцца памж сабой лсты. Адзн кажа нешта ласкава-млагучнае, друг адрыв100-сур'ёзнае, трэц звонка-жартонае. А х сугучча стварае густы шум, як паказвае велч дрэва. Так наша мова. Кожнае яе слова гучыць па-свойму. Словы злваюцца, утвараючы непаторнае гучанне нашай роднай, млагучнай мовы.
Любо да Радзмы, родная мова... Побач з гэтым словам трэба паставць яшчэ адно. Гсторыя. Без ведання яе мы не можам лчыць сябе грамадзянам. Гсторыя мнушчыны гэта трэцяя тэма Санета. Паэт сцвярджае, што мы нкол не цурался сваей гсторы. Беларусы шматпакутны люд. Мы павнны памятаць, што наша пчасце здабыта жыццём крывёю нашых продка.