"это была скорее беспорядочная куча хижин, нежели город. не имелось ясного центрального пункта; улицы разбегались вкривь и вкось; дома лепились кое‑как, без всякой симметрии, по местам теснясь друг к другу, по местам оставляя в промежутках огромные пустыри."
" улиц множество разбросанность обывательских "
жители города глупов зовутся глуповцами. они происходят от древнего народа "головотяпы", которые имели привычку ударяться ("тяпать") головой обо все, что им попадается на пути.
головотяпы нашли себе глупого князя, который согласился ими править. князь дал племени новое название "глуповцы" и основал город глупов. с этого момента началась глупова.
вся города глупов полна чудес и фантастических случаев:
"на это могу сказать одно: кто не верит в волшебные превращения, тот пусть не читает летописи глупова. чудес этого рода можно найти здесь даже более, чем нужно."
" города глупова прежде всего представляет собой мир чудес, отвергать который можно лишь тогда, когда отвергается существование чудес вообще."
францішак багушэвіч увайшоў у гісторыю беларускай літаратуры, усёй мастацкай культуры народа як першы нацыянальны паэт, які сярод пісьменнікаў 19 стагоддзя вызначыўся тым, што ўпершыню загаварыў пра існаванне беларускай нацыі, адзначаючы агульнасць мовы і псіхалагічнага складу народа. яго прадмова да выдадзенага за мяжой, у кракаве, паэтычнага зборніка «дудка беларуская» (1891) стала сваеасаблівым маніфестам нацыянальнага адраджэння.
цэнтральнымі тэмамі ў творчасці ф. багушэвіча з'яўляюцца тэмы народнай нядолі, радзімы, роднай мовы, паэта і паэзіі, крытыкі самадзяржаўя. аўтар вызначае ідэал чалавека («ахвяра»), да якога неабходна імкнуцца кожнаму сумленнаму чалавеку.
у сваіх творах паэт глядзіць на свет вачыма селяніна, выяўляе яго настроі і філасофію жыцця. да чытача аўтар звяртаўся ад імя селяніна мацея~бурачка або сымона рэўкі з-пад барысава.
тэма народнай нядолі, бяспраўя селяніна — асноўная ў творчасці пісьменніка.
ф. багушэвіч свядома гіізуе карціну бяспраўя і галечы, сацыяльнай няроўнасці, у якой жыве народ. гэтай мэце служыць прыём кантрасту, дзе ўлены малюнкі беднасці і галечы адных малюнкам багацця і раскошы іншых. у вершы «бог не роўна дзеле» паэт піша:
чым-то дзеіцца на свеце,
што не роўна дзеле бог?
адзін ходзе у саеце,
у золаце з плеч да ног,
а другому, каб прыкрыцца
хоць анучай — велькі труд;
весь, як рэшата, свіціцца,
адны латы, адзін бруд!
у творах ф. багушэвіча мы бачым глыбокі аналіз тых працэсаў, што адбываліся ў беларусі пры канцы xix ст.: узмацненне палітычнага і нацыянальнага ўціску з боку самадзяржаўя, паглыбленне сацыяльных канфліктаў і, з другога боку, абуджэнне народнай думкі, унутраная патрэба селяніна вырвацца са спрадвечнага кола прыніжанасці, сцвердзіць сябе як асобу.
герой верша «дурны мужык, як варона» ў, што ўсё ў свеце зроблена яго рукамі, але карыстацца вынікамі сваёй працы ён не мае магчымасці:
ці ж не дурань мужык гэта:
гарэ, сее усё лета,
а як прыйдуцца дажынкі,
няма збожжа ні асьмінкі
адсюль і рэфрэн верша, напоўнены горыччу і іроніяй:
дык крычыце ж, біце ў звона:
дурны мужык, як варона!
