3-тапсырма. Мәтіндегі қарамен берілген сөз оралымына назар сал. Осы сөйлемдегі сөздердің
байланысу тәсілдерін анықтап, көп нүктенің орнына тиісті қосымшаны қойып, орынсыз
қолданылған сөздерге түзету енгіз.
Тәуелсіздік және қазіргі қазақ тілі
Алаш ұлт-азаттық қозғалысының Тәуелсіздік үшін күресі ең бірінші рухани дүниеміздің
езегі тілдің бостанды басталған еді. Сонау 1905 жыл қарашасында Мәскеуде өткен
Ресейдің жергілікті және қалалық қайраткер съезінде 5 миллионға жуық қазақ халқының
атынан аса көрнекті саяси реформатор, ғұлама ғалым Әлихан Бөкейхан сөз сөй, өз халқының
ана тіліне бостандық берілуін, ісқағаздарының қазақ тілінде жүргізіл, қазақ мектебінің
қудаланбауын айтуы жайдан-жай емес болатын.
Әлеуметтік әділеттілікті ұрандатқанымен оны іспен дәлелдей алмаған кешегі кеңес
заманында қабылдаған Қазақстанның екі Контитуция да елдің, жердің несі қазақтың тілі
Женінде бір ауыз сөз болған жоқ. Дегенмен, Республикамызда Кеңес өкіметінің алғашқы 20-30-
жылдарында қазақ тілін мемлекет деңгейде жүргізу үшін біраз әрекет жасалынды. 1920-1925
жылдары Қырғыз АКСР Халық Комиссарлары Кеңесінің төрағасы (бүгінгі Премьер-Министр)
Сәкен Сейфуллин қазақ тілінің тағдыры туралы тоғыз мақала жазды. Бірақ көп ұзамай
халықтың мүддесі үшін күрескен ұлт ЗНЯ Лыларын түгел дерлік қуғындагт, көбісін түрмеге
Тығып, алдын атып жойғаннан кейін кеңестік билік орыс тілін мемлекет мәртебе көтеруге
тікелей кірісті. 1938 жылғы 13 наурызда БКП(б) ОК мен КСРО халық комиссариаты «Ұлттық
республикалар мен облыстардағы мектептерде орыс тілін міндетті оқыту туралы» қаулы қа-
былдады.
Онлайнмектеп тапсырмаларын орында
(Поле осенью паши, если осенью не вспашешь, весной сто раз пахать придется. )
Егіндікті күз суар, күз суарсаң, жүз суар.
(Пашню осенью по сто раз поливай. )
Егілмеген жер жетім, елінен айырылған ер жетім.
(Сиротливо смотрится пашня, на которой не сеют, сиротою выглядит джигит без родины. )
Жеріне қарай егін ек, жолына қарай жегін жек.
(Про посевы знает тот, кто их засевает, про телегу знает тот, кто ее запрягает. )
Жастанғаның жапырақ, төсенгенің топырақ.
(Под голову листья стелятся, под тело земля ложится.)
Қазіргі уақытта Қазақстанда “ФудМастер”, “Адал”, “Смак”, “Қайсар”, “Агропродукт”, қымыз және шұбат өнімдерін шығаратын “Саяқ”, т.б. шетелдік және отандық компаниялар сүт өнімдерімен қатар сүтке әр түрлі биоқоспалар қосып, тәтті “БИО-С”, “Пеппи”, т.б. өнімдерді шығарады.
Сүт тағамдарын қазақ халқы бір сөзбен “ақ” дейді. Ақтан тағамдар әзірлеуде бірнеше мыңдаған жылдар бойы халық аса бай тәжірибе жинақтай отырып, одан жүзден астам тамақ түрлері мен дайындау әдістерін жасаған. Сиыр сүтінен сұйық, қою, қоймалжың, ащы, тұщы, жұмсақ, қатты, ұнтақ түріндегі ұлттық тағамдар жасаса, ешкі сүтін емге қолданған. Бие сүтін ашытып қымыз, түйе сүтінен шұбат жасап, оларды әр түрлі ауруларға ем ретінде де пайдаланған. Сүт тағамдарының құрамы ақуыз, май және көмірсуларға өте бай, олар адам организмінде оңай қорытылады әрі сіңімді болады. Кейбір Сүт тағамдарында түзілетін сүт қышқылы адамның ас қорыту жүйесіндегі шіру процестерінің дамуын тежеп отырады. Ол денсаулыққа пайдалы және қоректік қасиеті мол.