- Риса, спільна для пізнього романтизму у різних національних літературах, — це А створення урбаністичного пейзажу в культ почуттів людини Б пантеїстичне ставлення до світу гтрагічний пафос
ТЮТЧЕВ Ты видишь их насквозь, их тайну ты постиг, \ И ясен для тебя и настоящий миг, \ И тайные грядущего обеты... \ Но грустно зрячему бродить между слепых, \ "_Поймите лишь_, - твердит, - и будет вам прозренье! Аполлон Майков 1873 Ф. И. ТЮТЧЕВУ ТЮТЧЕВ И нарядился тютчев зеленым попугаем. Вот некрасов – поэт черный Делает истории аборты. Вот фет – Скелет. И блок – Сноб. Всем поэтам не хватает кает. Всех поэтов пихают в сугроб Белые и большевики. Поэты пьют с тоски. Василий Филиппов Из цикла "Поэты"(май 1985) Поэты Тютчев Сойди в себя, чтоб не сойти с ума, \ чтоб в столб не превратиться при дороге. \ Ведь наши души - девы-недотроги: \ средь самых близких - как средь басурман. \ О вечный Тютчев! Вечное "заткнись! ".\ Фонтан твой бьет, но никому не нужен. \ Беги в себя, покуда не недужен. \ Как Лотова жена, не обернись! Михаил Красиков
ТЮТЧЕВ И нарядился тютчев зеленым попугаем. Вот некрасов – поэт черный Делает истории аборты. Вот фет – Скелет. И блок – Сноб. Всем поэтам не хватает кает. Всех поэтов пихают в сугроб Белые и большевики. Поэты пьют с тоски. Василий Филиппов Из цикла "Поэты"(май 1985) Поэты ТЮТЧЕВ Многообразна только мысль, \ Все остальное исчерпалось. \ Над нами тютчевская высь -\ Испепелись и воскурись! -\ Попробуй взять ее - осталась. Фазиль Искандер ТЮТЧЕВ Тютчев Когда бы я как Тютчев жил на свете\ и был бы гениальней всех и злей -\ о! как бы я летел, держа в кармане\ Стромынку, Винстон, кукиш и репей. \ О как бы я берег своих последних\ друзей, врагов, старушек, мертвецов\ (они б с чужими разными глазами\ лежали бы плашмя в моем кармане), \ дома, трамваи, тушки воробьев. Дмитрий Воденников Из книги «ТРАМВАЙ» 1999
Тютчев просил - не буди. \ Не он, говоришь? Микеланджело? \ Не ведая вечных забот, \ рассветной дорожкой оранжевой\ минутная стрелка ползет. Бахыт Кенжеев Декабрьское небо взъерошено, ТЮТЧЕВ Спросите Тютчева — и он\ Сквозь вечный сон\ Махнет рукой, пожмет плечами. И мнится: смертный свой урон\ Благословляет, между нами. Александр Кушнер На скользком кладбище, один ТЮТЧЕВ Теперь вот я скажу, не Тютчев, \ не Фет, не царь и не герой: \ страницами на всякий случай, \ на всякий, стало быть - любой: \ на случай первого свиданья, \ на случай позднего прощанья -\ как хочешь, это назови, \ но только помни, mon ami:\ давным-давно, беды не зная, \ на полдороги Mouzaпa\ жила старинная семья, \ а где сейчас живёт - не знаю... \ Увидишь девочку мою -\ скажи, что я её люблю. Михаил Сухотин Онегину и Алексееву \\Так провожают пароходы ТЮТЧЕВ Я Тютчева с в какое море гонит\ обломки льда советский календарь, \ и если время - божья тварь, \ то почему слезы хрустальной не проронит? \ и почему от страха и стыда\ темнеет большеглазая вода, \ тускнеют очи на иконе? Виктор Кр
Орын таппай баптанба...» -дегендегі орын тап деп отырғаны - алған білімді, үйренген ғылымды жұмсайтын орын. Бұдан Абай:
«Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол...» -деп адамдық, адамгершілік жайын қозғайды. Алайда ойының негізгі желісін үзбейді. Бұл тұста ерекше бір көңіл бөлерлік жай - Абай ғалым болу мен адам болу мәселесін бір-бірімен сабақтастыра айтады, бүл екеуінің тамыры, түбі бір деп санайды. Ғалым болудың басты шарты - не нәрсені болсын ақыл таразысына салып өлшеу, ақыл сенген нәрсеге ғана сену және көзің анық жеткен шындықты тура айтудан тайынбау екендігін нақтылап, мейлінше дәлелді етіп, шегелеп айтады. Осы өлеңдегі Абайдың надандықпен айтылған сөзге ерме дей отырып, «ақсақал айтты, бай айтты...», егер қисық көрінсе кімнің сөзі болса да, тіпті жақын адам айтса да, ақылмен жеңуді үлгі етуі әсіресе, сол өткен ғасырдағы қазақ өмірінің жағдайында бірден-бір батыл айтылған пікір болғаны анық. Үлкен адамға, лауазымы жоғары адамға қарсы келіп, өз ойын көлденең тарту сыпайыгершілікке келмейді дегенді желеу қылып, шындықты тура айтуды қалайда шектеу, қолдамау ол заман ғана емес, бүгінгі заманда да аз кездеспейтінін ескерсек, Абайдың осы пікірінің мәні зор дейміз. Ендеше:
«Ақымақ көп, ақылды аз,
Деме көптің сөзі - пұл...» - дегенді көпке топырақ шашқандық емес пе деп көлгірсімей, ашық айтылған, жастарды артық сенгіштіктен сақтандыратын ащы өмір шындығы деп бағалауымыз орынды.
«Сөзіне қарап кісіні ал,
Кісіге қарап сөз алма...» -
деген нақыл түрінде келетін түйін жоғарғы пікірлерге орайлас, жалғас. Сырттай қарағанда мұның өзі бір түрлі, тосын естілуі мүмкін, өйткені кісіні сөзіне қарай бағалама, ісіне қарай бағала дейтін үйреншікті пікірге қарама-қарсы келетін секілді. Ал, байыппен қарасақ, мұнда терең мағына жатыр. Кісіні сөзіне қарай, яғни, ақылына, ойына қарай бағала, кісіге қарап, оның мансабына, дәулетіне қарап ақылға сыймайтын, қисынға келмейтін сөзіне иланып алданып қалма, «надандықпен кім айтса, ондай түпсіз сөзге ерме...» деген даналық пікірді аңғартады. Абай надандыққа, қандай да болсын теріс, кертартпа ықпалға қарсы тура алатын оқыған, біліммен қаруланған адамды құрметтеу керек деп санайды. Ең алдымен білімді, ғалым адам мақтан тұтуға лайықты. Ақылды, парасатты адамның идеал бейнесін ұсына отырып, Абай оған жақсылықты жамандықтан ажырата білмейтін, ағыммен ілесіп жүре беруге бейімделген надан, қараңғы адамды қарсы қойды. Топас, кертартпа адамның осы жағымсыз типі ақынның шығармашылық жолына өте тән және ағарту ісін, өнер-білімді жақтаушы Абайдың алдыңғы қатарлы көзқарасын білдіреді. Өлең 6-8 буынды аралас ұйқас үлгісінде жазылған. Алғаш 1909 ж. С.-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Басылымдарында бірқатар текстол. өзгерістер кездеседі. 1909 жылғы жинақта 38-жол «Шыныменен өлсеңіз» делінсе, басылымдарда бүл жол Мүрсейіт қолжазбалары бойынша «Шын сөзбенен өлсеңіз» болып берілген. Мүрсейіт қолжазбаларында, 1909 жылғы жинақта 40-жол «Кәпір болдың демес қой» деп берілсе, басылымдарда бұл жол «Күпір болдың демес қой» ретінде алынған. Мүрсейіт қолжазбаларында, 1939, 1945, 1954 жылғы жинақтарда 42- жол «Көп көзіне көріне айтпа» болса, қалған басылымдарға бүл жол 1909 жылғы жинаққа сәйкес «Көп орында көріне айтпа» делінген. «Сізге ғылым кім берер, жанбай жатып сөнсеңіз» деген 26, 27-жолдар 1909 жылғы басылымға кірмей қалған. 1909, 1939, 1945, 1954 жылғы жинақтарда 75-жол «Сөзін оқып және ойла» болып алынса, қалған басылымдарда бүл жол Мүрсейіт қолжазбаларына сәйкес «Сөзін оқы және ойла» деп берілген. Туынды ағылшын, араб, азербайжан, қарақалпақ, қырғыз, орыс, өзбек, тәжік, түрікмен, ұйғыр т. б. тілдеріне аударылған.
