2-тапсырма. Қарамен берілген сөздердің мағынасын түсіндірме сездіктің немесе мұғалімнің көмегімен ашыңдар. Қайсысы тура мағы- надағы сөз, қайсысы ауыспалы мағынадағы сөз екенін анық таңдар
Әже: Балам, Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесін келер жылғы тоқшылық пен ырыс, құттың жоралғысы ретінде саналатын наурыз көжесіз елестету мүмкін емес. Бұл күні әрбір үйде қазан оттан түспей, уыз қатырылып, сорпа сапырылады, наурызкөже дайындалады.
Әсет: Ол қандай тағамдардан әзірленеді?
Әже: Қазақ халқының дәстүрінде жеті саны киелі саналады, міне,ұлттық тағам наурыз көже де міндетті түрде жеті түрлі тағамнан әзірленеді. Олар: су, ет, арпа, тары немесе күріш, айран, құрт және тұз.
Әсет: Неліктен осы тағамардан ғана әзірленеді? Меніңше, оның өзінің мәнісі бар.
Әже: Әрине, балам. Ең негізгісі - ол су, яғни «келер ұрпақ судай тасып, көбейе берсін» деген мағына білдіреді. Әдетте, сүрленген ет қосылады, бұл «ет көп болсын» деген мағына білдіреді. Ал арпа болса, керемет емдік қасиеттері бар, сонымен қатар өте тойымды. Дәнді дақылдарды қосатын себеп (тары, күріш) бір тамырдан өсіп өнген дәндер секілді ұрпағымыз жайылып, көбейсін деген мағына жатыр.
Қазағым қашанда сүт тағамдарын «ақ» деп ерекше бағалаған, міне, наурыз көжеге де міндетті түрде айран немесе сүт қосылады, бұл бір жағынан «ақ мол болсын» дегенді білдірсе, екінші жағынан «сүттей ұйып отырайық, іргеміз берік болсын» деген ниет жатыр.
Ал құрт пен тұз болса, тамақтың дәмін келтіреді.
Әсет: Мен бұрын бұл тағамның маңыздылығын білмеппін. Сізге көмектесейін?
Әже: Әрине, жаным. Қолдарыңды жуып кел, бірге әзірлейік.
Мен демалыс кунi муражайга бардым. Муражайда оте пайдалы малеметтердi бiлдiм. Ол жерде ежелгi замандагы жумыс куралдары бар екен. Казак улттык киiмдер, ашекейлер бар. Динозаврлардын мусiнi бар. Алтын адамдын мусiнiсiн кордiк. Муражай кызметкерi ар бiр зат туралы малемет айтып бердi. Муражайдын iшi тып-тыныш. Сол жердегi экспонаттар бiр-бiрiмен сойлескендек бiлiнедi. Осы бiлiп кайткандарымыз тарих сабагына да комектеседi. Бiзге тагы келудi усынды муражай кызметкерi. Маган муражайга барган оте унады.
Әсет: Әже, Наурыз көже деген не?
Әже: Балам, Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесін келер жылғы тоқшылық пен ырыс, құттың жоралғысы ретінде саналатын наурыз көжесіз елестету мүмкін емес. Бұл күні әрбір үйде қазан оттан түспей, уыз қатырылып, сорпа сапырылады, наурызкөже дайындалады.
Әсет: Ол қандай тағамдардан әзірленеді?
Әже: Қазақ халқының дәстүрінде жеті саны киелі саналады, міне,ұлттық тағам наурыз көже де міндетті түрде жеті түрлі тағамнан әзірленеді. Олар: су, ет, арпа, тары немесе күріш, айран, құрт және тұз.
Әсет: Неліктен осы тағамардан ғана әзірленеді? Меніңше, оның өзінің мәнісі бар.
Әже: Әрине, балам. Ең негізгісі - ол су, яғни «келер ұрпақ судай тасып, көбейе берсін» деген мағына білдіреді. Әдетте, сүрленген ет қосылады, бұл «ет көп болсын» деген мағына білдіреді. Ал арпа болса, керемет емдік қасиеттері бар, сонымен қатар өте тойымды. Дәнді дақылдарды қосатын себеп (тары, күріш) бір тамырдан өсіп өнген дәндер секілді ұрпағымыз жайылып, көбейсін деген мағына жатыр.
Қазағым қашанда сүт тағамдарын «ақ» деп ерекше бағалаған, міне, наурыз көжеге де міндетті түрде айран немесе сүт қосылады, бұл бір жағынан «ақ мол болсын» дегенді білдірсе, екінші жағынан «сүттей ұйып отырайық, іргеміз берік болсын» деген ниет жатыр.
Ал құрт пен тұз болса, тамақтың дәмін келтіреді.
Әсет: Мен бұрын бұл тағамның маңыздылығын білмеппін. Сізге көмектесейін?
Әже: Әрине, жаным. Қолдарыңды жуып кел, бірге әзірлейік.