Ваню Солнцева,12-ти летнего сироту,находят разведчики за линией фронта.Потеряв всю родню,Ваня бежит "на фронт,к нашим".Капитан батареи Енакиев,увидев истощённого мальчишку,вспоминает свою погибшую семью.Два года Ваня скитался по лесам,в поисках своих и разведчики,с которыми его поселили,называют Ваню "пастушонком ".Капитан боится за мальчика и решает отправить его в тыл,но не тут то было.Пастушок дважды сбегает от от опытного разведчика Биденко и через пару суток,сам встречает капитана Енакиева. Ваня возвращается на батарею и становится "сыном полка". Разведчики Биденко и Горбунков получают новое задание и с ними идёт Ваня,который знает все тайные тропы.рисовав в букваре расположение бродов,Ваня не заметил немцев и попал в плен.Капитан отправляет отряд,для мальчика,но немцы бегут от наступления наших войск,забывая о пленнике. После этого происшествия,Ваню ставят на полное довольствие и он учится артиллеристам.Ваню полюбили все орудийцы и охотно обучали его мастерству артиллерии,но больше всех мальчика полюбил капитан Енакиев,принявший мальчика,как родного погибшего сына.Ваня становится связным,между штабом и батареей.Наши войска подходят к границе с Германией. Накануне важного боя,капитан Енакиев решает усыновить Ваню,после окончания войны.Наступает бой,наши несут потери,капитан пытается отослать Ваню с передовой,но мальчик не желает покидать своих.Тогда капитан отдаёт приказ и пишет "донесение" в штаб,нарушить приказ Ваня не мог .Вернувшись,он узнал,что погибли все из расчёта первого орудия,капитан Енакиев "вызвал огонь на себя" и прикрыл наступление наших войск.Перед смертью,Енакиев написал прощальное письмо всей батарее и Ване.Похоронив капитана в родной земле,ефрейтор Биденко выполнил наказ Енакиева,сделать из Вани настоящего офицера и храброго воина,Ваню отвозят в Суворовское училище на учёбу.
I. "Няхай той час, што згінуць мусіў... Хоць толькі ў песні ажыве." II. "Над быстрым Днепрам, дзе сягоння Стаяць Магілева муры, Драмала пушча ў сотні гоняў..." III. "Асілкаў шмат было на свеце, Быў шмат дужэйшы наш народ. Дзіцём нясці ўжо мог калоду, Якой трох сталых - не маглі." IV. "Пасля і самі не спазналі, Як палюбіліся яны." V. "Ані спакою, ні прыстання Не меў ён з гэтаю бядой." VI. "О, шмат прыгожанькіх дзяўчатаў Старонцы нашай Бог прыдбаў!" VII. "І наш Машэка, у жальбе Па ненаглядненькай дзяўчыне, Паплыў з плытамі ў край чужы..." VIII. "Аджыць агнём яе вачэй, Бо гэткіх вочак на ўсім свеце Ён не сустрэў ані ў аднэй." IX. "Але не скрыці ад нікога Нам крыўды цэлай грамады!" X. "Як грозны быў, дык стаў ліслівы, Пачаў к дзяўчыне падсядаць..." XI. "Сама к бядзе пайшла сваей, Звязаўшы дружбай сябе з ямай..." XII. "Расла ў ім помста, як змяя, - І сам, як гадзіна, ў ёй віўся, Ў жыцці не бачачы пуцця." XIII. "Крыві б пусціў, здаецца, рэкі І ў іх бы з крыўдай сваёй лёг." XIV. "Крывавы суд тварыў, караў; Абезгалоўлены ахвяры З сабою ў пушчы забіраў." XV. "І дзіва дзіў: рука самлела, Слязамі вочы залілісь... Наталька тут яго сядзела..." XVI. "Ў яе ўтануў даўнейшай ласцы, Ёй пакарыўся без баю." XVII. "Зрабіць надумала сваё - За кроў пралітую крывёю Яму яго забраць жыццё." XVIII. "Прынесла добрыя ўсім весці, Што ўжо разбойніка няма; Яе віталі добрай чэсцю..." XIX. "Знаць, што вялікую меў сілу, «Магілай Льва» народ назваў." XX. "І горад вырас, як з зямлі, Яго Магілевам назвалі, Бо йнакш прыдумаць не маглі."
Хоць толькі ў песні ажыве."
II. "Над быстрым Днепрам, дзе сягоння
Стаяць Магілева муры,
Драмала пушча ў сотні гоняў..."
III. "Асілкаў шмат было на свеце,
Быў шмат дужэйшы наш народ.
Дзіцём нясці ўжо мог калоду,
Якой трох сталых - не маглі."
IV. "Пасля і самі не спазналі,
Як палюбіліся яны."
V. "Ані спакою, ні прыстання
Не меў ён з гэтаю бядой."
VI. "О, шмат прыгожанькіх дзяўчатаў
Старонцы нашай Бог прыдбаў!"
VII. "І наш Машэка, у жальбе
Па ненаглядненькай дзяўчыне,
Паплыў з плытамі ў край чужы..."
VIII. "Аджыць агнём яе вачэй,
Бо гэткіх вочак на ўсім свеце
Ён не сустрэў ані ў аднэй."
IX. "Але не скрыці ад нікога
Нам крыўды цэлай грамады!"
X. "Як грозны быў, дык стаў ліслівы,
Пачаў к дзяўчыне падсядаць..."
XI. "Сама к бядзе пайшла сваей,
Звязаўшы дружбай сябе з ямай..."
XII. "Расла ў ім помста, як змяя, -
І сам, як гадзіна, ў ёй віўся,
Ў жыцці не бачачы пуцця."
XIII. "Крыві б пусціў, здаецца, рэкі
І ў іх бы з крыўдай сваёй лёг."
XIV. "Крывавы суд тварыў, караў;
Абезгалоўлены ахвяры
З сабою ў пушчы забіраў."
XV. "І дзіва дзіў: рука самлела,
Слязамі вочы залілісь...
Наталька тут яго сядзела..."
XVI. "Ў яе ўтануў даўнейшай ласцы,
Ёй пакарыўся без баю."
XVII. "Зрабіць надумала сваё -
За кроў пралітую крывёю
Яму яго забраць жыццё."
XVIII. "Прынесла добрыя ўсім весці,
Што ўжо разбойніка няма;
Яе віталі добрай чэсцю..."
XIX. "Знаць, што вялікую меў сілу,
«Магілай Льва» народ назваў."
XX. "І горад вырас, як з зямлі,
Яго Магілевам назвалі,
Бо йнакш прыдумаць не маглі."