Плачка — гэта жанчына ў белым, якую ведалі ў асноўным на паўночнай і паўночна-заходняй Беларусі. З’яўляецца яна ў закінутых, разбураных месцах і будынках. (Старыя дамы без вокнаў і дзвярэй, разваліны замкаў, закінутыя могілкі). Бачаць яе звычайна пасля заходу сонца, у прыцемках. Яна сядае каля парога і плача пра свой лёс. Кажуць, плакала яна так шчыра, што ад іх неба нават ноччу раптам асвятлялася і станавілася светла як днём, а ўсе дзённыя птушкі і звяры прачыналіся.Тлумачылі Плачку па рознаму. Некаторыя лічылі, што яна прадказвае розныя няшчасці, хтосьці думаў, што гэта прывід жанчыны, аплаквае сваіх дзяцей.Мяркуецца, што ў вобразе Плачки аб’яднана адразу некалькі сюжэтаў і міфаў. Па-першае, гэта распаўсюджаная на Беларусі вера ў тое, што людзям, якія жылі на гэтым свеце па сумленні, Бог дазваляе прыходзіць да сваіх сваякоў і папярэджваць іх аб бедах, даваць парады, а то — і пакарміць немаўля.Па-другое, Плачку ўвязваюць з выявай наогул усіх выпадкова загінулых і не пахаваных як след, з захаваннем звычаяў.Па-трэцяе, Плачку часта звязваюць з скарбамі. Ёсць шмат паданняў, у якіх яна адсыпаўся жабраку жменьку медзі, якая потым ператвараецца ў дарагія старадаўнія срэбныя манеты.
Успамін пра старажытных рыцараў, пенкных паненак, мужных князёў надае гэтаму твору асобае патрыятычнае гучанне. Здаецца, мы апынуліся ў той краіне, якую чалавек можа толькі ўяўляць. Уяўляеш сябе прыгажуняй-паненкай, ці мужным рыцарам, які можа пабудаваць дом, выгадаваць дзіця ці дастаць зорку з неба. Сюжэтную аснову твора складаюць факты з гісторыі Вялікага княства Літоўскага, калі ішло змаганне нашых продкаў з тэўтонцамі. У тэксце дзейнічаюць рэальныя гістарычныя асобы, напрыклад, Вітаўт, аднак імёны галоўных герояў прыдуманы аўтарам. Сутыкаюцца дзве процлеглыя пазіцыі: эгаістычнага князя Літавора і яго памочніка, высакароднага Рымвіда. Гражына- маладая жонка навагрудскага князя Літавора. У экстрымальнай сітуацыі княжна пераапранецца ў вопратку свайго мужа, каб уратаваць свой родны край ад тэўтонцаў. Цаной уласнага жыцця яна ратуе радзіму ад ворагаў
