11-12- сабақтар
МӘТІНМЕН ЖҰМЫС
ONUN
аушы болуы
тапсырма. Мәтінді рөлге бөліп (автор, кейіпкерлер) оқыңдар.
Абай ауылына жеткенше асықты.
Анау Абай, Абай ғой, айналайын-ай! Апасына айтайыншы,
деді бір үлкен әйел
Бесе Телғара ғой... Жаным-ау, мынау... Телғара — деді жас
amen
Абайдың келген хабарын естіп, анасы Ұлжан мен әжесі — Зере
сыртқа шықты. Зеренің ең жақсы көретін немересі — Абай еді. Оның
Тілеуін тілеп отыратын.
Абай аттан түсті. Ол көп ішінен, ең алдымен, өз шешесін көрді. Соған
қарай жүре беріп еді, шешесі:
Шырағым, балам, ар жағыңда әкең тұр. Сәлем бер! — деді.
Абай әкесіне қарай тез бұрылды. Әкесіне қол беріп амандасты.
Әкесі
- Балам, бойың өсіп, ержетіп қалыпсың! Бойыңдай болып білімің
де есті ме? деді.
Халғанды, жауап айтпағанды кешірмейтін әке мінезі Абайға бел-
гілі. Ол сабырмен:
Шүкір, әке. Қазіреттің рұқсатын, фатиқасын алып қайттым, — деді.
Кұнанбай
- Бар, енді шешелерің жаққа бар, амандас, балам! — деді (М. Әуезов) . три предложение надо составить на этот текст
Еліміздегі тасқа қашалып жазылған жазуларды мерзімдік кезеңделуі жағынан тас дәуіріне жатқызуға болады.
Қазақстанда бұл жазулардың бүгінгі күнге дейін төрт түрі сақталған. Олар: Ескі ғұн, үйсіндер пайдаланған руна жазуы, Орхон дәуіріндегі руна жа¬зуы, шығыс Түркістанда ұйғырлар пайдаланған арамен жазуы.
Жалпы бұл жазулар "Қазақ елінде жазу болмаған, бұл тағы ел" деген пікірлерді жоққа шығарады.
Бұл жазуларды нақтылап қарар болсақ, ел басқବрушылар¬дың қол қойған аттары, ұрандар, тасқа қиып түсірген, әдемі өрнектер, «қош¬¬қар мүйіз», «түйе табан», «кісінің ізі», «аттың ізі», т.б. секілді жазуларды көруге болады екен.
Мысалы, Ертіс өзенінің оң жағалауынан 1960 жылы сақ дәуірінің б.з.д. V-IV ғасырларға жататын ескерткішінен марал сүйегінен жасалған тұмардан жазу табылған. Оны танымал түрколог ғалым А. Аманжолов оңнан солға қарай “Ақ сықын” — “Ақ марал” деп оқыған.
Сонымен қатар Есік қаласы маңындағы “Алтын адам” қабірінен шыққан күміс тостағанның сыртында екі жолға жазылған 26 таңбалы жазу табылды. Бұл жазулар байырғы түркі руно жазбаларына, екіншіден, Жерорта теңізі жағалауындағы елдерде таралған көне алфавиттік таңбаларға, әсіресе, грек, арамей әріптеріне ұқсас болған екен.
Бұл тек екі мысал, ал еліміздің аумағында мұндай жазулар көптен көп. Соларды зерттеуді ғалымдар соңғы кезде ден қойып, тарих қойнауындағы ақпаратпен көпшілікпен бөлісуде.
Қазіргі замандағы шешендік сөздердің түрлері бұл сөздердің жанрына (мазмұнына) қарай негізінен былайша ажыратылады.
Әлеуметтік-саяси тақырыптағы шешендік сөздер, бұларға осы тақырыптарға жасалған баяндамалар, сөйленетін сөздер, митинг, конференцияда айтылатын сөздер, хабарламалар, баяндамалар, радио, теледидардан ауызша жүргізілетін саяси-әлеуметтік шолулар жатады.
Объяснение:
Оның толғамдары, сөздері осы жастарға сана береді деген ойдамын, Әйтеке би жастарға үлгі болса екен деймін. Қазіргі қоғаммен салыстырғанға келмейді.