Жүсіп Баласағын 1000 қырғыз сомы банкнотасында. «Құтадғу білік» (Құтты білік) — Жүсіп Баласағын (Баласағұн) шығарған дидактикалық поэма.
Бұл көнетүркі тілінде жазылған, түркі тектес халықтардың ортақ қазынасы.
Көптеген зерттеушілер бұл поэманы саясат, мемлекет басқару, әскери іс жөніндегі философиялық трактат деп жүр. Шындығында да, бұл жалаң әдеби дүние емес. Бұл бүтін бір тарихи кезеңнің мінез құлқын бойына сіңірген, қоғамдық саяси, әлеуметтік бітімі қанық, моральдық этикалық, рухани қазынамыздың негізі, арқау боларлық дүние. Ондағы бүгінгі тілімізге, ой толғамымызға төркіндес, етене жақын орамдарды көргенде, қазақ әдебиетінің солармен тікелей сабақтаса жалғасқан дидактикалық поэзия мен шешендік сөздердің, билердің орағытып, ой тастайтын кең тынысты толғамдарының дәстүрлі бірлігі «мен мұндалап» тұрады. Жүсіп Баласағұнның мемлекетті басқару қағидалары мен принциптерін, елге билік жүргізудің ережелері мен тәртібін, қоғам мүшелерінің мінез-құлық және әдеп-ғұрып нормаларын жыр еткен этикалық-дидактикалық мазмұндағы көркем туындысы.
Жүсіп Баласағын «Құтты білікті» 1069—1070 жж. Баласағын қаласында бастап, он сегіз айдың ішінде Қашқар қаласында аяқтаған. Қоғамдық әлеуметтік мәні терең, халықтың моральдық этикалық бағдарламасы іспеттес бұл еңбегін Қарахан мемлекетінің сол кездегі билеушісі Табғаш Арслан хан Боғратегінге тарту еткен.
- «Все наши, все мы люди, все крещены, все русские. И что деремся – Бог весть. Выдумали каких-то красных да белых и дерутся» - это затаенная мысль одного из героев романа В.Зазубрина «Два мира», написанного в 1921 году, то есть в самом начале 20-х годов. Словно вторит ему герой автобиографических заметок «Ледяной поход (С Корниловым)» эмигрант Р.Гуль: «Вот вы, образованный, так сказать, а скажите мне вот: почему это друг с другом воевать стали? Из чего это поднялось?»
Страницы произведений о гражданской войне полны сцен боев, расправ, насилия, проявления жестокости и беспощадности с обеих сторон. Как будто сбились люди с пути, как будто «мчит их в караване» неведомо куда. Как будто, наконец, остановилось время, и его корабль (корабль времени) идет ко дну. Это время слышали чуткие люди, писатели и поэты.
По-разному оценили они его, это смутное, тревожное время. По-разному и тогда, в 20-е, и позже, в 30-е, в 40-е… 80-н, 90-е годы. Как оно оценивалось? Как это было?
(Обращаемся к опорной схеме, читаем, начиная с нижней части ее)
Наше время – новый этап в развитии общественного самосознания. Мы ищем полноту правды. И М.Шолохов увидел в этом периоде истории трагедию, общую беду нации, которая повлекла за собой крушение уклада народной жизни, утрату нравственных ориентиров в человеческой душе. Писатель правдив до конца. Его произведения, где изображалась гражданская война, контрастировали с лакированной прозой и поэзией Н.Тихонова, М.Светлова, Н.Островского и других поэтов и писателей. Шолохов был очевидцем и участником войны, видел, что она несет страшное зло в человеческий мир.
Жүсіп Баласағын 1000 қырғыз сомы банкнотасында. «Құтадғу білік» (Құтты білік) — Жүсіп Баласағын (Баласағұн) шығарған дидактикалық поэма.
Бұл көнетүркі тілінде жазылған, түркі тектес халықтардың ортақ қазынасы.
Көптеген зерттеушілер бұл поэманы саясат, мемлекет басқару, әскери іс жөніндегі философиялық трактат деп жүр. Шындығында да, бұл жалаң әдеби дүние емес. Бұл бүтін бір тарихи кезеңнің мінез құлқын бойына сіңірген, қоғамдық саяси, әлеуметтік бітімі қанық, моральдық этикалық, рухани қазынамыздың негізі, арқау боларлық дүние. Ондағы бүгінгі тілімізге, ой толғамымызға төркіндес, етене жақын орамдарды көргенде, қазақ әдебиетінің солармен тікелей сабақтаса жалғасқан дидактикалық поэзия мен шешендік сөздердің, билердің орағытып, ой тастайтын кең тынысты толғамдарының дәстүрлі бірлігі «мен мұндалап» тұрады. Жүсіп Баласағұнның мемлекетті басқару қағидалары мен принциптерін, елге билік жүргізудің ережелері мен тәртібін, қоғам мүшелерінің мінез-құлық және әдеп-ғұрып нормаларын жыр еткен этикалық-дидактикалық мазмұндағы көркем туындысы.
Жүсіп Баласағын «Құтты білікті» 1069—1070 жж. Баласағын қаласында бастап, он сегіз айдың ішінде Қашқар қаласында аяқтаған. Қоғамдық әлеуметтік мәні терең, халықтың моральдық этикалық бағдарламасы іспеттес бұл еңбегін Қарахан мемлекетінің сол кездегі билеушісі Табғаш Арслан хан Боғратегінге тарту еткен.
- «Все наши, все мы люди, все крещены, все русские. И что деремся – Бог весть. Выдумали каких-то красных да белых и дерутся» - это затаенная мысль одного из героев романа В.Зазубрина «Два мира», написанного в 1921 году, то есть в самом начале 20-х годов. Словно вторит ему герой автобиографических заметок «Ледяной поход (С Корниловым)» эмигрант Р.Гуль: «Вот вы, образованный, так сказать, а скажите мне вот: почему это друг с другом воевать стали? Из чего это поднялось?»
Страницы произведений о гражданской войне полны сцен боев, расправ, насилия, проявления жестокости и беспощадности с обеих сторон. Как будто сбились люди с пути, как будто «мчит их в караване» неведомо куда. Как будто, наконец, остановилось время, и его корабль (корабль времени) идет ко дну. Это время слышали чуткие люди, писатели и поэты.
По-разному оценили они его, это смутное, тревожное время. По-разному и тогда, в 20-е, и позже, в 30-е, в 40-е… 80-н, 90-е годы. Как оно оценивалось? Как это было?
(Обращаемся к опорной схеме, читаем, начиная с нижней части ее)
Наше время – новый этап в развитии общественного самосознания. Мы ищем полноту правды. И М.Шолохов увидел в этом периоде истории трагедию, общую беду нации, которая повлекла за собой крушение уклада народной жизни, утрату нравственных ориентиров в человеческой душе. Писатель правдив до конца. Его произведения, где изображалась гражданская война, контрастировали с лакированной прозой и поэзией Н.Тихонова, М.Светлова, Н.Островского и других поэтов и писателей. Шолохов был очевидцем и участником войны, видел, что она несет страшное зло в человеческий мир.