2-тапсырма. Төменде берілген мәтіндерді оқып, адамдық борышқа қатысты түйiндi ойларды iрiктеп алыңыздар. Олардың маңыздылығы туралы жазыңыздар. а) Құрамында қазақтың ұлы перзенті, академик Қаныш Сәтбаев бар делегация Англияға барады. Сонда атақты Уинстон Черчилль аса бойшаң, ірі қазақ ғалымын көріп: «Қазақтардың барлығы сіздей биік пе?» деп сұраған көрінеді. Сонда Қаныш ағамыз са : «Жоқ, менің халқым менен де биік» – депті.

ә) Адам өмірге келеді, зейнет іздейді, бақыт табады. Дүниенің шалқар теңізін өктем адыммен кешіп өтпестен тұтқиылдан соққан асау толқын жаңқа секілді жағаға лақтырып тастайды. Сондықтан әрдайым бекем, әрдайым берік болуың керек. Өмір сенің еркелігіңді көтермейді. Әр адамның өмірлік мұраты, мақсаты болуы тиіс. Өзіне жүктелген міндетті дұрыс ұғыну қиын нәрсе, ал оны қалтқысыз атқару – одан да қиын. Сол себепті де әркім дүниеге ашық та ойлы көзбен қарауға, өзінің адамдық парызын жете түсінуге міндетті. Бұлай болмайынша негізгі мақсатқа жету мүмкін емес. (Ы. Жақаев

«Ақылдың кені»)

б) ... Адамзат бойына берілген қандай жақсы қасиеттердің барлығы

қазақтың бойынан табылады. Қонақжайлылығы, кеңпейілділігі, ақкөңілділігі тағы басқа толып жатыр.

Менің қазақ ауылында өскенімді бәрі біледі. Мені бірде-бір рет ренжіткен қазақ болған жоқ. «Гера, Геражан» ауылдың сүйіктісі болдым. Менің адам болып өсуіме қазақтар көп әсер етті. Той- томалақтан қалмадым. Шалдар тәттінің тәуірін, дәмдісін, жіліктің майлысын маған беретін. Менің жүрегімді мейірімділікке толтырған, ыза-кек, қызғаныш, өшпенділік дегеннен аулақ сақтап қалған осы

«қазақ ауылы» болды деп ойлаймын. Мен қазақтың алдында осы үшін де қарыздармын. Адами қасиеттеріммен қалдым. Барды қанағат тұту, міне, бұл да қазақтан жұққан қасиет маған. (Г. Бельгер).​

Атау септік                қуат көзі

Ілік септік                  қуат көздің   (қуат көзінің )

Барыс септік             қуат көзге

Табыс септік             қуат көзді     (қуат көзін )

Жатыc септік            қуат көзде    

Шығыс септік           қуат көзден   (қуат көзінен )

Көмектес септік       қуат көзбен   (қуат көзімен)

Объяснение :

Атауы                       Сұраулары                 Жалғаулары

Название                Вопросы                      Окончания

Атау септік             кім? не?  

Ілік септік               кімнің? ненің?               - ның, -нің, -дың,  

                                                                       -дің, -тың, -тің

Барыс септік          кімге? неге? қайда?    -ға, -ге, -қа, -ке

Табыс септік          кімді? нені?                   -ны, -ні, -ды, -ді,

                                                                       -ты, -ті

Жатыc септік         кімде? неде? қайда?   -да, -де, -та, -те

Шығыс септік        кімнен? неден?            -нан, -нен, -тан, -тен,

                                                                       -дан, -ден

Көмектес септік    кіммен? немен?           -мен, -бен, -пен

Бунақденелілердің дамуы үш түрлі жолмен өтеді. Олар: тура даму (қанатсыз бунақденелілер; шала түрленіп даму (инелік, дәуіт, шегіртке, бұзаубас, бит, қандала, т. б.) және толық түрленіп даму (қоңыздар, көбелектер, бүргелер, шыбындар, масалар, шаншарлар, құмырсқалар, баларалар, т. б.). 

Тура даму дегеніміз - ұрықтанған жұмыртқадан тікелей ересек бунақденеге ұқсас жас жәндіктердің шығуы. Олардың тек денесі өседі және жыныстық жағынан ғана толысып дамиды. 

Дамудың сызбанұсқасын былай кескіндей аламыз: тура даму: жұмыртқа —> имаго; шала түрленіп даму: жұмыртқа —> дернәсіл —> 

толық түрлент даму: жұмыртқа дернәсіл —> қуыршақ —> имаго. 

Бунақденелілердің ересек күйге ауысу сатысы имаго деп аталады.