Абай- ұлы ақын, ойшыл, аудармашы,композитор, қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы. Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы 1845 жылы 10-ыншы тамызда Семей облысының Шыңғыс тауларында туған. Абайды аяулы, кәрі әжесі Зере «ойлы, абайлағыш болсын» деген тілекпен Абай деп атандырған.Ол ел анасы атанған «кәрі әжесі» Зеренің таусылмайтын мол қазынадай аңыз әңгімелерін естіп, ақылды анасы Ұлжанның тәрбиесінде өсті.
Абай өз өлеңдерін бала кезінен жаза бастады. Бірақ ол ақын ретінде алғаш рет 20-сыншы ғасырдың 80-інші жылдарының орта кезінен таныла бастады. Абай өлеңдері еңбекке, ғылым, өнер үйренуге, адамгершілікке тәрбиелейді. Абай шығармалары көптеген тілдерге аударылып, әлем халықтарының жоғары бағасын алуда.
Ақынның айрықша жырлаған тақырыптарының бірі - табиғат. Табиғат- а ң еңбек етіп, өмір сүретін ортасы. Абайдың табиғат лирикасына «Қыс», «Желсіз түнде жарық ай», «Жазғытұрым», «Жаз», «Күз» өлеңдері жатады. Ақын табиғат туралы өлеңдерінде әр жыл мезгілінің ерекшеліктерін асқан шеберлікпен суреттейді. Абай өлеңдерін оқи отыра табиғат көріністерін елестетпеу мүмкін емес.
1.Мәтін бойынша диалог құрыңыз.
Үлгі: -Абай кім?
Объяснение:
Аспан әлемі дегеніміз түрлі қызықтарға толы бір бөлек әлем.Аспан әлеміне галактика да жатады Галактикадағы барлық жұлдыздар оның ядросын (центрін) айнала қозғалады. Күн Галактика центрінен 25000 жарық жылындай қашықтықта орналасқан. Ол Галактика центрін секундына 250 километр жылдамдықпен 480 миллион жылда бір рет айналып шығады. Бұл уақыт аралығын бір галактикалық жыл дейміз. Көптеген жұлдыздарды төңіректеп олардың планеталары айналып жүреді. Күнді айналатын планеталар мен денелер толығырақ зерттелген. Олардың қатарын Күнге жақындарынан бастап санағанда мына сегіз планета құрайды: 1.Меркурий (Кіші Шолпан); 2. Шолпан; 3 Жер; 4.Марс (Қызыл жұлдыз); 5. Юпитер (Есекқырған); 6. Сатурн; 7. Уран; 8. Нептун.
Байтурсынов жылтырақ әдебиетшімен, педагогпен,лингвистом болды. Ол қазақ хатты бас негіз арабтыңграфики реформалады, алып бер- пользоватьсямүмкіндікті онымен соңмен шекарамен ашты-тоқтымиллиондаған қазақ. 1912 жылы Ахмет Байтурсыновбарлық қазақ тілде пайдаланбаппын таза араб әріптердішығарған, қарамастан және қазақ тіл үшін төл әріптердіүстеген. Жаңа әліпби, "Жаңа Емле" дегенатауды алдым, дейін сих кездердің арада Қытайда,Ауғанстанда, Иране ашты-тоқты қазақтарменқолданылатын.
Негіздерді қазақ 6 ғылыми терминологию ұйғарым үшінқазақ әзірледі.
С подружкой уже такой текст переводили))