ТЮТЧЕВ Ты видишь их насквозь, их тайну ты постиг, \ И ясен для тебя и настоящий миг, \ И тайные грядущего обеты... \ Но грустно зрячему бродить между слепых, \ "_Поймите лишь_, - твердит, - и будет вам прозренье! Аполлон Майков 1873 Ф. И. ТЮТЧЕВУ
ТЮТЧЕВ И нарядился тютчев зеленым попугаем. Вот некрасов – поэт черный Делает истории аборты. Вот фет – Скелет. И блок – Сноб. Всем поэтам не хватает кает. Всех поэтов пихают в сугроб Белые и большевики. Поэты пьют с тоски. Василий Филиппов Из цикла "Поэты"(май 1985) Поэты
Тютчев Сойди в себя, чтоб не сойти с ума, \ чтоб в столб не превратиться при дороге. \ Ведь наши души - девы-недотроги: \ средь самых близких - как средь басурман. \ О вечный Тютчев! Вечное "заткнись! ".\ Фонтан твой бьет, но никому не нужен. \ Беги в себя, покуда не недужен. \ Как Лотова жена, не обернись! Михаил Красиков
ТЮТЧЕВ И нарядился тютчев зеленым попугаем. Вот некрасов – поэт черный Делает истории аборты. Вот фет – Скелет. И блок – Сноб. Всем поэтам не хватает кает. Всех поэтов пихают в сугроб Белые и большевики. Поэты пьют с тоски. Василий Филиппов Из цикла "Поэты"(май 1985) Поэты
ТЮТЧЕВ Многообразна только мысль, \ Все остальное исчерпалось. \ Над нами тютчевская высь -\ Испепелись и воскурись! -\ Попробуй взять ее - осталась. Фазиль Искандер ТЮТЧЕВ
Тютчев Когда бы я как Тютчев жил на свете\ и был бы гениальней всех и злей -\ о! как бы я летел, держа в кармане\ Стромынку, Винстон, кукиш и репей. \ О как бы я берег своих последних\ друзей, врагов, старушек, мертвецов\ (они б с чужими разными глазами\ лежали бы плашмя в моем кармане), \ дома, трамваи, тушки воробьев. Дмитрий Воденников Из книги «ТРАМВАЙ» 1999
Тютчев просил - не буди. \ Не он, говоришь? Микеланджело? \ Не ведая вечных забот, \ рассветной дорожкой оранжевой\ минутная стрелка ползет. Бахыт Кенжеев Декабрьское небо взъерошено,
ТЮТЧЕВ Спросите Тютчева — и он\ Сквозь вечный сон\ Махнет рукой, пожмет плечами. И мнится: смертный свой урон\ Благословляет, между нами. Александр Кушнер На скользком кладбище, один
ТЮТЧЕВ Теперь вот я скажу, не Тютчев, \ не Фет, не царь и не герой: \ страницами на всякий случай, \ на всякий, стало быть - любой: \ на случай первого свиданья, \ на случай позднего прощанья -\ как хочешь, это назови, \ но только помни, mon ami:\ давным-давно, беды не зная, \ на полдороги Mouzaпa\ жила старинная семья, \ а где сейчас живёт - не знаю... \ Увидишь девочку мою -\ скажи, что я её люблю. Михаил Сухотин Онегину и Алексееву \\Так провожают пароходы
ТЮТЧЕВ Я Тютчева с в какое море гонит\ обломки льда советский календарь, \ и если время - божья тварь, \ то почему слезы хрустальной не проронит? \ и почему от страха и стыда\ темнеет большеглазая вода, \ тускнеют очи на иконе? Виктор Кр
«Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба...» -дегендегі орын тап деп отырғаны - алған білімді, үйренген ғылымды жұмсайтын орын. Бұдан Абай:
«Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол...» -деп адамдық, адамгершілік жайын қозғайды. Алайда ойының негізгі желісін үзбейді. Бұл тұста ерекше бір көңіл бөлерлік жай - Абай ғалым болу мен адам болу мәселесін бір-бірімен сабақтастыра айтады, бүл екеуінің тамыры, түбі бір деп санайды. Ғалым болудың басты шарты - не нәрсені болсын ақыл таразысына салып өлшеу, ақыл сенген нәрсеге ғана сену және көзің анық жеткен шындықты тура айтудан тайынбау екендігін нақтылап, мейлінше дәлелді етіп, шегелеп айтады. Осы өлеңдегі Абайдың надандықпен айтылған сөзге ерме дей отырып, «ақсақал айтты, бай айтты...», егер қисық көрінсе кімнің сөзі болса да, тіпті жақын адам айтса да, ақылмен жеңуді үлгі етуі әсіресе, сол өткен ғасырдағы қазақ өмірінің жағдайында бірден-бір батыл айтылған пікір болғаны анық. Үлкен адамға, лауазымы жоғары адамға қарсы келіп, өз ойын көлденең тарту сыпайыгершілікке келмейді дегенді желеу қылып, шындықты тура айтуды қалайда шектеу, қолдамау ол заман ғана емес, бүгінгі заманда да аз кездеспейтінін ескерсек, Абайдың осы пікірінің мәні зор дейміз. Ендеше:
«Ақымақ көп, ақылды аз,
Деме көптің сөзі - пұл...» - дегенді көпке топырақ шашқандық емес пе деп көлгірсімей, ашық айтылған, жастарды артық сенгіштіктен сақтандыратын ащы өмір шындығы деп бағалауымыз орынды.
