2-тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңдар. Жер: Көтер басыңды, Толғанай, өзіңді-өзің ұстай біл!
Толғанай: Жарайды, жарайды, қайтейін, қолымнан келер істен мен танбаймын. Сол бір күн есінде
ме, Жер-Ана?
Жер: Есімде болғанда қандай... Мен еш нәрсені ұмытпаймын ғой, Толғанай! «Тарихтың бәрі тек
кітап ішіне сыйып, халық жадында ғана қалады» деу – қате. Бар әлем тарихы мына менің қойнымда.
Сенің бар өмір шежірең де, Толғанай. Мен де, менің жүрегім де, кұлағым да сенде, Толғанай! Бүгін
сенің бауырларыңды еске алатын күнің еді ғой.
Толғанай: Ертеңіне күн шықпай тұрып біз жұмысқа кірісіп кеттік. Жашай қаз-қатар түскен
орақшылар енді ғана бір-екі десте сала бергенде, алыстан құйындата шауып келе жатқан біреу
көрінді. Төменгі жақтағы көпірден өтумен жүмысы жоқ, өзеннің жартасты шаша жарына салып
келеді...
Ш.Айтматов
Сұрақтарға жауап беріңдер.
1. Толғанай кім?
2. Жерді не үшін анаға теңейді?
I
3. Жер-Ананың «Бар әлем тарихы менің қойнымда» деуінің мәнісі неде?​

Мұхтар Омарханұлы Әуезов – қазақтың ұлы жазушысы, қоғам қайраткері, ғұлама ғалым, Қазақстан ғылым академиясының академигі (1946), филология ғылымдарының докторы, профессор (1946), Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген ғылым қайраткері (1957). Ол қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданындағы Бөрілі деген жерде 1897 жылы 28 қыркүйекте туған. Шыққан руы қожа. Мұхтардың атасы Әуез ескіше сауаты бар, араб, парсы, ортазиялық түркі әдебиетімен таныс болған. Мұхтар бала кезінде атасының үйретуімен арабша хат таниды. Мұхтардың әкесі Омархан да, атасы Әуез де Абай аулымен іргелес отыратын, құдалы, дос-жар адамдар еді. 1908 жылы Семейдегі Камалиддин хазірет медресесінде оқып, одан кейін орыс мектебінің дайындық курсына ауысады. 1910 жылы Семей қалалық бес кластық орыс қазына училищесіне оқуға түсіп, соңғы класында оқып жүргенде «Дауыл» атты алғашқы шығармасын жазады.

Училищені 1915 жылы аяқтап, Семей қалалық мұғалімдер семинариясына түседі. Семинарияда оқып жүріп Шәкәрім Құдайбердіұлының «Жолсыз жаза» дастанының негізінде «Еңлік-Кебек» пьесасын жазып, оны 1917 жылы маусым айында Ойқұдық деген жерде сахнаға шығарады.

Теңге туралы диалог құрастыру.

Інісі: Әпке, сіз білесіз бе біз сыныбымызбен ұлттық мұражайда өтіп жатқан теңге көрмесіне барып, сол жерде қойылған ақшаларды тамашалап қайттық.

Әпкесі: Бәрекелді. Қандай әсерде болдың?

Інісі: Маған бұл серуен өте қатты ұнады, еліміздің тарихына бір сәт үңіліп, алғашқы теңгелердің қандай болғанын өз көзімізбен көріп қайттық.

Әпкесі: Сонда теңге жайлы не біліп қайттың?

Інісі: Қазақстан тәуелсіздігін алғанына 2 жыл толмай жатып, 1993 жылы 15 қараша күні теңгені ресми түрде ақша айналымына енгізген екен.

Әпкесі: Ия, 15 қараша ұлттық валюта күні ғой...

Інісі: Теңгенің ең алғашқы дизайны қалам, калька және тушь арқылы салынған екен,себебі әрлеушілердің қолында бұдан басқа ешқандай құрылғы болмаған.

Әпкесі: Бұл жайлы естімеппін, әйтеуір алғашқы теңгелер шетелде басылып шығарылғанын естіп едім, қай мемлекетте екенін ұмытып тұрмын...

Інісі: Теңгенің бірінші топтамасы Лондонда басылып шығарылыпты.

Әпкесі: Ия, енді есіме түсті. Осы басылып шыққан теңгені елге жеткізу үшін ұшақтармен 20-ға жуық әуе сапары жасалған екен.

Інісі: Алғашында теңгемен қатар тиын да айналымда болған екен, сол алғашқы қағаз тиындарды көріп қайттық. Маған бұл көрме естен кетпес әсер қалдырды.