4. Мәтіннен алынған үзіндідегі күрделі сын есімді табыңыз. Жер құрамына Күн жүйесінде кездесетін барлық химиялық элементтер енеді. Заттың планета центріне тартылуы және оның ось бойымен айналуы салдарынан Жер эллипсоидтық пішінге келген. АЙ - Жердің табиғи серігі, өзінен жарық шығармайтын Жерге ең жақын аспан денесі.
Қазақстан, Қазақстан алтын күн, Жанымызды жарылқайтын жарқын күн. Аталдың сен барлық әлем тілінде, Атыменен қазақ деген халқыңның. Қазақстан елім менің берекем, Татулыққа тұтқа болған жыр мекен. Жер жаҺанға шашу болып шашылсын, Арайланған Тәуелсіздік мерекем. «Қазақстан» деген жалғыз ауыз сөздің құдіреті мен қасиетін осы жерде туған және осы өлкеде өскен әрбір азаматтың сергек сезінуі парыз.Бұл сөз біздің қанымыз бен жанымыздың ажырамас бір құрамды бөлігі. Қазақ жері, қазақ елі біздің ата- бабаларымыздың кейінгі ұрпақтарға қалдырып еткен баға жетпес байлығы және асыл мұрасы. Біздің ата шежіреміз ғасырлар бойы Ресей тарихының құрамды бөлігі болып келді, солай хатталды да. Жаңа Тәуелсіздік заманда өз халқымыздың тарихын өзіміз жазып, жаңа егемендік ел, халық тұрғысынан жазуға мүмкіндік алдық. Әрине тәуелсіздік бізге оңайлықпен келген жоқ. Қазақ халқының небір қайтпас қайсар батырларының жасаған ерліктерін оқулықтардан оқып білудеміз. Елім, жерім деп жаудан ұлтарақтай жері үшін, небір қазақтың батырлары өз өмірлерін қиып, қанды шайқастарда қаза болды. Біз үшін қай замандағы тарихымыз болмасын қымбат, айтулы кезеңдерде ту ұстаған бабаларымыздың барлығы да құрметті. Исатай, Махамбеттер патшалық Ресейдің озбыр саясатына қасқайып қарсы тұра білді. Сан зұлматты өткерген еліміз ұлт-азаттық көтеріліске келгенде де тосылып қарап қалған жоқ. Бұл күрестер азаттық үшін өткен сан күрестің соңы емес еді. Елін,жерін жау аяғына таптатпай, сол туған жерінің қарсы қадамы үшін басын өлімге тіккен аталарымыздың бойындағы ерен күш, биік рухқа әр кез таңданамын. Аталарымыздың сол қасиеті елге- мұра, ұрпаққа-ұран болып келе жатыр. Ұлт –азаттық көтерілістер, Ұлы Отан соғысы мен желтоқсан оқиғалары, соғыстың қатал сынағынан өткен жандардың жанқиярлық ерлігі арқасында, біздің барлығымыз өмір сүру бақытына ие болдық. Желтоқсан оқиғасы біздің жадымызда. Біз оны көрмегенмен, үлкендер мен апайларымыздың айтулары, теледидардағы деректі фильмдерден жақсы білеміз. Алматының алаңында өткен желтоқсан қырғынының жазықсыз жаласына ұшыраған «қасқалдақтай қаны, бозторғайдай жаны» бар жанкешті жаужүрек жас Қайраттай ағаларымыз болды. Қайрат, Ләззат сияқты аға-апаларымыздың желтоқсанның ызғарында жасаған ерліктерімен, олардың аттарын атамай кетпеуге болмайды. Желтоқсанның ызғарына тоңып, тас қараңғы тас қамалда, Қайрат ағамыздың жазған өлеңдерін оқығаныңызда өлеңдері «Мен қазақпын» деген әрбір жастың, әрбір адамның, жанына күш-қуат беріп патриоттық сезімін оятары анық.
Суйынши - қуанышты хабардың хабарламасы. Қашан "Суйынши" айтады, барлық айтар-айтпастан түсінеді, не адам жақсы жаңалықпен келді. Ал ана, кім хабарды әкеледі, қажет сөзсіз подарить сый. Сэлемде - сөлемдесудің және қадірдің белгісі. Көптен кездеспеппін адамдар дос қымбаттың досының сыйға тартады, сувенир, ас-шай. Сөзсіз, чтобы зат шырайлым, бірақ ұмытылмас болды. "Коримдик" "шоғырмақ" деген сөзден - қара-, көр-. Тұңғыш рет (жас абысынды, жаңа туғанның және т. д. ) үшін көр- беретін сый. Ғұрыптың мағынасының, алу чтобы немесе алып бер- сый, ал үшін сөйлемшенің ықылас-ынта көруші ана. Базарлык - емес өте аяулы дүние-мүлік немесе естелік сувенирлер. Әншейін өзінің жақыны және таныс үшін ұзақ сапардан деген қайт- адам әкеліп беретін. Ата Жети - жеті тұқым. Бір атаның барлық бұтақтары дейін жеті атаның жақын туған-туыстармен саналады. Ескі ғұрып ата-бабаның жеті тұқымын білу сұрайды және некелерді внутри рудың тыйады. Тыйым - тыйым. Бас қазақтардың, сияқты және бастың
