nebeca

15.07.2022 10:33 •  Другие предметы

Қазақтың халықтық зергерлік өнері ұлттық мәдениет тарихынан ерекше орын алады. Зергерлік өнердің жасалу ерекшелігіне тән кәсіптік мінездемесі бар. Қазақ зергерлері көбінесе жеке-дара жұмыс істеп, жасалу жолын, қыр-сырын ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп отырған. Зергерлер заттарға өте үлкен әсемдік беру үшін көбінесе алтынды, күмісті пайдаланған. Әйелдердің әшекейлері, киім-кешекке тағатын түрлі сәндік бұйымдар, ас-су жабдықтары, жиһаздар, ыдыс-аяқтар, теріден, ағаштан жасалған ыдыстар, музыкалық аспаптар, қару-жарақтар, ат-тұрман әбзелдері секілді дүниелердің барлығын қолөнершілер жасап отырған.
Солардың бірі – мойынға тағып жүретін әшекейдің бір түрі саналатын тұмарша. Оны шебер зергерлер күмістен не бұрыштап, не жұмыр түтікше тәрізді етіп жасайды және мойынға іліп жүретін әсем шынжыр бау тағады. Іші қуыс болады, дұға, құпия хаттары сақталады. Тұмар – қазақ халқының ежелден зиянды тылсым күштерден, тіл-көзден сақтайды деп сенген бұйымы.
Тұмар – Түркі халықтарының дәстүріндегі туған жерді қадірлеп, қастерлеуден шыққан сенім

Мәтінде кездесетін сөздерді белгілеңіз. А) мұражай, халық, әдемі, қымбат,
В) зергер, тұмар, аспап, ат-тұрман
С) білім, еңбек, дамиды, сақина,
Д) алқа, сырға, білезік, шашбау [1]

Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз.
А) Қазақтың зергерлік өнері
В) Қазақтың атақты зергерлері
С) Ұлттық мұражай
Д) Қолөнершілер жарысы

Тыңдалым мәтіні мазмұны бойынша 1 «шын» ақпаратты белгілеңіз.

Мәтіндегі ақпараттар
Шын
Жалған
А
Мен кеше қолөнер мұражайына бардым.

В
Жүзік - зергерлік бұйымдардың бірі.

C
Тұмар - қазақ халқының ежелден зиянды тылсым күштерден, тіл-көзден сақтайды деп сенген бұйымы
: Тыңдалым мәтіні мазмұны бойынша 1 «шын» ақпаратты белгілеңіз.

Мәтіндегі ақпараттар
Шын
Жалған
А
Мен кеше қолөнер мұражайына бардым.

В
Жүзік - зергерлік бұйымдардың бірі.

C
Тұмар - қазақ халқының ежелден зиянды тылсым күштерден, тіл-көзден сақтайды деп сенген бұйымы
Бос орынға қажетті сөзді қойып сөйлемді толықтырыңыз.
/анасынан қызына, адамдарға, ұрпақтан-ұрпаққа /

Қазақ зергерлері көбінесе жеке-дара жұмыс істеп, жасалу жолын, қыр-сырын жеткізіп отырған
Сұраққа толық жауап беріңіз.
Зергерлік бұйымдарға нелер жатады?

[1]

[3]

[1]

[2]

2-тапсырма
Қазақстанның жер қойнауында әлемдегі табиғи қазба байлықтарының барлық түрі кездеседі. Қазақстандағы Тянь-Шань тауының Хан Тәңірі шыңы. Оның биіктігі - 6996 метр. Республиканың ең көрікті жерлерінің бірі Қарқаралы. Қарқаралы Қарағанды облысына қарайды. Қарқаралы көрікті де әдемі жер. Орманды, тоғайлы жер. Қаланы орман, тоғай қоршап тұрады. Тоғай ішінің ауасы мен жемісі адамға шипа. Сондықтан да бірнеше демалыс орындары, санаторий салынған. Олардың іші таза, жарық, кең, биік. Бұл демалыс орындары мен санаториге жылына жүздеген адамдар келіп дем алады, емделеді.
Қазақстан территориясының ауқымдығына қарай ауа райы да әр түрлі. Табиғаттың әсемдігін көріп, сүйе білетін адам, оны қорғаудың қажеттігін сезініп, түсінеді. Қоғамның материалдық және рухани байлықтарының қайнар көзі –табиғат. Табиғаты әсем сұлу қалалардың қатарына Алматы қаласын жатқызуға болады. Алматы - Алатаудың қасында орналасқан. Алатау - биік, әдемі тау. Алатауда Медеу спорт кешені бар. Халық әр жексенбіде Медеуге барып демалды. Оқушылар, студенттер Медеуге көп барады. Медеуге үлкен кісілер де, сырттан келген қонақтар да барды. Алатаудың басында қасы-жазы қар жатады.

Берілген тұжырымдардан бір «жалған» ақпаратты анықтаңыз.

Тұжырым
Шын
Жалған
А
Қазақстандағы Тянь-Шань тауының Хан Тәңірі шыңы.
Оның биіктігі - 6995 метр.

В
Алматы - Алатаудың қасында орналасқан

С
Алатауда Медеу спорт кешені бар.
2-3. Мәтіннен берілген сөздердің антоним, синонимдерін табыңыз. жарық (антоним) -
шипа (синоним) -

[1]
[1]

Сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша рет-ретімен орналастырыңыз (1, 2, 3).

Мәтіндегі ақпараттар
Реті
Алатаудың басында қасы-жазы қар жатады.

Қазақстанның жер қойнауында әлемдегі табиғи қазба байлықтарының барлық түрі кездеседі.

Олардың іші таза, жарық, кең, биік.

[3]
Сұраққа толық жауап беріңіз.
Алатау тауының қасында қандай қала орналасқан?

[2]​