Бекініс, қорған, қамал — тұрақты әскері, қару-жарағы бар, қажетті азық-түлік, т.б. нәрселермен қамтамасыз етілген, әскери-стратегиялық тұрғыдан маңызды, жау қоршауында қалған жағдайда ұзақ уақыт қарсыласуға мүмкіндігі мол әскери тұрақ. Ол теңіз (теңіз жағалауы) Бекінісі және құрлықтық Бекініс болып бөлінеді. Теңіз (теңіз жағалауы) Бекінісі әскери флот күштерінің шұғыл әрекет тірегі ретінде қызмет етеді. Мұндай Бекіністер құрамында теңізге, ішкі рейдтерге шығуға оңтайлы бірнеше (жабық) аралдар, сондай-ақ, қорғанысқа, кемелер мен қайықтарды жөндеуге, жабдықтауға қажетті құралдар болады. Теңіз жағалауында Бекіністік құрылыстар жүргізу, қорғану туралы алғашқы жазба деректер Филон Византийский (б.з.б. 3 ғ.), Витрувий (б.з.б. 1 ғ.), Аполлодар (2 ғ.), Вегеция (4 ғасырдың соңы — 5 ғасырдың бас кезі) еңбектерінде кездеседі. Құрлықтық Бекініс алғашында топырақ үйіндісімен, таспен, ағашпен, т.б. материалдармен қоршалған елді мекен түрінде болды. Ал көшпелілер әскерлері жылжымалы Бекіністер құру әдістерін қолданған. Кейін қалалық мәдениеттің өркендеуіне байланысты қорғаныс құрылыстары бар Бекіністер, қамалдар салына бастады. Мұндай елді мекенді, қамалдарды қорғау тұрғындардың өз күшімен жүзеге асырылған. Ертедегі мемлекеттер мен қалаларда әскер пайда болып, құрылыс өнерінің дамуы мен арзан жұмыс қолдарының (құлдар) көбеюіне байланысты көне қалалар айналасы мұнаралы қабырғалармен, ормен қоршалатын болды. Мысалы, парсылар астанасы Сузы үш қатар мұнаралы қабырғалармен қоршалған. Орта Азия мен көне Қазақстан жерінде де мұндай көп қатарлы Бекіністер аз болмаған. Олардың орындары ондап саналады. Б.з-дың алғашқы ғасырларында Сырдың оң жағасынан бой көтерген Сауран қаласының да бірнеше бекініс қабырғалары болған. Бекіністің сыртқы қоршауы құлаған жағдайда, ең соңғы кедергі есебіндегі тірек-қорғаны — цитаделі (гректерде — акрополь, римдіктерде — капитолий) салынған. Үлкен аумақты ел шетінен қорғауға арналған шекаралық Бекіністер Қытайда (Ұлы Қытай қорғаны), Мысырда, Ассирияда, Вавилонда, Иранда, Римде, т.б. елдерде қолданылған. Орта ғасырларда Батыс Еуропада ірі жер иелерінің қорған-сарайлары (замоктар), қорғандары күшейтілген қарулы әскері бар қалалар мен монастырьлар түріндегі Бекіністер пайда болды. Қорған-сарайлар ірі жер иелерінің тұрғын жайы мен қол астындағы халықтан алым-салық жинау, ұрыс қимылдарын жүргізу мақсатында жасақталған қарулы әскері орналасатын тұрақ қызметін атқарды. 13 — 14 ғасырларда тек Францияда ғана 50 мыңға жуық қорған-сарайлар, қарулы әскері бар қалалар мен монастырьлар болды. Оқ-дәрімен атылатын қарулардың пайда болуына байланысты (18 — 19 ғасырлардан бастап) теңіз жағалауындағы Бекініс қабырғаларының алдыңғы жағынан қосымша форттар салына бастады. 19 ғасырдың аяғында Бекініс құрылысына бетон және оқ өтпейтін құрылымдар қолданылатын болды. 1-дүниежүзілік соғыс қарсаңында Еуропа территориясында әр түрлі дәрежедегі 150-ден астам Бекініс болды. Қару-жарақтар мен әскердің Бекіністерге топталуы қарсыластарға артиллериядан бастырмалата соққы беру арқылы бас көтертпей тастауына мүмкіндік беретін. Сондықтан, қарулы күштерді әр жерге бөліп орналастыру қажеттігі туындады. 1-дүниежүзілік соғыстан кейін Бекіністер орнына әскери шептер өмірге келді.[1]
Астрономия, физика Николай Коперник (1473-1543) – первооткрыватель гелиоцентрического строения мира, совершивший переворот в области естествознания и опровергнувший принятое много веков учение о том, что Земля – центр Вселенной. Он первый объяснил, что небесные светила видятся в движении потому, что Земля вращается вокруг своей оси и вокруг Солнца и что то же самое происходит с другими планетами. Его книга «Об обращениях небесных сфер», написанная в 1543 г., была запрещена католической церковью больше двухсот лет после ее создания (1616 – 1828). Галилео Галилей (1564-1642) – итальянский ученый, вошедший в историю как великий физик и астроном, продолжатель дела Коперника и борец против схоластики. Он подверг критике учение Аристотеля, заложил фундаментальные основы современной механики. К его заслугам в области развития физики относятся: идея относительности движения, установление законов инерции тела в свободном падении и в движении по наклонной поверхности, а также идея сложения движений. Он же сделал открытие изохронности колебаний маятника и первым изучил прочность балок. Как астроном и физик он создал телескоп с увеличением в 32 раза, увидел горы на Луне, четыре спутника Юпитера, пятна на Солнце, фазы планеты Венеры. Как активный защитник гелиоцентрической системы мира Галилей был судим инквизицией (1633г.), которая вынудила его отказаться от учения Николая Коперника и до смерти жить в качестве узника инквизиции близ Флоренции на вилле Арчетри. Химия Заниматься этой наукой в средние века побудили ученых-алхимиков поиски «философского камня», при которого можно, якобы, создавать чистое золото. Даже авторитетные ученые (Авиценна, Лейбниц, Бэкон, Спиноза и др.) верили в это. Голландский естествоиспытатель Гельмонт (1579 – 1644), занимавшийся в основном ятрохимией – наукой, которая рассматривала болезни как сбой химического равновесия в организме и поиском химический средств лечения, и тот упоминает в своих научных трудах «философский камень», который даже несколько раз попадал ему в руки в виде порошка шафранового цвета. Якобы Гельмонту в результате опыта удалось при этого порошка ртути получить золото. Биология, медицина Церковь в средние века запрещала изучение анатомии человека. Но ученые и художники изыскивали подпольные чтобы делать это. Микеланджело (1475-1564), например, тайно вскрывал трупы умерших бродяг, чтобы его скульптуры и картины были достоверными. Естествоиспытатели искали средства борьбы с эпидемиями, которые истребляли миллионы людей в средние века, изучали химию и биологию, чтобы научиться бороться с болезнями. Самым выдающимся ученым средневековья был Ибн-Сина (Авиценна), живший в Азии, но трактаты которого были широко известны и в Европе, а его книга «Канон врачебной науки» была много веков настольной книгой всех европейских врачей, в том числе и в эпоху средневековья. Позже английский врачУильям Гарвей (1578 – 1657) сделал открытие, о котором не подозревали ни древнегреческий врач Гален, ни древнеримский ученый Аристотель, сильно интересовавшийся медициной. Уильям Гарвей открыл функцию сердца и циркуляцию крови в организме, что совершило переворот в базовых понятиях о том, как функционирует человеческое тело.
