6. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў абавязкова ставіцца
працяжнік:
1) Беларуская народная творчасць _ гэта паэма народа, люстра яго
душы.
2) Лічыцца, што пасля мовы адзенне _ найважнейшая этнічная
прымета народа.
3) Вада ў моры _ як шкло, аж відаць на дне пясок.
4) Увосень ночы _ доўгія.
5) Маѐ вялікае жаданне _ ва ўсім будзѐнным бачыць урачыстасць.
7. Адзначце сказы, у якіх правільна падкрэслены галоўныя члены сказа:
1) Нашы дзяды і бацькі ўмелі шанаваць хлеб.
2) Язэп Драздовіч – постаць незвычайная ў гісторыі мастацтва.
3) І расказаў дзед Талаш пра свае прыгоды.
4) На той хутар начальнік з байцамі трапіў другі раз.
5) У паветры сыра.
8. Адзначце сказы з недапасаванымі азначэннямі:
1) Пасля пацягнуўся поплаў з празрыстаю сінізною далечы.
2) Паляванне на грыбы – прыемнае правядзенне часу.
3) Прайшлі цѐплыя дажджы, сонца дорыць зямлі невычарпальную
ласку.
4) Жаданне пайсці на рыбалку не пакідала да самага вечара.
5) Тонкія серабрыстыя валаконцы асядаюць на зямлю.
9. Вызначце від выказніка ў сказе: То там, то тут былі бачны зубры дзеяслоўны;
2) састаўны дзеяслоўны;
3) састаўны іменны.
10. Адзначце сказы, у якіх выказнік ужыты ў няправільнай форме:
1) Усе прысутныя бачылі, што старшыня нечым усхваляваны.
2) Тры высокія дубы ўзвышалася над хатай.
3) Частка студэнтаў адмовілася ад экскурсіі.
4) Мала хто з прысутных падтрымалі дырэктара.
5) Пяцѐра малых сядзела на беразе рэчкі.
Віхор наляцеў на ліпку. Дрэва густа зашумела. На зямлю пасыпалася насенне. Вецер падхапіў адно зярнятка і панёс над зямлёю. Потым віхор сціх. Зярнятка апусцілася на зямлю. Яно схавалася ў шчылінцы, заснула да вясны.
2. Дзейнік і выказнік у кожным сказе (па нумары).Вецер - дзейнік; наляцеў - выказнік.Дрэва - дзейнік; зашумела - выказнік.Насенне - дзейнік; пасыпалася - выказнік.Вецер - дзейнік; падхапіў - выказнік.Віхор - дзейнік; сціх - выказнік.Зярнятка - дзейнік; апусцілася - выказнік.Яно - дзейнік; схавалася, заснула - выказнік.
3. Склоны назоўнікаў у дужках.
ПАМЯТКА
Назоўны склон (хто? што?)
Родны склон (каго? чаго? адкуль? дзе? куды?)
Давальны склон (каму? чаму? куды?)
Вінавальны склон (каго? што? куды? калі?)
Творны склон (кім? чым? дзе? калі?)
Месны склон (аб кім? аб чым? дзе?)
Наляцеў [на што? куды?] на ліпку - Вінавальны склон
Пасыпалася [на што? куды?] на зямлю - Вінавальны склон
Панёс [над чым? дзе?] над зямлёю - Творны склон
Апусцілася [на што? куды?] на зямлю - Вінавальны склон
Схавалася [у чым? дзе?] ў шчылінцы - Творны склон
Заснула [да чаго?] да вясны - Родны склон
Среди друзей зашёл разговор о том, что «для личного совершенствования необходимо прежде изменить условия, среди которых живут люди». Всеми уважаемый Иван Васильевич рассказал историю, которая в корне изменила его жизнь.
Тогда он был молод и сильно влюблён в восемнадцатилетнюю Вареньку, красивую, высокую и грациозную девушку. Это было во времена, когда рассказчик учился в провинциальном университете, и главное его удовольствие составляли балы и вечера.В последний день масленицы бал давал губернский предводитель. Иван Васильевич «был пьян любовью» и танцевал только с Варенькой. Там же был и её отец, полковник Пётр Владиславич — «красивый, статный и свежий старик». После обеда хозяйка уговорила его пройтись один тур мазурки в паре с дочерью. Весь зал был в восторге от этой пары, а Иван Васильевич проникся к варенькиному отцу восторженно-нежным чувством.
В ту ночь Ивану Васильевичу не спалось, и он пошёл бродить по городу. Ноги сами принесли его к дому Вареньки. В конце поля, где стоял её дом, он увидел какую-то толпу, но, подойдя ближе, увидел, что это прогоняли сквозь строй татарина-дезертира. Пётр Владиславич шёл рядом и бдительно следил, чтобы солдаты как следует опускали палку на красную спину наказываемого, а увидев Ивана Васильевича, сделал вид, что они не знакомы.
Рассказчик никак не мог понять, хорошо или дурно то, что он видел: «Если это делалось с такой уверенностью и признавалось всеми необходимым, стало быть, они знали что-то такое, чего я не знал». Но так и не узнав этого, он не мог поступить ни на военную, ни на какую бы ни было другую службу.
С тех пор каждый раз при виде хорошенького личика Вареньки ему вспоминалось то утро, и «любовь так и сошла на нет».