Капозиция к стиху Аркадзь Куляшова "Маці"

лексический разбор является одним из самых тяжёлых факультативных видов разбора для школьной практики. лексический разбор слова должен проводиться при лингвистических слов, словаря, словаря синонимов, антонимов, омонимов; фразеологического словаря языка и не только .

схема лексического разбора слова:

определите лексическое значение слова в контексте.

если слово многозначно, укажите другие его значения (при необходимости можно пользоваться толковым словарём языка).

установите тип лексического значения в данном контексте: а) прямое; б) переносное.

если значение переносное, охарактеризуйте вид переносного значения.

постройте синонимический ряд для слова в данном значении.

подберите антонимическую пару к данному слову.

определите, является данное слово исконно или заимствовано из другого языка.

установите принадлежность анализируемого слова к общеупотребительной лексике или лексике, ограниченной в употреблении.

определите, является ли слово устаревшим.

укажите, входит ли данное слово в состав фразеологизмов.

синтаксис

Цiхан пратасаiцкi i iван лiпскi -людзi духоуна аблiнаваныя. яны нецiкавыя i як чалавечыя iндывiдуальнасцi. у iх характарыстыках падкрэслена адно: яны упарта трымаюцца за шляхецтва, нават ставяць пад пагрозу шчасце сваiх дзяцей грышкi i марысi. больш разнабакова паказаны харытон куторга. гэта бывалы, нават "пiсьменны чалавек". ён не пачуцця гумару, досцiпу. куторга выдае сябе за чалавека свецкага з далiкатнымi манерамi. ён пры сустрэчы з жанчынамi цалуе iм ручкi, умее спяваць любоуныя рамансы, хiтрэйшы за астатнiх. маючы 60-i гадовы, ён сватаецца да 17-гадовай марысi, згаджаецца нават "крыва прысягнуць” лiпскага, каб пратасавiцкiя аддалi за яго дачку. але стары залетнiк трапляе у недарэчнае становiшча. яго заляцаннi з пагардай адхiляе марыся.  кручкоу, якi прыязджае на разгляд справы лiпскага i пратасавiцкага, паводзiць сабе нахабным чынам, дзейнiчае ад iмя "найяснейшай кароны", увесь час спасылаючыся на "усемiлайсцiвейшыя царскiя указы". паводзiны кручкова сярод шляхты -- з'едлiвая пародыя на правасуддзе. не паспеу ён пачаць "разбiрацельства", а ужо гучыць яго загад, каб шляхта несла хабар. кручкоу добра ведае натуру цемнай шляхты i упэунены, што кожны вытрасе кашалёк, каб не быць бiтым лазой. нахабству i цынiзму кручкова няма межау. ён так вольна адчувае сябе сярод цемнай, запалоханай яго прыгаворамi i штрафамi шляхты што не лiчыць патрэбным захоуваць нават знешнюю форму правасуддзя. ён аб'яуляе вiнаватым тых, хто нi якiх адносiн да справы не мае.  у знешнiм аблiччы кручкова вiдаць камiчнае завастрэнне. аутар звяртае увагу на яго доугiя вусы. кручкоу -- вобраз гратэскавы . у iм сабрана самае характэрнае для царскага чыноунiцтва. марцiнкевiч сiмпатызуе асобным прадстаунiкам шляхты -- якiя менш "хварэюць на шляхецтва". гэта грышка i марыся. вышэй за усе яны ставяць свае шчасце, свае пачуццi. грышка i марыся – станоучыя героi камедыi. яны пратэстуюць устарэлых поглядау i звычаяу. маладыя людзi успрымаюць недарэчнасць старых саслоуных традыцый не столькi разумам колькi сэрцам. яны яшчэ не узнiмаюцца да усвядомленага пратэсту аджыушых форм жыцця. свае шчасце хочуць уладзiць з дапамогай станавого прыстава якога задобрываюць хабарам.  мова персанажа п'есы вельмi разнастайная. напрыклад, мова кручкрва не звычайная таму, што ён карыстаецца выразамi, запазычанымi з судовых дакументау: "лiчнасць падвергнецца апаснасцi", "гэта угалоунае прыступленне, сiбiрам пахне” i г. д. у мове куторгi нямала трапных выказванняу, ён часта ужывае народныя прыказкi i прымаукi: "не цяпер, то у чацвер", "як чорта з ", "даганяючы не нацалуешся". цiхан пратасавiцкi, дык той зусiм грубым чалавекам здаецца, калi гаворыць свае любiмыя словы: "хрэн табе у вочы", "чортау сына” (пра грiшку) , "сабака” (пра лiпскага) . разам з тым, мова шляхты вельмi багатая на вострыя i дасцiпныя народныя вобразы: "здаровы, як рыжыкi баровы". праз мову драматург перадае iх характары i настрой. калi узлаваны i занiжаны кручкова пратасавiцкi пачынае гаварыць са сваёй жонкай цi дачкой, то мова яго становiцца грубай i рэзкай, але яна становiцца лаготнай i льсцiвай, калi яму даводзiцца гаварыць з "найяснейшай каронай” кручковым. а з такiмi "далiкатнымi людзьмi", як куторга, пратасавiцкi стараецца гаварыць шляхецкай далiкатнай мовай, якой, на яго думку, належыць гаварыць людзям шляхетскага стану.