Драма «Раскіданае гняздо» напісана ў 1913 г. Галоўнай тэмай з'яўляецца змаганне за зямлю і волю. Праз усю п'есу праходзіць тэма пошукаў народнага шчасця, праўды.Характары галоуных герояу драмы зусим розныя, у кожнага з герояу свая прауда. Лявон Зяблік, шукаў справядлівасці, але нічога не дабіўся. Даведзены да роспачы, Лявон Зяблік сканчвае жыццё самагубствам. Пасля смерці бацькі права на зямлю з новай сілай адстойвае яго старэйшы сын Сымон. У адрозненне ад бацькі, Сымон гнеўна пратэстуе супраць несправядлівасці. Ён уступав на шлях рэвалюцыйнай барацьбы.Ён вырашае шукаць прауду силай. Зоська — сястра Сымона — таксама імкнецца да лепшага жыцця, шукае праўду, але не можа знайсці яе, бо жыве ў казачным свеце. Яна личыць што прауду трэба шукаць у каханни.Панич шукау прауды у судзе, праз суд ён спрабавау сагнаць з зямли сялян. Данілка — падлетак, не па гадах разумны, разважлівы. Яго, як і Зоську, вабіць прыгожае, на працягу ўсёй п'есы ён майструе скрыпку. I калі бацька разбівае скрыпку, Сымон пагражае зрабіць новую. Ясна адно: без скрыпкі для Данілкі свет «не гучыць» — без музыкі няма гармоніі ў тым малым свеце, што яго акружае, як і ва ўсім Сусвеце. Шлях, абраны Данілкам, — гэта шлях музыкі, творцы. Жонка Лявона Марыля пасля смерці мужа яна ў роспачы, не ведае, дзе шукаць паратунку, як накарміць і абагрэць дзяцей. Спрабуе ўгаварыць Сымона пайсці на службу да паніча. Але Сымон адмаўляецца ад прапановы. Надзеі ж на дачку Зосю, Марыля не бачыць. Тлумачачы сваё трагічнае становішча воляю Бога, маці шые жабрацкія торбы. Я лічу, што адшукаць страчаную бацькаўшчьшу, вырвацца з-пад прыгнёту і ўціску, здабыць зямлю і волю можна толькі шляхам барацьбы, змагання — такая асноўная думка твора.