некаторыя паэтычныя творы ф. багушэвіча нагадваюць маналогі, як, напрыклад, «ахвяра», «не цурайся», «думка» і інш. у вершы «не цурайся» селянін звяртаецца да інтэлігента з просьбай не цурацца яго:
не цурайся мяне, панічок,
што далонь пакрываюць мазолі;
мазоль — працавітых значок,
не заразе цябе ён ніколі.
герой верша разумев, што яму не хапае ведаў, таму і просіць адукаванага чалавека падаць руку яму, «сляпому», і давесці да дарогі:
не блудзіў бы і я серад лому
i калючак, што раняць мне ногі!
як бачым, аўтар верша, падобна дэмакратам друй паловы xix ст., упэўнены ў тым, што праз асвеу можна змяніць становішча сялянства. адсюль і радкі ў творы аб тым, што непісьменнасць, неадукаванасць вядуць «да ад праўды адводзяць! »
героі вершаў ф. багушэвіча спрабуюць акрэсліць сваю нацыянальную сутнасць блізкімі па жыццёвым вопыце паняццямі: хата, зямля, родныя людзі. нацыянальнае ў свядомасці селяніна цесна звязана з рэлігійным, таму і пакутуе герой верша «хрэсьбіны мацюка», калі «хрысцілі» яго казакі. сябе мацей успрымае «тутэйшым», г. зн. уніятам, а гвалтоўнае перахрышчванне ў праваслаўе для яго — асабістая трагедыя.
такім чынам, героі вершаў ф. багушэвіча паступова пачынаюць сябе асобамі, імкнуцца «людзьмі звацца». асабліва ярка рост самасвядомасці народа мы бачым у паэме «кепска будзе! », дзе безыменны аліндарка набывае свае імя, вяртаецца ў свой родны свет.
гісторыя жыцця аліндаркі мае сімвалічны сэнс, таму што герой паэмы — тыповы прадстаўнік беларускага сялянства, прыніжанага і прыгнечанага. у творы аўтар свядома гіізуе нядолю народа, кіруючыся мастацкім , выказаным у вершы «мая дудка»:
глупов - это небольшой, провинциальный город:
"это была скорее беспорядочная куча хижин, нежели город. не имелось ясного центрального пункта; улицы разбегались вкривь и вкось; дома лепились кое‑как, без всякой симметрии, по местам теснясь друг к другу, по местам оставляя в промежутках огромные пустыри."
" улиц множество разбросанность обывательских "
жители города глупов зовутся глуповцами. они происходят от древнего народа "головотяпы", которые имели привычку ударяться ("тяпать") головой обо все, что им попадается на пути.
головотяпы нашли себе глупого князя, который согласился ими править. князь дал племени новое название "глуповцы" и основал город глупов. с этого момента началась глупова.
вся города глупов полна чудес и фантастических случаев:
"на это могу сказать одно: кто не верит в волшебные превращения, тот пусть не читает летописи глупова. чудес этого рода можно найти здесь даже более, чем нужно."
" города глупова прежде всего представляет собой мир чудес, отвергать который можно лишь тогда, когда отвергается существование чудес вообще."
францішак багушэвіч увайшоў у гісторыю беларускай літаратуры, усёй мастацкай культуры народа як першы нацыянальны паэт, які сярод пісьменнікаў 19 стагоддзя вызначыўся тым, што ўпершыню загаварыў пра існаванне беларускай нацыі, адзначаючы агульнасць мовы і псіхалагічнага складу народа. яго прадмова да выдадзенага за мяжой, у кракаве, паэтычнага зборніка «дудка беларуская» (1891) стала сваеасаблівым маніфестам нацыянальнага адраджэння.
цэнтральнымі тэмамі ў творчасці ф. багушэвіча з'яўляюцца тэмы народнай нядолі, радзімы, роднай мовы, паэта і паэзіі, крытыкі самадзяржаўя. аўтар вызначае ідэал чалавека («ахвяра»), да якога неабходна імкнуцца кожнаму сумленнаму чалавеку.