«Сөзіне қарап кісіні ал,
Кісіге қарап сөз алма...» -
деген нақыл түрінде келетін түйін жоғарғы пікірлерге орайлас, жалғас. Сырттай қарағанда мұның өзі бір түрлі, тосын естілуі мүмкін, өйткені кісіні сөзіне қарай бағалама, ісіне қарай бағала дейтін үйреншікті пікірге қарама-қарсы келетін секілді. Ал, байыппен қарасақ, мұнда терең мағына жатыр. Кісіні сөзіне қарай, яғни, ақылына, ойына қарай бағала, кісіге қарап, оның мансабына, дәулетіне қарап ақылға сыймайтын, қисынға келмейтін сөзіне иланып алданып қалма, «надандықпен кім айтса, ондай түпсіз сөзге ерме...» деген даналық пікірді аңғартады. Абай надандыққа, қандай да болсын теріс, кертартпа ықпалға қарсы тура алатын оқыған, біліммен қаруланған адамды құрметтеу керек деп санайды. Ең алдымен білімді, ғалым адам мақтан тұтуға лайықты. Ақылды, парасатты адамның идеал бейнесін ұсына отырып, Абай оған жақсылықты жамандықтан ажырата білмейтін, ағыммен ілесіп жүре беруге бейімделген надан, қараңғы адамды қарсы қойды. Топас, кертартпа адамның осы жағымсыз типі ақынның шығармашылық жолына өте тән және ағарту ісін, өнер-білімді жақтаушы Абайдың алдыңғы қатарлы көзқарасын білдіреді. Өлең 6-8 буынды аралас ұйқас үлгісінде жазылған. Алғаш 1909 ж. С.-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Басылымдарында бірқатар текстол. өзгерістер кездеседі. 1909 жылғы жинақта 38-жол «Шыныменен өлсеңіз» делінсе, басылымдарда бүл жол Мүрсейіт қолжазбалары бойынша «Шын сөзбенен өлсеңіз» болып берілген. Мүрсейіт қолжазбаларында, 1909 жылғы жинақта 40-жол «Кәпір болдың демес қой» деп берілсе, басылымдарда бұл жол «Күпір болдың демес қой» ретінде алынған. Мүрсейіт қолжазбаларында, 1939, 1945, 1954 жылғы жинақтарда 42- жол «Көп көзіне көріне айтпа» болса, қалған басылымдарға бүл жол 1909 жылғы жинаққа сәйкес «Көп орында көріне айтпа» делінген. «Сізге ғылым кім берер, жанбай жатып сөнсеңіз» деген 26, 27-жолдар 1909 жылғы басылымға кірмей қалған. 1909, 1939, 1945, 1954 жылғы жинақтарда 75-жол «Сөзін оқып және ойла» болып алынса, қалған басылымдарда бүл жол Мүрсейіт қолжазбаларына сәйкес «Сөзін оқы және ойла» деп берілген. Туынды ағылшын, араб, азербайжан, қарақалпақ, қырғыз, орыс, өзбек, тәжік, түрікмен, ұйғыр т. б. тілдеріне аударылған.
Объяснение: