1-тапсырма. Мәтінді оқыңдар. Бала күнімде отбасы жағдайымыз тым төмен болды. Кедейліктің
тақсіреті маған сезілмесе де, шешеме қатты батты. Киер киім, ішер
асқа жарымай жүргенде ол үнемі өз ыдысындағы несібесін маған
бөліп беретін еді. «Құлыным жей ғой, менің қарным ашқан жоқ», –
дейтін. Бұл оның үнемі айтатын жалған сөзі еді.
Ержете бастаған шағымда базардағы қымбат зат немесе дәру-
мендер алып беруге шешемнің ақшасы жетпейтін. Үнемі жақын
мандағы өзеннен балық аулап келетін. Мен балық етін жеп,
сорпасын ішіп отырған сәттерімде ол үнемі үстел шетінде балық
сүйегін мүжіп отыратын. Анам қайнатқан балық сорпасының дәмі
өлі күнге таңдайымда. Үнемі шынысына ет салып берсем: «Өзің
жей ғой, білесің ғой мен балық етін ұнатпаймын», - деп қайтадан
өз ыдысыма салып қоятын. Бұл оның екінші жалған сөзі болатын.
Орта мектепте оқып жүрген кезімде менің оқу және киіміме
кететін қаражатымды қамдау үшін үнемі түні бойы мардымсыз ақша
үшін тігіншілікпен айналысатын. Түн ортасында оянсам, бүкшиіп
киім тігіп отырған анамды көретінмін. «Шеше, ұйықтаңызшы,
таңертең тағы жұмысқа барасыз», - десем: «Ұйықтай бер, құлыным,
ұйқым келмеді», дейтін еді. Ал бұл сәтте таң ағаруға жақын
қалғанын іштей сезіп жататын едім. Бұл оның үшінші жалған сөзі
еді.
Жоғары оқу орнына емтихан тапсыратын күні мектеп қақпасының
алдында, шақырайған күннің астында мені күтіп тұрған анамды
көрдім. Өзге ата-аналар секілді дүкеннен салқын су алуға ақшасы
жоқ шешем маған қант қосылған қара шай алып келіпті. Үш сағат
бойына мені күтіп тұрған байғұс шешемнің ерні кеберсiп кетсе де, өлі
нәр татпағанын білдім. «Өзіңіз ішіңіз», - деп ұсынып ем, «Жаңа ғана
іштім, өлі шөлдеген жоқпын», – деді. Кесе түбіне анамның мейір-
шапағаты тұнғанын сездім. Сарқып ішіп, анамды құшақтадым. Бұл
оның төртінші жалған сөзі еді
Мәтіннен есімше тұлғалы сөздерді тауып талдаңдар.
Жер бетіндегі батырлық дәргейінің жөні бір бөлек. Ал аспанда, тартылыс күші жоқ ашық ғарышта жұмыс жасау – нағыз ерлік. Осы іспетті қайтар-қайтпасы екіталай, қайтқан жағдайда да денсаулығы сол қалпында оралары белгісіз жолға көзді жұмыс тұрып аттанып кету – ерлік емей немене?
Қазақ топырағында туып, қазақ жерінде өскен осындай батырлардың бірі – Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров.
Біз осы уақытқа дейін Қазақстанның дамуына, қазақ ұлтының бейбіт һәм ынтымақты ел болуына елеулі әсер еткен тұлғаларға жеке-жеке тоқталып, олардың өмірінің жарқын сәттерін оқырман назарына ұсынып келеміз.
Осы лектің кезекті кейіпкері – 1991 жылдың 2-қазанында «Союз ТМ-13» ғарыш кемесімен ашық ғарышқа ұшқан Тоқтар Әубәкіров.
Тоқтар Әубәкіров 1946 жылы 27-шілдеде Қарағанды облысының Қарқаралы ауданында ұсталар отбасында дүниеге келген. Әкесі Оңғарбай мен анасы Кәмила бір кәсіпті дөңгелеткен қарапайым жандар еді.
Армавир жоғары әскери ұшқыштар училищесін, Мәскеу ұшқыш-сынақшылар мектебін, Мәскеу авиация институтын бітірген Тоқтар тарихта КСРО-ның 72-ші, әлемнің 256-шы ғарышкері болып саналады.
Бала шақта аспанда артына бұлт тастап ұшқан ұшақтар жолына қарап, ұшқыш-ғарышкер болуды армандайтынымыз бегілі. Осындай бала күнгі арман жолында нақты мақсаттармен жүріп, үлкен ізденіс нәтижесінде арманын шындыққа айналдырды.
Анасының айтуынша, ол бала күнінен оқу-білімге құмар болып, өзін-өзі дамытудан шаршамаған.
ДРАМАЛЫҚ ӘЛЕМ ?
Драмалық бұл әлем, онда біз барлық өмір сүріп жатырмыз? Жақсы сұрақ және ол соншалықты оңай емес! Әлем реттелген, ал ғылым әлем туралы біздің идеяларымызды реттеуге тырысады.
Бұл әлем осылай жұмыс істейді,
Бізде сақталмайтын нәрсе
Бір шындық-жоқ немесе иә
Бірақ кейде махаббат дұрыс емес екенін білесіз
Бізде сақталмайтын нәрсе
Бірақ бұл әлем осылай жұмыс істейді
Иә немесе жоқ мың жыл
Біз жауап таба алмаймыз
"Әлем қарт, тәжірибелі адам қалған өмірін оңтайландыру бағдарламасын жасайды,ал жас адам-бүгінгі кеш. Ол қате болған жағдайда оны түзетуге жеткілікті уақыт бар деп санайды. Өкінішке орай, бұл қауіпті қате түсінік. Қабылданған шешімдердің көпшілігі қайтымсыз. Олар айтқандай,"Егер жастар білсе, егер Кәрілік мүмкін болса".