Ақбөкен – киелі жануар. Тұяқты жануар жайылмаса, өзінен-өзі азып кететін «Бетпақ» аталып
кеткен ұлан байтақ сайын даламызды келер ұрпаққа қалай жеткіземіз? Оның
әзірге бір ғана шешімі бар. Алдымен қазақ үшін киелі жанура атанған
ақбөкен санын қалпына келтіруіміз қажет.
Ақбөкен шөпті таңдап-талғап жейді, жоғары жағынан кертіп алып қана
жайылады. Көбіне әр жердегі шөпті теріп, жүре жайылады. Сондықтан
өсімдіктердің өсуі тоқтамайды, керісінше тұқымын шаштырып, оны үшкір,
аша тұяқтарымен жерге енгізеді. Ақбөкендер құрамында ылғалы
шырынды өсімдіктермен қоректенетін болғандықтан, сулы жерлерден алыс
аймақтарда да тіршілік ете береді.
90-шы жылдардың аяғы мен 2000 жылдардың басында киік саны күрт
азайып, жойылып кету шегіне жеткен. Зооинститут мәліметтеріне сүйенсек,
2003 жылы Бетпақдала таралымындағы киіктердің 1,8 мың дарағы ғана
қалған. ҚР-ның Үкiметi шешім қабылдап, киіктерді аулауға тыйым салды
және ол шешiмдi 2020 жылға дейін ұзартты. 2007 жылы Ақтөбе облысынан
Ырғыз-Торғай мемлекеттік табиғи резерватын құрып, 763549 га жерді
ерекше қорғалатын табиғи аумаққа бөлді. Өткен жылы көршілес Қостанай
облысының Амангелді және Жанкелдин аудандарында да «Алтын дала»
табиғи резерваты ашылды. Қазіргі таңда Ырғыз-Торғай табиғи резерватының
жер көлемін 409 мың гектарға ұлғайту, екі резерват аралығынан экологиялық
дәліз ашу құжаттар әзірленуде. Қазақстанның қақ ортасында дүние жүзіндегі
ауқымды ерекше қорғалатын табиғи аумақ кешені пайда болғалы тұр. Бұл
экожүйені қалпына келтіруге көмектеседі.
Ақтөбе облыстық қоғамдықсаяси газетінен
Түсіндірме сөздік
Бетпақдала – сусыз мидай дала, шөл дала.
Кертіп жеу - аз-аздан жеу
Табиғи резерват - қорық секілді қорғалатын аумақ
Эколологиялық дәліз — жануарлардың қоныс аударуын қамтамасыз ету.
2-тапсырма. Мәтін бойынша менталды картаны толтырыңыздар.
Тақырыбы:
Стилі:
Мазмұны:
Мақсаты:
Терминдер
Тірек сөздер:
Baram
компьютер бізге не әкеледі: зиян немесе пайда?
әрбір өнертабыста кемшіліктер бар, компьютер ерекшелік емес. әрине, ол біздің көзімізге,сондай-ақ арқа сүйеуімізге зиян келтіреді, өйткені компьютердің артында дұрыс емес күйде отыр . интернетті бөлек құраушы ретінде қарастыруға болады, өйткені көптеген жағымсыз ақпарат бар.
бірақ компьютердің артықшылықтары әлдеқайда көп. мен ересектерге арналған көптеген бағдарламалар. көптеген салалар компьютермен тығыз байланысты. дәл есептеулер , графиктер, кестелер-бәрі компьютер арқылы оңай. ол көп жағдайда ң өмірін жеңілдетеді.
менің ойымша,компьютер ға үлкен пайда әкеледі, онсыз біздің өміріміз басқаша болды.
перевод:
что нам приносит компьютер: вред или пользу?
в каждом изобретении есть недостатки,компьютер не исключение. конечно, он приносит вред нашим глазам, а также осанке,ведь сами того не замечая, люди сидят за компьютер в неправильном положении . можно рассмотреть интернет,как отдельную составляющую, ведь там есть много нежелательной информации.
но плюсов у компьютера намного больше. огромное количество программ для детей и взрослых. многие сферы тесно связаны с компьютером. точные подсчеты,графики , таблицы-все легко сделать с компьютера. он во многом жизнь людям.
я считаю,что компьютер приносит огромную пользу людям, без него наша жизнь была иной.
мәтін бойынша терминдер мен олар туралы ұғымдарды сәйкестендіріңіз. ақпаратты сызба не шартты белгілер түрінде ұсыныңыз.
ғылыми графика, конструкторлық графика, өнертапқыш, теледидар, жазықтықтағы кескіндер, жарнамалық роликтер, өндірістік есептер, видеодәрістер, символдық режим, іскерлік графика, компьютердің жады, есеп құжаттары, графикалық редакторлар, статистикалық есептер, жарнамалық графика, жұмыс істеу ғы, электрондық кестелер, мультфильмдер,инженер-конструктор, компьютер экраны, архитектор, суреттеу графикасы.