1-тапсырма. Кесте бойынша әңгіме тақырыбы мен идеясын ашыңыз. Әңгіменің тақырыбы Әңгіменің идеясы | Көтерілген мәселе Бүгінгі өмірмен байланыс "анасын сағынған бала"
Қызыл кітап[1]-халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабы” — халықаралық дәрежедегі құжат.

сапсан.
Қызыл кітапқа сирек кездесетін, жылдан жылға азайып не жойылып бара жатқан, сондықтан да айрықша қорғауды қажет ететін жануарлар мен өсімдіктердің түрлері тіркеледі. Жануарларды халықаралық дәрежеде қорғау мәселесі 20 ғасырдың бас кезінде қолға алынды. 1902 ж. Париж қаласында алғаш рет Құстарды қорғаудың халықаралық конвенциясына қол қойылды. 1948 ж. ЮНЕСКО-ның жанынан Халықаралық табиғат қорғау одағы ұйымдастырылды. Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл кітапбы 1966 ж. тұңғыш рет 2 том болып шықты. Оның 1-томында сүтқоректілердің 211 түрі, 2-томына құстардың 312 түрі туралы деректер берілді. Бұл кітап күнтізбе парақтары тәрізді арнайы жасалды, түрлер 4 категорияға топтастырылды. 1966 — 71 ж. Қызыл кітапқа тіркелетін түрлер туралы мәліметтер қайта толықтырылып, 2-басылымы, 1972 ж. 3-басылымы жарияланды. 1978 — 80 ж. 4-басылымы 5 том болып жарық көрді. Оның 1-томы сүтқоректілерге арналып, оған сүтқоректілердің 226 түрі мен 79 түр тармағы, 2-томында құстардың 181 түрі мен 77 түр тармағы, 3-томында қосмекенділердің 41 және бауырымен жорғалаушылардың 105 түрі, 4-том балықтарға арналып, балықтардың 194 түрі, ал 5-томы жоғары сатыдағы өсімдіктердің түрлеріне арналып, 25000 түрі тіркелді. 1980 жылдары бұрынғы томдар негізінде “Қызыл кітап” қайта шыға бастады. 1983 ж. шыққан Қызыл кітапта омыртқасыз жануарлар туралы мол мәлімет берілген. Жойылу қаупі төнген түрлерді сақтап қалу үшін оларды зоологиялық парктерде қолдан өсіріп, көбейту шаралары қолға алынған. Соның нәтижесінде соңғы Қызыл кітапқа тіркелген сүтқоректілердің 97, құстардың 39, қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылардың 37 түрі дүниежүзілік зоологиялық парктерде қолдан көбейтілген. Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл кітабын шығаруға Құстарды қорғау жөніндегі халықаралық кеңес, Су құстарын зерттейтін халықаралық бюро, Жануарларды қорғау жөніндегі бүкіләлемдік федерация, т.б. ұйымдар қатысады. Қызыл кітап табиғат қорғаудың негізгі іргетасы, экологиялық білім мен тәрбие берудің қайнар көзі болып саналады.
Алия Махсутовна Юсу́пова (каз. Әлия Махсұтқызы Жүсіпова; род.15 мая 1984, Шымкент, КазССР) — казахстанская спортсменка. Выступала за сборную Казахстана, представляла художественную гимнастику в индивидуальных упражнениях. Участница двух летних Олимпиад — в Афинах (2004) и Пекине (2008). Тренировалась в России по приглашениюИрины Александровны Винер[1]. Алия — абсолютная чемпионка Казахстана 2000—2009 годов. Многократная чемпионка Азии. Победительница Азиатских игр 2006 года в Дохе и вице-чемпионка Азиатских игр в Пусане в 2002 году. В 2005 году выступила на Всемирных играх в Дуйсбурге, где заняла второе место в упражнении с булавами, а также пятое место — со скакалкой и мячом, и шестое — с лентой[2]. Алия — призёр трёх Универсиад: в Измире в 2005 году она завоевала «бронзу» в финале упражнения с мячом[3], в Бангкокев 2007 году — «бронзу» за булавы[4] и в Белграде в 2009 году — две бронзовые медали (за многоборье и упражнение с обручем)[5][6]. На чемпионатах мира, начиная со своего дебюта в 2001 году в Мадриде, Алия стабильно входила в десятку лучших гимнасток планеты по результатам многоборья. В 2001 году она заняла восьмую строчку в финале многоборья, в 2003 году в Будапеште и в 2005 году в Баку — седьмую, в 2007 году в Патрах — шестую. На последнем для неё мировом первенстве в 2009 году в Мие Юсупова стала одиннадцатой. На Олимпийских играх в Афинах она квалификацию пятой. В финале она закончила выступления на четвёртом месте с общей суммой 103.975 (обруч 25.500, мяч 26.600, булавы 26.325, лента 25.550). НаОлимпийских играх в Пекине показала пятый результат в финале многоборья с общей суммой 69.800 (скакалка 17.825, обруч 17.625, булавы 17.650, лента 16.700). 12 декабря 2009 года вышла замуж за Альтаева Нуржана Бауыржановича. Её муж — юрист по специальности, возглавляет управление промышленности и предпринимательства Южно-Казахстанской области. У них есть дочь Амина (род. 2010)[7] и сын Нурали (род. 2012)[8]. После завершения гимнастической карьеры Алия занялась тренерской деятельностью, открыв школу художественной гимнастики в Шымкенте.
Қызыл кітап[1]-халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабы” — халықаралық дәрежедегі құжат.

сапсан.
Қызыл кітапқа сирек кездесетін, жылдан жылға азайып не жойылып бара жатқан, сондықтан да айрықша қорғауды қажет ететін жануарлар мен өсімдіктердің түрлері тіркеледі. Жануарларды халықаралық дәрежеде қорғау мәселесі 20 ғасырдың бас кезінде қолға алынды. 1902 ж. Париж қаласында алғаш рет Құстарды қорғаудың халықаралық конвенциясына қол қойылды. 1948 ж. ЮНЕСКО-ның жанынан Халықаралық табиғат қорғау одағы ұйымдастырылды. Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл кітапбы 1966 ж. тұңғыш рет 2 том болып шықты. Оның 1-томында сүтқоректілердің 211 түрі, 2-томына құстардың 312 түрі туралы деректер берілді. Бұл кітап күнтізбе парақтары тәрізді арнайы жасалды, түрлер 4 категорияға топтастырылды. 1966 — 71 ж. Қызыл кітапқа тіркелетін түрлер туралы мәліметтер қайта толықтырылып, 2-басылымы, 1972 ж. 3-басылымы жарияланды. 1978 — 80 ж. 4-басылымы 5 том болып жарық көрді. Оның 1-томы сүтқоректілерге арналып, оған сүтқоректілердің 226 түрі мен 79 түр тармағы, 2-томында құстардың 181 түрі мен 77 түр тармағы, 3-томында қосмекенділердің 41 және бауырымен жорғалаушылардың 105 түрі, 4-том балықтарға арналып, балықтардың 194 түрі, ал 5-томы жоғары сатыдағы өсімдіктердің түрлеріне арналып, 25000 түрі тіркелді. 1980 жылдары бұрынғы томдар негізінде “Қызыл кітап” қайта шыға бастады. 1983 ж. шыққан Қызыл кітапта омыртқасыз жануарлар туралы мол мәлімет берілген. Жойылу қаупі төнген түрлерді сақтап қалу үшін оларды зоологиялық парктерде қолдан өсіріп, көбейту шаралары қолға алынған. Соның нәтижесінде соңғы Қызыл кітапқа тіркелген сүтқоректілердің 97, құстардың 39, қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылардың 37 түрі дүниежүзілік зоологиялық парктерде қолдан көбейтілген. Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл кітабын шығаруға Құстарды қорғау жөніндегі халықаралық кеңес, Су құстарын зерттейтін халықаралық бюро, Жануарларды қорғау жөніндегі бүкіләлемдік федерация, т.б. ұйымдар қатысады. Қызыл кітап табиғат қорғаудың негізгі іргетасы, экологиялық білім мен тәрбие берудің қайнар көзі болып саналады.