у сваіх творах паэт глядзіць на свет вачыма селяніна, выяўляе яго настроі і філасофію жыцця. да чытача аўтар звяртаўся ад імя селяніна мацея~бурачка або сымона рэўкі з-пад барысава.
тэма народнай нядолі, бяспраўя селяніна — асноўная ў творчасці пісьменніка.
ф. багушэвіч свядома гіізуе карціну бяспраўя і галечы, сацыяльнай няроўнасці, у якой жыве народ. гэтай мэце служыць прыём кантрасту, дзе ўлены малюнкі беднасці і галечы адных малюнкам багацця і раскошы іншых. у вершы «бог не роўна дзеле» паэт піша:
чым-то дзеіцца на свеце,
што не роўна дзеле бог?
адзін ходзе у саеце,
у золаце з плеч да ног,
а другому, каб прыкрыцца
хоць анучай — велькі труд;
весь, як рэшата, свіціцца,
адны латы, адзін бруд!
у творах ф. багушэвіча мы бачым глыбокі аналіз тых працэсаў, што адбываліся ў беларусі пры канцы xix ст.: узмацненне палітычнага і нацыянальнага ўціску з боку самадзяржаўя, паглыбленне сацыяльных канфліктаў і, з другога боку, абуджэнне народнай думкі, унутраная патрэба селяніна вырвацца са спрадвечнага кола прыніжанасці, сцвердзіць сябе як асобу.
герой верша «дурны мужык, як варона» ў, што ўсё ў свеце зроблена яго рукамі, але карыстацца вынікамі сваёй працы ён не мае магчымасці:
ці ж не дурань мужык гэта:
гарэ, сее усё лета,
а як прыйдуцца дажынкі,
няма збожжа ні асьмінкі
адсюль і рэфрэн верша, напоўнены горыччу і іроніяй:
дык крычыце ж, біце ў звона:
дурны мужык, як варона!
некаторыя паэтычныя творы ф. багушэвіча нагадваюць маналогі, як, напрыклад, «ахвяра», «не цурайся», «думка» і інш. у вершы «не цурайся» селянін звяртаецца да інтэлігента з просьбай не цурацца яго:
не цурайся мяне, панічок,
што далонь пакрываюць мазолі;
мазоль — працавітых значок,
не заразе цябе ён ніколі.
герой верша разумев, што яму не хапае ведаў, таму і просіць адукаванага чалавека падаць руку яму, «сляпому», і давесці да дарогі:
не блудзіў бы і я серад лому
i калючак, што раняць мне ногі!
як бачым, аўтар верша, падобна дэмакратам друй паловы xix ст., упэўнены ў тым, што праз асвеу можна змяніць становішча сялянства. адсюль і радкі ў творы аб тым, што непісьменнасць, неадукаванасць вядуць «да ад праўды адводзяць! »
героі вершаў ф. багушэвіча спрабуюць акрэсліць сваю нацыянальную сутнасць блізкімі па жыццёвым вопыце паняццямі: хата, зямля, родныя людзі. нацыянальнае ў свядомасці селяніна цесна звязана з рэлігійным, таму і пакутуе герой верша «хрэсьбіны мацюка», калі «хрысцілі» яго казакі. сябе мацей успрымае «тутэйшым», г. зн. уніятам, а гвалтоўнае перахрышчванне ў праваслаўе для яго — асабістая трагедыя.
такім чынам, героі вершаў ф. багушэвіча паступова пачынаюць сябе асобамі, імкнуцца «людзьмі звацца». асабліва ярка рост самасвядомасці народа мы бачым у паэме «кепска будзе! », дзе безыменны аліндарка набывае свае імя, вяртаецца ў свой родны свет.
гісторыя жыцця аліндаркі мае сімвалічны сэнс, таму што герой паэмы — тыповы прадстаўнік беларускага сялянства, прыніжанага і прыгнечанага. у творы аўтар свядома гіізуе нядолю народа, кіруючыся мастацкім , выказаным у вершы «мая дудка»: